138بيمارى و در حال احتضار بود، ايشان را به عنوان امام بعدى معرفى مى‌كرد، ولى به دليل جو خفقان و ناامنى آن دوران، اين موضوع را فقط به ياران خاص و رازدار خود مى‌گفت و از آنان تعهد مى‌گرفت اين موضوع را فقط به همسر، فرزندان و دوستان مورد اطمينان خود بگويند، نه به ديگران. 1گرچه امروز اين روايت‌ها در كتاب‌هاى روايى ما فراوان يافت مى‌شود، 2 ولى در آن دوران تيره و تار، دسترسى به اين سخنان و سفارش‌ها به‌راحتى ممكن نبود. كار به جايى رسيده بود كه برخى مخالفان، به ياران امام صادق(ع) با طعنه مى‌گفتند: امام شما پير شده و همين امروز و فرداست كه از دنيا برود و شما بى رهبر شويد. وقتى اين سخنان به گوش امام رسيد، با قاطعيت تمام فرمود: «هرگز، هرگز! به خدا سوگند، تا شب‌و روز هست، امام هم هست. همين موسى فرزندم، بزرگ مى‌شود، ازدواج مى‌كند، بچه‌دار مى‌شود و به خواست خدا جانشين من خواهد بود». 3امام صادق(ع)، براى مخاطبان و ياران شايسته خود، نه تنها امام بلافصل خود، بلكه تمام امامان پس از خود تا حضرت مهدى[ را نام مى‌برد و خط سير امامت را براى آنان ترسيم مى‌كرد. جالب اينجا است وقتى يكى از همين ياران خاص، نام و نشان امامان بعدى را به طور كامل از زبان امام صادق(ع) شنيد، با پيش‌بينى دوران خفقان آينده، از