26حقيقت و چگونگى آن را بيهوده و صرفاً ساقط كننده تكليف دانسته‌اند. مناسك حج و عمره نيز داراى ويژگى‌هاى متفاوتى در مقايسه با ساير عبادات و اعمال اسلامى است؛ زيرا از طرفى دربردارنده چندين عمل بوده، در زمان و مكان خاصى انجام مى‌گيرد و در شكلى هماهنگ و با دقت‌هاى ويژه‌اى صورت مى‌پذيرد و مشتمل بر فعل و ترك‌هاى بسيارى است. همين امر سبب شده است تا فقها مناسك جداگانه‌اى براى اين فريضه اسلامى بنگارند.
زائران، حجاج و عمره‌گزاران كه به دليل محدوديت‌هاى تشرف، غالباً يك بار در طول عمرشان موفق به انجام آن مى‌شوند، مى‌كوشند كه با آمادگى‌هاى لازم، بيشترين بهره‌بردارى معنوى و فرهنگى را از آن ببرند. آموزش‌هاى فراوانى كه به شكل مستقيم يا غير مستقيم به مسافران اين سفر روحانى ارائه مى‌شود، در همين راستاست. زائران اغلب در كتاب‌ها، نرم‌افزارها و آموزش‌هاى حضورى، با اصطلاحات و تعابيرى مواجه مى‌شوند كه نيازمند شناخت معنا و كاربرد آن هستند. انبوهى از اصطلاحات فقهى، تاريخى، جغرافيايى و اخلاقى - معنوى در عرصه حج، ذهن و انديشه زائران را به خود مشغول مى‌دارد كه ناگزير از آشنايى اجمالى با آن هستند. از اين رو بر آن شديم تا مجموعه‌اى از اين اصطلاحات را گردآورى كرده، با توضيح مختصرى، نياز عمومى حجاج و عمره‌گزاران را برآورده سازيم. هدف اساسى اين فرهنگ، تدوين يك دائرة المعارف مرجع براى معرفى اماكن تاريخى يا تأليفى جامع درباره احكام و مناسك حج نيست؛ بلكه مجموعه‌اى فشرده و مختصر و عمومى براى آشنايى زائران با اصطلاحات به كار رفته در عرصه حج و عمره بوده و در عين حال مى‌تواند در آموزش‌هاى برگزار شده توسط روحانيون، مديران و عوامل فرهنگى كاروان‌ها مورد استفاده آنان قرار گيرد.