208خواهند شد. 1 اولين انسان، حضرت آدم، حجت خدا و پيامبر اوست و آخرين انسان نيز حجت خدا و انسان كامل خواهد بود. خداوند لحظه‌اى انسان را بدون حجت و راهنماى معصوم رها نمى‌كند، ولى بنا به مصلحت خويش، گاهى حجت او آشكار و محسوس است و گاه پنهان و نامحسوس.
هدايتگرى امام زمان(عج) تشريعى است يا تكوينى؟
اما اينكه چرا حجت خدا گاهى پنهان و غايب است، از حد علم و فهم ما بيرون است. در روايت‌هاى شيعه، به اين نكته اشاره شده است كه مصلحت حقيقى غيبت امام زمان، تنها بعد از ظهور آن حضرت مشخص خواهد شد و پيش از آن كاملاً روشن نيست. 2 البته هدايت كردن امام زمان(عج)، از نوع هدايت تشريعى نيست؛ يعنى مانند پيامبران گذشته، دين جديد و احكام ويژه‌اى ندارد، بلكه هدايت ايشان از نوع تكوينى و تصرف در دل‌ها و عقول است. هر انسانى به هر ميزان كه صلاحيت و شايستگى داشته باشد، بر اثر هدايت آن انسان كامل، به هدايت مى‌رسد. هر چه شايستگى و زمينه روحى - روانى افراد بيشتر