29احترام متقابل وا مى‌دارد. دستيابى به حسن خلق كم و بيش براى همه ميسر است و همه مى‌توانند با تمرين و مراقبت‌هاى لازم، به اخلاق خوب اجتماعى عادت كنند.
از دستورهاى دين در بخش اخلاق، چگونه ارتباط داشتن با يكديگر است. در انديشه دينى و اخلاقى، افزودن و عمق دادن به روابط دوستانه چنان اهميتى دارد كه مى‌تواند در ابعاد مختلف زندگى انسان تأثير بگذارد. رعايت اين دستور نشانه ديندارى فرد است؛ چنان‌كه پيامبر اعظم (صلى الله عليه و آله ) مى‌فرمايد: «
حُسنُ الخُلقِ نِصفُ الدّينِ »؛ «داشتن اخلاق نيكو در روابط اجتماعى نيمى از دين محسوب مى‌شود».
حسن خلق در سفر
اگر انسان در سفر و دور از خانواده باشد نياز عاطفى او به اخلاق نيكو و رفتار محبت‌آميز بيشتر است. سختى سفر و فراق آشنايان مى‌طلبد كه جاى خالى آنها با اخلاق خوش همسفران جبران شود. به ويژه در سفرهاى معنوى مانند حج و عمره كه همسفران از يكديگر انتظارات خاصى دارند، دوست دارند الگوهاى اخلاقى را مشاهده و سبك زندگى اسلامى را با همراهان خود تجربه كنند.
بى‌جهت نيست كه اولياى دين توصيه كرده‌اند قبل از سفر افراد مناسبى را براى سفر انتخاب كنيد. رسول گرامى اسلام (صلى الله عليه و آله ) فرمودند: «
الرَّفيقَ ثُمَّ الطَّريقَ ». 1 نخست ببينيد رفيق و همراه شما كيست آنگاه راه سفر در پيش گيريد.
حسن خلق با همسفران در سفر سفارش بزرگان دين است. لقمان حكيم به فرزندش سفارش مى‌كند كه در سفر با همسفران همراهى كن و با آنان مخالفت نكن از آنان مشورت بگير و به آنان مشوره بده.
- «
إذا سافَرْتَ مَعَ قَومٍ فَأكثِرِ اسْتِشارَتَهُمْ في أَمْرِك و َ امورِهِمْ » 2؛ «هرگاه با افرادى به سفر