29شده نباشد، وگرنه با چنين اجرتى مستطيع نمى‌شود، همچنين قبول كار در ازاى اجرت، بر او واجب نيست.
مسأله 64 -كسى كه استطاعت مالى ندارد، اگر براى نيابت از ديگرى اجير شود و سپس بعد از عقد اجاره به واسطه‌ى مالى غير از مال الاجاره مستطيع شود، بايد در آن سال حجّ را براى خود انجام دهد و اگر عقد اجاره او براى همين سال بوده، اجاره باطل است، و در غير اين صورت، بايد حج استيجارى را در سال بعد به‌جا آورد.
مسأله 65 -اگر شخص مستطيع بر اثر غفلت و يا عمداً قصد حج استحبابى كند، هرچند هدف او تمرين براى انجام هر چه بهتر مناسك در سال بعد باشد يا با اعتقاد به اينكه مستطيع نيست، قصد حج استحبابى كند و بعد معلوم شود كه مستطيع بوده، كفايت آن از حَجةالاسلام محل اشكال است و بنابر احتياط، واجب است در سال بعد حجّ را به‌جا آورد، مگر آن كه به توهّم اينكه وظيفه فعلى او امتثال امر استحبابى است، قصد امتثال امر فعلى شارع مقدس را داشته باشد كه در اين صورت كفايت از حَجةالاسلام مى‌كند.
ب- استطاعت بدنى
مسأله 66 -مراد از استطاعت بدنى، توانايى جسمى لازم براى انجام اعمال حج است. بنابراين حج بر بيمار و سالمندى كه قدرت رفتن به حج را ندارد، يا رفتن به حج براى او حرج و مشقّت دارد، واجب نيست.