19
3-4 روش پيدا كردن قبله
الف - قطب‌نما
ب - آزيموت مكه
چون تعيين سمت قبله يكى از مسائل مساجد و نمازخانه‌ها است، از اين رو به نحوه‌ى محاسبه از يموت جغرافيايى مكه كه درواقع همان سمت قبله است به شرح زير اشاره مى‌شود:
اصولاً براى محاسبه‌ى سمت قبله، مختصات جغرافيايى شهرى كه در آن به سر مى‌بريم و همچنين مختصات جغرافيايى شهر مكه ضرورى است.
براى اين كار اختلاف طول جغرافيايى نقطه مورد نظر يا شهر مورد نظر را با شهر مكه حساب مى‌كنيم سپس اختلاف عرض جغرافيايى نقطه مورد نظر با شهر مكه را نيز بدست مى‌آوريم و بعد اختلاف طول‌ها را بر اختلاف عرض‌ها تقسيم مى‌كنيم و عدد زاويه‌اى كه حاصل مى‌شود با مراجعه به جداول مثلثاتى يا ماشين حساب تانژانت آن را حساب مى‌كنيم كه اين آزيموت مستقيم مكه به تهران است.
تعيين سمت قبله با ساده‌ترين شيوه
قبله‌يابى و تعيين سمت قبله از مباحث بنيادين علم هيئت و نجوم اسلامى است و دانستن سمت قبله در بسيارى از عبادات امرى ضرورى است. يكى از شيوه‌هاى دقيق جهت‌يابى قبله، استفاده از سايه شاخص به هنگام زوال ظهر مكه معظمه در روزهاى 6 خرداد و 24 تير است. بر اين پايه مى‌توانيد با استفاده از يك شاخص و تعيين سايه شاصخ در اين دو روز، سمت دقيق قبله هر مكانى را در نيمكره شمالى به سادگى بياييد.
مكه معظمه كه قبله مسلمانان در آن واقع است، در طول جغرافيايى 39 درجه و 54 دقيقه شرقى و عرض جغرافيايى 21 درجه و 27 دقيقه شمالى