31به كسانى كه در حرم‌هاى مقدّس خدمت مى‌كنند و به نظم و نظافت و كفشدارى و غبارروبى و امور خدماتى و فرهنگى مشغول‌اند، خادم گفته مى‌شود. خادمان يا رسمى‌اند كه استخدام مى‌شوند و به عنوان كارمند حرم حقوق مى‌گيرند، يا افتخارى‌اند كه با داشتن شغل و كار ديگر، ايام خاصّى را به صورت افتخارى به خدمتگزارى در حرم مى‌پردازند. بسيارى از بزرگان و علما و شخصيت‌هاى مشهور، براى كسب اين فيض، نام خود را به عنوان «خادم افتخارى» ثبت مى‌كنند و مواقع مخصوصى در حرم به زائران خدمت مى‌كنند.
خادم الحرمين
به كسى كه عهده‌دار توليت و سرپرستى مكه و مدينه كه دو حرم مقدّس‌اند باشد و به زائران آن خدمت كند، خادم الحرمين گفته مى‌شود. در سال‌هاى اخير، پادشاهان سعودى در عربستان، اين لقب را در مورد خود به كار مى‌برند.
خانۀ خدا
به كعبه كه در مكّه است و قبله‌گاه مسلمانان به شمار مى‌رود، «بيت‌الله الحرام» و خانۀ خدا گفته مى‌شود. همۀ مساجد، خانۀ خداست، از جمله مسجدالحرام كه شرافت بيشترى دارد و حجاج به