30 حسن‌بن على‌بن الحسين باز گرداند.
بدان كه اين نظرى است كه اميرمؤمنان از خدا الهام گرفته و خدا او را موفق ساخته است كه به سوى خدا و پيامبر تقرب جويد.
شما اين مطلب را به كسانى كه از جانب تو انجام وظيفه مى‌كنند برسان و در عمران و آبادى آن و فزونى درآمد آن كوشش بنما. 1
فدك همچنان در دست فرزندان زهرا(عليها السلام) بود تا اينكه متوكل براى خلافت انتخاب شد. وى از دشمنان سرسخت خاندان رسالت بود. از اين جهت فدك را از فرزندان حضرت زهرا(عليها السلام) باز گرفت و تيول عبدالله‌بن عمر بازيار قرار داد.
در سرزمين فدك يازده نخل وجود داشت كه آنها را پيامبر اكرم(ص) به دست مبارك خود غرس كرده بود و مردم در ايام حج خرماهاى آن نخل‌ها را به عنوان تبرك و به قيمت گران مى‌خريدند و اين خود كمك شايانى به خاندان نبوت بود. عبدالله از اين مسئله خوشوقت نبود. لذا مردى را به نام بشيران رهسپار مدينه ساخت تا آن نخل‌ها را قطع كند. وى نيز با كمال شقاوت مأموريت خود را انجام داد، و وقتى به بصره بازگشت فلج گرديد.
از اين دوران به بعد، فدك از خاندان نبوت سلب گرديده و حكومت‌هاى جائر از اعادۀ آن به وارثان حضرت زهرا(عليها السلام) خوددارى نمودند. اين بود سير اجمالى فدك در دوران‌هاى مختلف و حكومت‌هاى به اصطلاح اسلامى.
پرونده فدك در معرض افكار عمومى
چهارده قرن از جريان غصب‌فدك‌و اعتراض دخت گرامى پيامبر(ص) مى‌گذرد. شايد بعضى تصور كنند كه‌داورى‌صحيح درباره اين حادثه دشوار است؛ زيرا گذشت زمان مانع از آن است كه قاضى بتواند بر محتويات پرونده به‌طور كامل دست يابد و اوراق آن را به دقت بخواند و رأى عادلانه صادر كند؛