44بى‌گمان، واژه «منافع» در اين آيه شريفه، عام و مقيد به منافع دنيوى يا اخروى نيست. بنابراين آيات يادشده به صراحت بيانگر اين است كه حج، مشتمل بر منافع دنيوى و اخروى است، و مسلمانان بايد منافع خود را در اين سفر ببينند. منافع دنيوى حج، بسيار آشكار است؛ چه، هنگامى كه مسلمانان كشورهاى گوناگون گرد هم مى‌آيند، با يكديگر آشنا و به كمبودها و كفايت‌هاى هم آگاه مى‌شوند و زمينه تعاون و همكارى و كمك به يكديگر فراهم مى‌شود. كوتاه سخن اينكه حج «سياست درهاى باز» است و از رهگذر آن، مسلمانان كشورهاى گوناگون مى‌توانند با يكديگر روابط سياسى و اقتصادى و فرهنگى برقرار كنند. 1
شيخ‌الرئيس ابوعلى سينا دراين‌باره مى‌نويسد:
در صورت امكان، اعمال و مصالح ديگرى نيز براى اين احوال [عبادات]، به منظور تقويت شريعت و گسترش آن و نيز براى تأمين منافع دنيوى مردم افزوده شود تا مردم بدان‌ها نيز بپردازند؛ همانند حج؛ به اين معنا كه مكان ويژه‌اى را كه صالح‌ترين جاى پرستش خداست تعيين كنند و مراسم خاصى را مانند قربانى كردن، به عنوان دستورهاى الهى، براى آنجا مقرّر نمايند. چنين امورى به اين هدف [بقاى شريعت] كمك بزرگى مى‌كند. 2
امام سجاد(ع) مى‌فرمايد:
حُجُّوا وَاعتَمِرُوا تَصِحَّ ابدانُكُم و تَتَّسِعْ ارزاقُكُم و تُكفَونَ مَؤُوناتِ عِيالاتِكُمْ. 3
حج و عمره به‌جا آوريد تا بدن‌هايتان سالم بماند و روزى‌هايتان گسترده گردد و مخارج خانواده‌تان تأمين شود.
پيامبر خدا(ص) نيز مى‌فرمايد:
«مَن ارادَ دُنيا وَ آخِرَةً فَلْيَؤُمَّ هذَا البَيتَ » 4؛ «كسى كه دنيا و