29
الْمَوْتَ إِلاَّ الْمَوْتَةَ الْأُولىٰ )
1
بر اين معنا دلالت دارد. پس آيه شريفه در مقام مثل زدن است و مراد از آن، مجسم نمودن وضع قومى است كه دشمنى نيرومند بر آنان حملهور شده و ذليلشان كرده است و هر كارى دلش مىخواهد، مىكند. اين مردم ذليل نيز با اينكه هزاران نفر بودند از استقلال خود دفاع نكردند و با اينكه مىتوانستند هركارى انجام دهند، به علت ترس از مرگ، از سرزمين خود فرارى شدند.
خداى سبحان به ايشان مىفرمايد كه به مرگ ذلت و جهل بميريد؛ زيرا ذلت و جهل نوعى مرگ است؛ همچنانكه علم، غيرت و نپذيرفتن ظلم، نوعى حيات به شمار مىآيد. خداوند در قرآن مىفرمايد:
( يٰا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلّٰهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذٰا دَعٰاكُمْ لِمٰا يُحْيِيكُمْ ) (انفال: 24)
اى كسانى كه ايمان آوردهايد! دعوت خدا و پيامبر را اجابت كنيد، هنگامى كه شما را به سوى چيزى مىخواند كه شما را حيات مىبخشد.
و نيز مىفرمايد:
( أَ وَ مَنْ كٰانَ مَيْتاً فَأَحْيَيْنٰاهُ وَ جَعَلْنٰا لَهُ نُوراً يَمْشِي بِهِ فِي النّٰاسِ كَمَنْ مَثَلُهُ فِي الظُّلُمٰاتِ لَيْسَ بِخٰارِجٍ مِنْهٰا ) (انعام: 122)
آيا كسى كه مرده بود، سپس او را زندهاش كرديم و