90
صورت اول : صاحب حق و مظلمه را مىشناسد در اين صورت واجب است، با مراجعه به او يا از او رضايت بگيريد به اين معنا كه صاحب حق، او را برئ الذمه كند و حق خود را ببخشد يا حق را بپردازد، البته اگر پرداخت حق بهطور مستقيم به او محذورى دارد مانند اينكه موجب آبروريزى مىشود مىتواند به هر كيفيتى حق او را به او برساند، ولو به اينكه بهعنوان بدهى بابت قرض به او پرداخت كند يا به حساب بانكى او واريز كند.
صورت دوم : صاحب حق را نمىشناسد در اين صورت واجب است آن را از طرف صاحبش به فقير صدقه دهد و به احتياط واجب به اذن حاكم شرع باشد. و نسبت به مقدار آن، اگر
اطمينان ندارد، پرداخت مقدار متقيّن كافى است و نسبت به مقدار مشكوك وظيفهاى ندارد و بدينسان است حكم صورتى كه صاحب آن را مىشناسد ولى از او بىخبر است و دسترسى به او ندارد.
ولله الحمد على كل حال