30مسأله 67 -بقاى استطاعت بدنى در وجوب حج شرط است، بنابراين اگر كسى به قصد حج، سفر كند ولى بيمارى، او را قبل از احرام از ادامه راه باز دارد، كشف مى‌شود كه استطاعت بدنى درباره او تحقق پيدا نكرده است و بر امثال او واجب نيست براى انجام حج نايب بگيرند. ولى اگر حجّ از قبل بر او مستقر شده و امسال، براى انجام حج حركت كند و در بين راه بر اثر بيمارى از ادامه مسير باز بماند، در صورتى كه از بهبودى و توانايى انجام حج بدون حرج و مشقّت هرچند در سال‌هاى آينده نااميد باشد، بايد نايب بگيرد. ولى اگر اميد به بهبودى و انجام حج هرچند در سال‌هاى آينده داشته باشد، وجوب مباشرت شخص خودش در انجام حج از او ساقط نمى‌شود. اما اگر پس از احرام بيمار شود، احكام خاص‌خود را دارد.
ج- استطاعت طريقى
مسأله 68 -استطاعت طريقى، يعنى راه براى رفتن به حج باز و امن باشد، بنابراين كسى كه راه به روى او بسته است، به طورى كه نمى تواند به ميقات برسد يا اعمال حج را تكميل كند، و همچنين كسى كه راه حج براى او باز است ولى امن نيست مانند زمانى كه در راه، خطرى جان يا بدن يا آبرو و يا مال او را تهديد مى‌كند، حجّ بر او واجب نيست.
مسأله 69 -كسى كه هزينه‌ى رفتن به حج را دارد و بدون تأخير براى اعزام، نام‌نويسى كرده، اما قرعه به نامش در نيامده و نتوانسته در آن سال به حج برود، مستطيع نيست و حج بر او واجب نشده است، اما اگر رفتن به