115

فرضيه پنجم: شيعه و جنگ صفين

برخى از مستشرقان ¹ توهم كرده‌اند كه منشأ تشكيل شيعه، آن روزى است كه سپاه على(ع) بر سر مسئلۀ تحكيم به دو گروه تقسيم شد؛ چون هنگامى كه على(ع) به كوفه درآمد، حرورى‌ها از وى جدا گشتند. ولى شيعيان ثابت قدم ماندند و گفتند: «ما بيعت دومى از تو بر گردن داريم. ما با دوستان تو دوست و با دشمنان تو دشمن هستيم».

چنين برداشت نادرستى از اين رويداد، و نيز بيان اين سخنان وهم‌آلود دربارۀ پيدايش شيعه، مبتنى بر اين فرض است كه تشيع، تاريخى جداى از تاريخ اسلام داشته باشد. آنان به چنين عبارت‌هايى تمسك مى‌كنند، درحالى‌كه گفتار طبرى آنجا كه مى‌گويد: «شيعيان با او ثابت ماندند» ²، دليل بر آن است كه آنان پيش از اين واقعه وجود داشته‌اند. اگرچه پس از رسيدن امام به خلافت، شيعه حضورى آشكارتر