58درآيد - همانگونه كه در معرفى آن گفته شده است: «شَرْقيّها نَخْلٌ وَغَرْبيّها بُيُوت» 1- از طرف غرب در پشت منازل مدينه قرار داشت و كوچههاى بسيارى اين منازل را به همديگر وصل مىكرد و به محل بقيع منتهى مىشد؛ بعضى از اين منازل بهتدريج براى دفن افراد متشخص مورد استفاده قرار گرفته و بعضى از آنها هم تخريب و به بقيع ضميمه شده است. 2 گرچه مورخان و مدينهشناسان اهل سنت بيش از علماى شيعه، در محل دفن حضرت فاطمه عليهاالسلام اختلافنظر دارند، ولى همان نظرات مختلف نيز مؤيد اين واقعيت تاريخى و گوياى وجود خانهها و كوچههاى متعدد در سمت غربى بقيع است؛ زيرا گاهى مىگويند: «قَبرُ فاطِمَةَ بِنْتِ رَسول الله زاويَة دارِ عَقيل اليَمانِيّة الشارِعَةِ في البَقيع» و گاهى مىگويند: « انَّ قَبْرَ فاطِمَةَ وِجاهَ زُقاقِ نُبَيه وَانَّهُ الى دار عَقيل اقْرَبُ» و در مورد ديگر مىگويند: «انّ قَبْرَ فاطِمَةَ حِذْوَ زاويَةِ دارِ عَقيل مِمّا يَلي دار نُبَيهْ» و همچنين گفته شده است: «انَّ قَبْرَ فاطِمَةَ مَخرَجَ الذُقاقِ الّذي بَيْنَ دارِ عَقيل وَ دارِ أبينُبيْه» اين تعبيرات مختلف و جملات صريح بيانگر وجود منازل و كوچههاى متعدد در كنار بقيع است. كوچههايى كه خانه «محمدبنزيد» را به زاويه خانه «عقيل» متصل مىساخت و كوچههايى كه به محل بقيع منتهى مىشد. 3
با توجه به جغرافياى تاريخى و قرائن موجود، 4 محدوده شهر را نسبت به مسجدالنبى (ص) در عصر حاضر چنين ترسيم مىكنيم: در سمت شمال تا بازار طلا فروشان و در سمت غرب تا نزديكى مسجد غمامه و در شرق تا قبور مطهر ائمه بقيع، و در