عربستان
مشخصات کتاب
نویسنده : حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت
ناشر : مشعر
[قسمت فارسی]
اشاره
ص:1
سرشناسه :
عنوان و نام پدیدآور :
مشخصات نشر :
مشخصات ظاهری :
فروست :
شابک :
یادداشت :
یادداشت :
یادداشت :
موضوع :
موضوع :
موضوع :
ردهبندی کنگره :
ردهبندی دیویی :
شماره کتابشناسی ملی :
نام کتاب: آشنایی با قوانین و مقررات در کشور عربستان سعودی
گردآورندگان: دکتر یحیی معروف
ناشر: مشعر
چاپ اول: 1388
حروفچینی: ظریفیان 66712857
ناظر فنی: اداره آموزش کارگزاران حج و زیارت
طرح جلد:
چاپ متن:
چاپ جلد:
شمارگان: 5000 جلد
قیمت:
شابک: ?ـ?ـ????ـ964ـ 8ـ 97ـ ISBN: 978-964-????-?-?
ص:4
فهرست مطالب
هدف از تألیف این کتاب••• 15
مقدمه••• 17
فصل اول
1ـ اطلاعات عمومی••• 21
الف) مناطق اداری••• 21
ب) جمعیت، روز ملی، تاریخ، ساعت، اوزان:••• 22
ج) تعطیلات رسمی:••• 22
د) تلفنهای ضروری:••• 23
ه ) مرخصی کارمندان:••• 25
و) رؤسای کشور:••• 25
ز) ساعات کاری••• 26
ح) ساعات کار بازارها و فروشگاههای تجاری••• 26
ط) اوقات نماز••• 26
ی) روزنامههای عربستان••• 27
2ـ موادی از قانون اساسی••• 27
سیستم حکومتی••• 29
فصل دوم
1ـ پول (ارز) و بانکها••• 37
2ـ قوانین ارز••• 38
برخی از قوانین در این زمینه••• 38
نشانههای مهم بر روی برخی از ارزها••• 39
ص:5
3ـ برخی از مواد قانون جزایی جعل و کپی اسکناس••• 40
4ـ صرافی سیار••• 40
فصل سوم
1ـ توصیههای پلیس عربستان به حجاج و عمرهگزاران••• 47
مراقبت از گذرنامه••• 48
2ـ قانون راهنمایی و رانندگی و لایحه اجرایی••• 48
3ـ تخلفات راهنمایی و رانندگی••• 50
لیست تخلفات رانندگی••• 50
نوع تخلف••• 51
4ـ تابلوهای ارشادی••• 54
5ـ حوادث رانندگی••• 55
علل حوادث رانندگی••• 56
6ـ مراحل قانونی جهت دریافت دیه••• 57
7ـ فرم وکالت نامه••• 59
7ـ شهادة حق التوکیل••• 61
الموکَّلُون:••• 61
الوکیل:••• 62
موضوع الوکالة:••• 62
حدود الاختیارات (الصلاحیات):••• 62
8ـ گواهی انحصار وراثت••• 64
8ـ شهادة حصر الوراثة••• 66
9ـ کمبود مترجمان و توانمندی آنان••• 68
10ـ برخی از قوانین دعاوی و اجرائیات در دیوان مظالم••• 69
فصل چهارم
1ـ قوانین خطوط هوایی••• 79
مجازات تخلفاتی که مجازات آنها تعیین نشده، به شرح زیر است:••• 81
2ـ حد مجاز وزن بار در هواپیما••• 82
نکته مهم:••• 82
3ـ اجرای قانون انگشتنگاری••• 84
ص:6
4ـ حمل آب زمزم در هواپیما••• 85
5ـ شرکتهای مسافربری••• 87
خدمات حمل و نقل درون شهری••• 88
خدمات حمل و نقل بین شهری••• 89
خدمات جابجایی مدارس••• 89
خدمات حمل و نقل بینالمللی••• 90
خدمات حج و عمره••• 91
نرخهای بلیط••• 92
تلفنهای رزرو بلیط••• 92
