23
مقدمه
يكى از مهم‌ترين مباحث در تبيين رويدادها، بررسى علل و زمينه‌هاى آن است. علل و زمينه‌هاى بيدارى اسلامى كه از مهم‌ترين تحولات جهان اسلام و به تبع آن جهان است، از اين جهت بسيار مهم است. ولى گستردگى جغرافيايى و زمانى اين تحول فراگير سياسى و اجتماعى، بررسى و طبقه‌بندى علل آن را دشوار مى‌كند.
بيدارى اسلامى مربوط به بخش خاصى از جهان اسلام نيست و علاوه بر خاورميانه و كشورهاى عربى، جنوب شرق آسيا، شرق آفريقا، آسياى مركزى، اروپا و آمريكا نيز شاهد بيدارى اسلامى هستند. 1 هر يك از اين مناطق، با مسائل خاص سياسى و اجتماعى و منطقه‌اى ويژه‌اى روبه‌روست. اين تفاوت، سرعت، نحوه گسترش و همچنين شعارها، برنامه‌ها و رويكردهاى جنبش بيدارى اسلامى را در كشورهاى مختلف، متفاوت مى‌كند.
بر اين اساس براى جلوگيرى از رويكردهاى تقليل‌گرايانه و جزءنگر در تحليل بيدارى اسلامى، بايد همزمان به مسائل بيرونى و درونى 2 توجه كرد. 3 علل بيرونى بيشتر