20چيست؟
بسمه تعالى
-در احكام شرعيۀ الزاميّه كه چه بسا ممكن است اختلاف باشد بايد از مجتهد جامع الشرائط اعلم تقليد كرد، و در غير الزاميّه مورد حكم است و حكم رعايت مى‌شود، و اللّه العالم.
49
-اعلميت در استنباط احكام شرعيه از ادلّه منوط به چيست؟
بسمه تعالى
-اعلم كسى است كه قدرت او در استنباط احكام شرعيه بيشتر از ديگران باشد يعنى احاطۀ او بر مدارك احكام و تطبيق قواعد بر فروعات زيادتر باشد، و اللّه العالم.
50
-افراد عقب‌ماندۀ ذهنى على رغم سنهاى بالا از نظر درك و عقل گاه در حد كودكان هستند، آيا تكليف شرعى از گردن آنها ساقط مى‌شود يا خير؟
بسمه تعالى
-به مقدارى كه از عبادات و تكاليف شرعى تشخيص مى‌دهد بنابر احتياط بايد عمل كند، و در صورت عدم رشد محجور است و در اموال خود و معاملات حكم سفيه را دارد، و اللّه العالم.
51
-كودكان ناشنوا به دليل تأخير در رشد اجتماعى (بواسطۀ كمبود گنجينۀ لغات) آيا ديرتر از افراد سالم به سن تكليف مى‌رسند يا خير؟
بسمه تعالى
-جواب از سؤال قبل معلوم شد، و اللّه العالم.
52
-مقلدى از مجتهدى كه از او تقليد مى‌كند مسأله‌اى را مى‌پرسد و مجتهد نيز فتواى خود را بيان مى‌كند، آيا بر مقلّد واجب است كه پس از چند مدت همان مسأله را از مجتهد بپرسد تا از تغيير نكردن يا تغيير نكردن فتواى مجتهد مطلع شود؟
بسمه تعالى
-بر مقلد لازم نيست و لكن با احتمال تغيير در فتوى دوباره از مجتهد سؤال كند، و اللّه العالم.
53
-تقليد از مجتهد غير اعلم با علم به اين مسأله چه حكمى دارد؟
بسمه تعالى
-با علم به اختلاف اعلم و غير اعلم در مسائل محل ابتلاء بايد از اعلم يا محتمل الاعلميه تقليد نمايد، و اللّه العالم.
54
-بعضى اشخاص مى‌گويند: من از خودم تقليد مى‌كنم، بفرمائيد چه اشخاصى مى‌توانند