72مسجدالحرام در گذشته، به كعبه و مطاف پيرامون آن اطلاق مى‌شد ليكن به مرور بر وسعت آن افزوده شد.

طبق روايتى از امام صادق(ع)، ابراهيم و اسماعيل(عليهما السلام)، حدّ مسجدالحرام را تا ميان صفا و مروه قرار داده بودند. ¹در دوران جاهلى؛ يعنى تا قبل از سلطه «قُصى بن كلاب»، جدّ چهارم رسول‌الله(ص)، مردم در پيرامون كعبه، خانه و عمارتى نداشتند و بيشتر قبايل، براى احترام و بزرگداشت كعبه، از سكونت و ساختن خانه در كنار آن پرهيز مى‌كردند و بيشتر در درّه‌هاى مكه سكونت مى‌گزيدند. با تسلّط قصى بر مكه، وى از مردم خواست تا پيرامون كعبه ساكن شوند و خانه‌هايى بنا كنند تا به امنيت بهترى دست يابند.

وى نخستين خانه را در سمت شمالى كعبه به نام «دارالندوه» كه مجلسى مشورتى بود ساخت. بدين‌گونه، قريش پيرامون كعبه خانه‌هايى ساختند و درهايى به سوى كعبه گشودند و مقدارى از اطراف كعبه را براى طواف زائران باز گذاشتند. آنان براى احترام به كعبه، خانه‌ها را كوتاه‌تر از آن، به شكل دايره، و نه مربع، ساختند. ² مسلمانانى كه از مدينه و ساير سرزمين‌ها براى حج مى‌آمدند، راهى جز داخل شدن در اين خانه‌ها و ورود به مسجدالحرام نداشتند. ³