9
[شماره اول : تيرماه 1392]
مقدمه
حج و عمره از مهم‌ترين مناسك دينى است كه ابعاد اخلاقى، تربيتى و عرفانى آن فرصت بى‌نظيرى را براى ارتقاى كمال معنوى و روحى زائران فراهم مى‌كند. اين سفر در يك بستر فرهنگى و تحت شرايط سياسى و اجتماعى خاصى اتفاق مى‌افتد كه بر ساير جنبه‌هاى معنوى اين سفر نيز اثر مى‌گذارد. در اين ميان، حضور زائران در عربستان سعودى، پرسش‌ها و ابهام‌هايى را براى آنها رقم مى‌زند كه در صورت ندادن پاسخى مناسب به آنها، گاه تبديل به شبهه‌هايى مى‌شود. ازاين‌رو، روحانيون كاروان علاوه بر برخوردارى از آمادگى و دانسته‌هاى فقهى، تاريخى، اخلاقى و كلامى، بايد با مسائل سياسى و اجتماعى عربستان نيز آشنا باشند تا بتوانند نيازهاى زائران، به‌ويژه زائران فرهيخته و تحصيل كرده را پاسخ بگويند.
بر اين‌اساس، اثر پيش‌رو براى آشنايى روحانيون و