14

4. شفاعت در آيات

در آيات قرآن پيرامون بحث شفاعت از منظرهاى گوناگونى نگاه شده است. در برخى از آيات، شفاعت نفى و در برخى ديگر اثبات شده است. در اينجا به تقسيم‌بندى آنها مى‌پردازيم:

الف. آيات نفى

1. آياتى كه شفاعت را به كلى نفى كرده است. از قبيل:

وَ لاٰ يُقْبَلُ مِنْهٰا شَفٰاعَةٌ وَ لاٰ يُؤْخَذُ مِنْهٰا عَدْلٌ ¹ ؛ «نه شفاعت پذيرفته مى‌شود و نه غرامت و بدل قبول مى‌گردد».

فَمٰا تَنْفَعُهُمْ شَفٰاعَةُ الشّٰافِعِينَ ² ؛ «شفاعت شفاعت‌كنندگان به حال آنها سود نمى‌بخشد».

يٰا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمّٰا رَزَقْنٰاكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لاٰ بَيْعٌ فِيهِ وَ لاٰ خُلَّةٌ وَ لاٰ شَفٰاعَةٌ (بقره: 254)

اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، از آنچه به شما روزى داده‌ايم انفاق كنيد پيش از آنكه روزى فرا رسد كه در آن، نه خريد و فروشى هست (تا بتوانيد نجات را خريدارى كنيد) و نه دوستى سودى دارد و نه شفاعتى شامل حالتان مى‌شود.

2. آياتى كه شفيع را منحصر به خدا مى‌داند و در نتيجه از ديگران نفى مى‌كند از قبيل:

مٰا لَكُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لاٰ شَفِيعٍ ³ ؛ «هيچ ولى و شفاعت‌كننده‌اى براى شما جز او نيست».

قُلْ لِلّٰهِ الشَّفٰاعَةُ جَمِيعاً ⁴ ؛ «بگو تمام شفاعت از آن خداست».

لَيْسَ لَهُمْ مِنْ دُونِهِ وَلِيٌّ وَ لاٰ شَفِيعٌ ⁵ ؛ «جز خدا آنها را ياورى و شفيعى نيست».