14
شيعه در اصطلاح
واژه شيعه در اصطلاح، كاربردهاى مختلفى دارد:
1. اعتقاد به برترى على‌بن‌ابى‌طالب (ع) بر «عثمان‌بن عفان»، نه بر ابوبكر و عمر. عده بسيارى از صحابه و تابعين به اين معنا، شيعه هستند، البته اين معناى عام شيعه است. 1
2. اعتقاد به برترى امام على (ع) بر تمام صحابه، از جمله ابوبكر و عمر، هرچند به خلافت بلافصل امام على (ع) و وجود نصى در اين باره معتقد نباشد. عده‌اى از معتزله بغداد و برخى از بصرى‌ها از اين گروه هستند. 2 اين هم از معانى عام شيعه است.
3. اعتقاد به امامت بلافصل امام على (ع) به اين دليل كه او از ديگر صحابه برتر بود و پيامبر اكرم (ص) او را به جانشينى خود برگزيد و همچنين اعتقاد به اينكه امامت در فرزندان او، از نسل حضرت زهرا عليهاالسلام ادامه مى‌يابد و كسى جز آنان، چنين حقى ندارد. 3 اين معناى خاص شيعه است و رواج آن موجب شده است كه لغت‌شناسان پس از بيان معناى لغوى، به اين معنى هم اشاره كنند. 4
منشأ اصطلاح شيعه
پيامبر اكرم (ص) ، اين اصطلاح را براى برخى از مسلمين كه امام على (ع) را از ديگر صحابه برتر مى‌دانستند؛ از ايشان پيروى مى‌كردند و به ايشان محبت و ارادت نشان مى‌دادند، به كار برده است. پيامبر اكرم (ص) در تفسير آيه إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّٰالِحٰاتِ