78

پاسخ شبهه

همانطور كه گذشت، وهّابيون براى اثبات حرمت ايجاد بنا بر قبور و توجيه تخريب مزار بزرگان دين، به چهار دليل استدلال كردند. اما تمام اين استدلالها بى‌اساس و پوچ است.

الف) بررسى ادّعاى اجماع در تخريب قبور

يقيناً منظور مدّعيان اجماع اين‌است كه همۀ فقهاى مذاهب چهارگانۀ شافعيّه، مالكيّه، حنفيّه و حنابله، فتوا به حرمت ساختن بنا و گنبد بر روى قبور داده‌اند و تخريب هر گنبد و مزارى را واجب مى‌دانند. با مراجعه به كتب فقهى و روايى، بى‌اساسى اين ادّعا وگزاف بودن آن روشن مى‌شود.

در كتاب «رسالة ابن أبي زيد» مى‌نويسد: «ساختن بنا بر قبرها و گچكارى آنها مكروه است.» ¹و در شرح اين رساله نوشته شده است: «در صورتى بنا بر روى قبرها مكروه است كه در زمين موات يا مملوك باشد و مقصود از ساختن بنا، تعظيم صاحب قبر يا تشخيص قبر او نباشد. امّا در صورتى كه مقصود فقط تشخيص قبر باشد ساختن بنا بر روى آن جايز است و در صورتى كه مقصود تعظيم صاحب قبر باشد، حرام است.» ²در كتاب «الفقه على المذاهب الأربعة» آمده: «مكروه است كه بر قبر، اتاق يا گنبد يا مدرسه يا مسجد يا ديوارى ساخته شود كه آن را احاطه كند.» ³مناوى در كتاب «فيض القدير» مى‌نويسد:

«نهي أن يقعد على القبر وأن يجصّص وأن يُبنى عليه قُبَّةٌ أو غيرها، فيكره كلّ من الثلاثة تنزيهاً، فإن كان في مسبَّلة أوموقوفة حرم بناؤه والبناء عليه ⁴.»