21
پيشگفتار
الحمدلله الذي جعل الحج تشييداً للدين، والصلاة والسلام على محيي الحج بسيرة ابراهيم الخليل سيدنا محمد وآله الطيبين الطاهرين لاسيما خير من يحجّ ويلبّي في عص-رنا بقية الله في الأرضين ولعنة الله على الصادّين عن المسجد الحرام أعداء الله وأعداء الأئمة الطاهرين.
حج يكى از اركان آيين اسلام و داراى ابعاد گوناگون فردى، اجتماعى، عبادى، سياسى، اخلاقى و عرفانى است كه از زمان حضرت آدم عليه السلام به تعليم جبرئيل امين انجام گرفته است و در زمان حضرت ابراهيم عليه السلام كاملتر شده تا زمانى كه پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله و سلم در حجة الوداع كامل‌ترين حج را بيان فرموده است.
حج داراى آثار و بركات عملى فراوانى است كه رسيدن به آنها با انجام صحيح مناسك آن تحقق مى‌يابد.
مناسك حج از چنان اهميتى برخوردار است كه زراره گويد:
روزى خدمت امام صادق عليه السلام رسيدم و گفتم: «مولاى من! چهل سال است از حضور شما و پدر بزرگوارتان مسائل حج را مى‌آموزم؛ آيا