تذکرات مهم به مسافر••• 92
6ـ آژانسهای مسافرتی••• 94
فصل پنجم
1ـ هتلها و مقررات آنها••• 101
الف) نرخهای هتلها••• 101
ب) شرایط هتلها:••• 101
2ـ ولتاژ برق هتلها••• 106
فصل ششم
1ـ قوانین گمرکات••• 113
2ـ اجرای قانون محموله متخلف••• 116
3ـ شعب گمرکات••• 116
4ـ کالاهای ممنوعه••• 117
5ـ قاچاق مشروبات الکلی••• 124
6ـ قانون بیمه••• 124
فصل هفتم
1ـ شرایط دریافت روادید حج تمتع••• 133
4ـ شرایط بهداشتی:••• 133
2ـ شرایط دریافت روادید عمره مفرده••• 135
4ـ شرایط بهداشتی:••• 136
ص:7
3ـ روادیدهای اعطایی••• 137
4ـ تکمیل فرم هنگام خروج••• 138
فصل هشتم
برپایی جشنها و یادبودها••• 145
فصل نهم
1ـ تماس تلفنی••• 157
1ـ مراجعه به دفاتر مخابراتی••• 157
2ـ استفاده از تلفن همراه شخصی••• 158
2ـ منع به کارگیری تلفنهای همراه در کعبه••• 158
3ـ قانون مبارزه با جرائم اینترنتی و تلفن همراه••• 161
فصل دهم
1ـ اصطلاحات قانونی خاص••• 173
برخی از اصطلاحات قانونی••• 173
2ـ نظام قضایی••• 174
3ـ برخی از قوانین مبارزه با تقلب تجاری••• 175
تخلفات••• 176
4ـ قانون مبارزه با کلاهبرداری••• 177
5ـ قانون سلاح و مهمات••• 178
6ـ قانون زندان و بازداشت••• 180
7ـ قانون مبارزه با مواد مخدر••• 181
8ـ اخبار مواد مخدر••• 187
نمونههایی از اخبار مواد مخدر••• 187
فصل یازدهم
هیأت امر به معروف و نهی از منکر••• 195
مهمترین وظایف هیأت••• 195
ویژگی ضبطی••• 197
2ـ جرایم حیثیتی••• 198
ص:8
اتهام خلوت با نامحرم••• 199
3ـ اتهام جاسوسی••• 201
4ـ قانون ولی امر••• 201
5ـ حکم مسافرت زنان••• 203
6ـ رانندگی زنان••• 204
7ـ قانون کفالت••• 206
بسیار مهم:••• 206
عیبهای نظام کفالت••• 207
8ـ قانون کار••• 208
9ـ قانون اقامت••• 293
فصل دوازدهم
1ـ مؤسسات عهدهدار امور طواف••• 223
بخشهای مرتبط با مؤسسات عهدهدار طواف••• 223
1ـ دفتر متمرکز «الوکلاء» در جده:••• 223
2ـ سندیکای عمومی اتومبیلها:••• 225
3ـ دفتر متمرکز «الزمازمه»:••• 225
4ـ موسسه ادلاء (راهنمایان)••• 225
2ـ قوانین دفاع شهری در••• 207
چادرهای مشاعر (عرفات و منی)••• 207
3ـ مقررات بقیع••• 208
کارهای غیر مجاز:••• 208
ساعات باز شدن درهای بقیع:••• 208
القسم العربی
1ـ معلومات عامة••• 233
أ) المناطق الإداریة••• 233
ب) عدد السکان، الیوم الوطنی، التاریخ، المقاییس و الموازین:••• 233
ج) العطلات الرسمیة••• 234
د) هواتف ضروریة:••• 234
ه ) إجازة الموظفین:••• 236
ص:9
و) رؤساء المملة:••• 237
ز) ساعات العمل••• 237
ح) أوقات دوام الأسواق و المَحَلاّت التجاریة••• 237
ط) أوقات الصلاة••• 238
ی) الصحف السعودیة••• 238
أبرز الصحف الصادرة فی السعودیة هی:••• 238
