13
مقدمه
از ضرورت هاى زندگى اجتماعى بشر، وجود فردى است كه تعابيرى همچون امام، پيشوا، رييس، مقتدا، رهبر، مرجع و ... را براى معرفى او به كار مى برند. نمى‌توان اين واقعيت را در گذر تاريخ انكار كرد كه هر جامعه و اجتماعى با هر ويژگى، داراى رهبرى بوده كه در رشد يا سقوط آن جامعه نقش مؤثّر داشته است. در واقع، حيات اجتماعى انسان‌ها بدون وجود قانون و رهبر سامان نمى‌يابد. اين مسئله چنان داراى اهميت است كه حضرت امام على(ع) درباره ضرورت وجود رهبر در جوامع بشرى چنين مى فرمايد: «مردم به زمامدارى نيك يا بد نيازمندند». 1
بايد توجه داشت كه مقصود آن حضرت، تأييد رهبرى شخص تبهكار نيست، بلكه مى خواهد ضرورت وجود رهبر را در جامعه بيان فرمايد. به تعبير بهتر، در جايى كه پيشواى نيكوكار وجود ندارد، رهبرى شخص