44 مى‌تند. ثانياً خداوند نمى‌خواهد از اين رهگذر سود ببرد بلكه آنان هستند كه از همه منافع حج محروم مى‌مانند، وگرنه خداوند از همه آفريده‌ها بى‌نياز است.

«فخر رازى» براى تأييد اين نظريه، از قول «ضحّاك» چنين نقل مى‌كند:

هنگامى كه آيه حج نازل شد، پيامبر اكرم(ص) پيروان اديان شش‌گانه: مسلمانان، نصارا، يهود، صابئان، مجوس و مشركان را جمع كرد و براى آنان سخنرانى فرمود و گفت: خداوند براى شما حج را واجب كرده است، پس حج كنيد. آن‌گاه مسلمانان به اين گفته، ايمان آوردند و ديگران كفر ورزيدند و گفتند:

لا نُؤمن وَلا نُصلّى إلَيه وَلا نَحُجُّه، فَأنزَلَ اللهُ تَعالى قَولَه: ( وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللّٰهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعٰالَمِينَ ) آن‌گاه افزود كه اين قول پيش من قوى‌تر است. ¹