2ـ مواد من النِظَام الاساسی للحکم••• 238
نِظَام الحکم••• 239
سلطات الدولة••• 239
الفصل الثانی
1ـ العملة و البنوک••• 243
2ـ قوانین العملة••• 243
بعض القوانین فی هذا المجال:••• 244
3ـ النِظَام الجزائی الخاص بتزییف و تقلید النقود••• 244
4ـ الصرافة المتحرکة••• 245
الفصل الثالث
1ـ توصیات الشرطة السعودیة للحجاج و المعتمرین••• 249
ـ الحفاظ علی جواز السفر••• 250
لحمایة الاناث من الخطف یجب إتباع الاتی:••• 250
2ـ نِظَام المرور ولائحته التنفیذیة••• 250
المَادَّة التاسعة والستون:••• 251
3ـ مخالفات المرور••• 252
قائمة المخالفات المروریة:••• 252
4ـ اللوحات الارشادیة••• 254
5ـ حوادث المرور••• 254
6ـ المراحل القانونیة لاخذ الدیة••• 255
9ـ نقص وکفاءة المترجمین••• 256
10ـ بعض قواعد المرافعات والاجراءات أمام دیوان المظالم••• 256
ص:10
الفصل الرابع
1ـ قوانین الخطوط الجویة••• 261
2ـ الحد المسموح لوزن الامتعة علی متن الطائرة••• 262
هام جدا:••• 262
3ـ تطبیق نِظَام البصمة••• 263
4ـ حمل ماء زمزم فی الطائرة••• 264
5ـ شرکاتُ نقلِ المسافرین••• 264
تقدم الشرکة خدماتها فی المجالات التالیة:••• 265
خدمات النقل العام (داخل المدن)••• 265
«خدمات النقل بین المدن»••• 265
خدمات النقل المدرسی••• 266
خدمات النقل الدولی••• 266
خدمات الحج والعمرة••• 266
أسعار التذاکر••• 267
هواتف الحجوزات:••• 267
ملاحظات هامة للمسافر••• 267
6ـ وکلاء السفر••• 269
الفصل الخامس
1ـ فنادق و قوانینها••• 273
الف) أسعار الفنادق••• 273
ب) من شروط الفنادق••• 273
2ـ فولتاج الکهرباء فی الفنادق••• 275
الفصل السادس
1ـ قوانین الجمارک••• 279
2ـ إجراء قانون العَفْش المُتَخَلّف••• 280
3ـ فروعُ الجمارک••• 281
4ـ السِلُع الممنوعة••• 281
5ـ تهریب الکحولیات••• 284
6ـ نظام التامین••• 284
ص:11
الفصل السابع
1ـ مُتَطَلّبات الحصول عَلَی تأشیرة الحج••• 289
2ـ متطلبات الحصول عَلَی تأشیرة العمرة••• 290
التأشیرات المتاحة••• 291
4ـ إکمال الاستمارة لدی المغادرة••• 291
الفصل الثامن
1ـ إقامة الاحتفالات والمهرجانات والذکریات••• 295
الفصل التاسع
1ـ الاتصال الهاتفی••• 301
2ـ منع استخدام الهاتف الجوال فی الکعبة••• 302
3ـ نِظَام مکافحة جرائم الانترنت والهاتف الجوال••• 303
الفصل العاشر
1ـ مصطلحاتٌ قانونیةٌ خاصة••• 309
بعض المصطلحات القانونیة••• 309
2ـ النظام القضائی••• 310
3ـ بعض نِظَام مکافحة الغش التجاری••• 311
المخالفات••• 311
4ـ نِظَام مکافحة التزویر••• 313
5ـ نِظَام الاسلحة و الذخائر••• 313
6ـ نِظَام السجن والتوقیف••• 314
7ـ نِظَام مکافحة المخدرات••• 316
8ـ أخبار المخدرات••• 318
نماذج من أخبار المخدرات••• 318
الفصل الحادی عشر
1ـ هیئة الامر بِالمَعْرُوفِ و النهی عن المنکر••• 321
أهم وظائف الهیئة••• 321
ص:12
2ـ جرائم الاعراض••• 324
اتهام الخلوة بغیر المحرم••• 324
3ـ تهمة التجسس••• 326
4ـ قانون ولی الامر••• 324
5ـ حکم سفر النساء••• 327
6ـ سیاقة النساء••• 327
7ـ نِظَام الکفالة••• 328
هام جدا:••• 329
عیوب نِظَام الکفالة••• 329
8ـ نظام العمل••• 330
نظام الاقامه••• 334
الفصل الثانی عشر
1ـ مؤسسات الطوافة••• 339
مؤسسات الطوافة هی:••• 339
الجهات ذات العلاقة بمؤسسات الطوافة.••• 340
1ـ مکتبُ الوکلاءِ الموحدُ بجدة••• 340
2ـ النقابة العامة للسیارات••• 340
3ـ مکتب الزمازمة الموحّد••• 341
4ـ المؤسسة الاهلیة للادِلاء••• 341
2ـ قوانین الدفاع المدنی فی الخیام بالمشاعر••• 342
3ـ قوانین البقیع••• 342
الاعمال الممنوعة:••• 342
ساعات فتح الابواب••• 343
ص:13
بسمه تعالی
هدف از تألیف این کتاب
یقینا کمیت و کیفیت برگزاری سفرهای زیارتی در جوامع اسلامی به عنوان یکی از شاخصها و محورهای توسعه اعتقادی، فرهنگی، اقتصادی و . . . به شمار میآید که پیامدها و دستاوردهای آن چنانچه به درستی صیانت و ترویج شود، تأثیر ویژهای در بخشهای اجرایی کشور به جا خواهد گذاشت.
رشد فزاینده زائران و متقاضیان سفرهای زیارتی، سازمان حج و زیارت را برآن داشت تا نسبت به ارتقای سطح ارشاد و آموزش دستاندرکاران خدمت به زائران گامهای مؤثر و مناسب بردارد تا از این رهگذر جمع کارآمد و کادر ورزیده و آگاه در کسوت خدمتگذاری به زائران گرامی وارد این عرصه مقدس شود. بنابراین با توجه به ضرورت تأمین و پرورش نیروی انسانی کارآمد و ماهر به عنوان خادمان امور زیارتی، تهیه و تدوین و تألیف متون آموزشی علمی و کاربردی متناسب با نیازهای فراگیران در سطوح مختلف را کاملاً ضروری مینماید. لذا تنظیم و ارایه سلسله انتشارات توسط اداره آموزش کارگزاران معطوف به همین امر میباشد که امیدواریم مورد توجه خوانندگان قرار گیرد.
اداره آموزش کارگزاران
سازمان حج و زیارت
ص:15
مقدمه
امروزه اهمیت سفر به کشور عربستان به دلیل تقاضای روزافزون مردم ایران به منظور زیارت کعبه مکرمه، مدینه منوره و ائمه بقیع: بر کسی پوشیده نیست. از آنجا که مردم این کشور عرب زبان هستند، اطلاع از مقررات و دستورالعملهای آنان امری ضروری و اجتنابناپذیر است. زیرا اغلب دیده میشود مدیران، عوامل حج، و زائران به علت ناآشنایی با این زبان، دچار سوء تفاهم شده، در رفع نیازهای خود با دشواریهای فراوانی روبرو میشوند. و چه بسا از این رهگذر زمینههای برداشت ناصحیح از مردم ایران و ارزشهای والای انقلابی کشورمان را در اذهان دیگران فراهم سازند.
