16امام على(ع) پس از خاموش كردن فتنه «جنگ جمل» كه در جمادى‌الثانى سال 36ه .ق، در «بصره» واقع شد و اقامت پانزده روزه در آن شهر 1، در دوازدهم ماه رجب همان سال وارد كوفه شد 2 و آن شهر را مركز خلافت و امامت خويش قرار داد. در اين روزگار بود كه با تشكيل نظام حكومتى، رفت‌وآمدها، ملاقات‌ها و رسيدگى‌هاى پرتلاش و فراگير آن حضرت آغاز شد. تاريخ دقيق مهاجرت ميثم از نهروان به كوفه، به خوبى روشن نيست. اما از سال 36ه .ق كه امام على(ع) در كوفه استقرار يافت و آيين اسلام، بخش وسيعى از عراق و حتى مناطقى غير از عراق را فرا گرفت، مى‌توان احتمال داد كه مردمان نهروان، به‌ويژه افرادى چون ميثم تمار به‌سوى كوفه آمده‌اند.
اكنون، ميثم در كوفه زندگى مى‌كند و امام على(ع)، كه تعريف ميثم را از زبان رسول خدا(ص) شنيده بود، متوجه مى‌شود كه وى در بردگى به سر مى‌برد.
ميثم، برده زنى از قبيله «بنى‌اسد» بود. امام على(ع) وى را از آن زن خريدارى، و آزاد كرد. آن‌گاه از او پرسيد: «نام تو چيست؟» وى گفت: «نام من سالم است». امام(ع) فرمود: «رسول خدا(ص) به من خبر داده است، كه پدر و مادر تو در عجم، نام تو را «ميثم» انتخاب كرده‌اند». ميثم گفت: «
صَدَق اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ صَدَقْتَ يا أميرالمؤمنين فهو والله اسمي» ؛ «آرى. خدا