60در برخى ديگر، چنانكه گذشت محدوده حرم ترسيم شده است؛ بنابراين اگر گفته شود حرم نبوى (ص) ، شهر مدينه و حد آن حره شرقى و غربى و كوه ثور و عير است؛ بهعبارتديگر شهر مدينه اين حدود بوده است، به نظر مىرسد كلامى گزاف نباشد و محله اطراف مسجد و محلات و قبائل اطراف آن را مدينه مىگفتند. آنچه اكنون فاصله بين اينها مطرح مىشود حداكثر يك تا دو كيلومتر است و اين فاصله سبب تعدد نمىشود و همه يك شهر بوده و هستند. همانطورىكه پيش از اين گفته شد، رسولاكرم (ص) مركز اين محدوده را انتخاب و مسجد و خانه خود را ساخته و چنين برنامهريزى نمودند.
3. كوفه و مسجد جامع كوفه
مشكلى كه در اين مبحث با آن مواجه هستيم، آن است كه منابع نوشته شده پيرامون تاريخ كوفه و مسجد كوفه - علىرغم شهرت و عظمت و منزلت مسجد كوفه در نزد شيعه و سنى - بسيار محدود است 1 و نسبت به منابع موجود نيز، بايد گفت كه شرح و توصيف دقيقى از آن به عمل نيامده و به ذكر كليات بسنده نمودهاند. اكتشافات باستانى نيز با توجه به وضعيت عراق، به ندرت اتفاق افتاده است؛ بنابراين آنچه را از تتبع بسيار در منابع تاريخى و باستانى به دست آمده، اينگونه ارائه مىكنيم.
در سال هفدهم هجرى، هنگام هجوم سپاه اسلام به ايران و تسخير مدائن، اين شهر آب و هواى مطلوبى براى حضور دائمى نيروهاى جنگجو نداشت و چون فتح ساير قسمتهاى ايران به ماندگارى نيروى نظامى با ايجاد اردوگاهى براى حضور مستمر وابسته بود، عمر دستور داد تا سرزمينى مناسب پيدا كنند و سلمانفارسى محل كوفه را