47صحيح باشد؛ زيرا تفرد موسى بن هلال به اين روايت از عبيدالله نه ساير اصحاب مشهور به ملازمه با او و حفظ حديث و ضبط از او، از بهترين دليل‌هاست بر اينكه او منكر و غير محفوظ است. و اصحاب عبيدالله بن عمر كه معروف به روايت از او هستند عبارتند از يحيى بن سعيد القطان...، حال اگر اين حديث را هيچ يك از اين افراد ثبت و راويان ثقه از او نقل نكرده‌اند، علم پيدا مى‌كنيم كه آن منكر و غير مقبول است، و جزم پيدا مى‌كنيم به اشتباه كسى كه آن را تحسين كرده يا تصحيح نموده است.

پاسخ

حديث متفرد تنها با دو شرط منكر به حساب مى‌آيد:

1. راوى آن ضعيف بوده و حديثش تصحيح يا تحسين نشود.

2. با شواهد و متابعات حديث او تقويت نگردد.

موسى بن هلال عبدى شخصى مستور، يا بد حافظه و يا تضعيف شده نيست؛ چرا كه محدثان بزرگ اهل سنت همچون احمد بن حنبل از او نقل حديث كرده و ذهبى او را صالح الحديث دانسته و ابن عدى از او نفى بأس نموده است. وانگهى حديث او از طريق ديگر آمده و متابعت شده است.

طبرانى از عبدالله بن محمد عبادى بصرى، از مسلم بن سالم جهنى، از عبيدالله بن عمر، از نافع، از سالم، از ابن عمر نقل كرده كه گفت: رسول‌خدا(ص) فرمود:

من جاءني زائراً لايعمل له حاجة إلاّ