از این رو بنا به پیشنهاد مدیر محترم آموزش حج مقرر شد کتابی جامع و مصور، مشتمل بر قوانین و مقررات ضروری عربستان همچون قوانین پولی و ارزی، گمرکات، کالاهای ممنوعه، احکام قضایی، مقررات پلیس، قانون برپایی جشنها و یادبودها، هتلها، فرودگاهها، شرکتهای مسافربری، هیأت امر به معروف و نهی از منکر، قانون مبارزه با مواد مخدر، مؤسسات عهدهدار امور طواف، قوانین دفاع شهری، مقررات بقیع و دهها موضوع ضروری دیگر گردآوری شود. در این زمینه ذکر چند نکته ضروری است:
1ـ قوانین و مقررات عربستان مشتمل بر قوانین شورای وزیران، و مجلس شورا است، پس از تصویب، در روزنامههای رسمی این کشور به چاپ میرسد؛ و معمولاً دو ماه پس از انتشار بدان عمل میشود.
2ـ در این کتاب نگاهی کلی به قوانین و مقررات کشور عربستان شده، به طوری قوانین
ص:17
مفصل، به صورت خلاصه، همراه با متن عربی در انتهای کتاب به رشته تحریر درآمده تا عزیزان بتوانند در جهت یادگیری زبان عربی نیز از آن بهره گیرند.
3ـ کتاب حاضر دستاورد چندین سفر مؤلف به کشور عربستان است که قوانین این کشور به صورت منسجم تقدیم علاقهمندان میگردد. لازم به ذکر است که اغلب تصاویر موجود در کتاب توسط نگارنده در زمان حضور در عربستان گرفته شده است. البته چاپ عکسهای رنگی کتاب به صورت سیاه و سفید و نیز کوچکتر از اندازه واقعی تا حدود زیادی از وضوح و شفافیت آنها میکاهد.
امید است این اثر بتواند نیاز حجاج، مدیران و عوامل کاروانهای حج و نیز علاقهمندان زبان عربی مخصوصا دانشجویان رشتههای عربی و الهیات و نیز طلاب حوزههای علمیه را برطرف سازد. در خاتمه نگارنده بر خود لازم میداند از زحمات جناب آقای نجفیان ریاست محترم سازمان حج و زیارت کرمانشاه، جناب آقای بشیر سلیمی مدیر محترم آموزش سازمان مرکزی حج و زیارت و نیز مدیر کل محترم خلیج فارس و خاورمیانه وزارت امور خارجه که با زحمات فراوان و پیگیریهای بیوقفه، زمینه نگارش این اثر را فراهم نمودند، صمیمانه تشکر و قدردانی نماید.
مؤلف
ص:18
فصل اول
اشاره
1ـ اطلاعات عمومی
الف) مناطق اداری
ب) جمعیت، روز ملی، تاریخ، ساعت، اوزان
ج) تعطیلات رسمی
د) تلفنهای ضروری
ه ) مرخصی کارمندان
و) رؤسای کشور
ز) ساعات کاری
ح) ساعات کار بازارها و فروشگاههای تجاری
ط) اوقات نماز
ی) روزنامههای عربستان
2ـ موادی از قانون اساسی
ص:19
1ـ اطلاعات عمومی
الف) مناطق اداری
عربستان به 13 منطقه اداری تقسیم میشود:
1ـ ریاض ((1)) پایتخت (7/4 میلیون نفر سال 2000 م). 2ـ مکه مکرمه. 3ـ مدینه منوره. 4ـ قصیم و مرکزش: بریده. 5ـ منطقه شرقیه و مرکزش: دمام. 6ـ عسیر و مرکزش: أبها. 7ـ تبوک. 8ـ حائل. 9ـ حدود شمالی و مرکزش: عرعر. 10ـ جیزان. 11ـ نجران. 12ـ الباحه. 13ـ جوف و مرکزش: سکاکا.
.
ص:21
1- ریاض جمع «روضه» به معنای باغها و بستانها است. علت نامگذاری، حاصلخیزی و سرسبزی این سرزمین است. هوای این شهر در تابستان بسیار گرم، و در زمستان بسیار سرد است
هر منطقه از این مناطق یک حاکم محلی با رتبه وزیر دارد که مسؤول امور داخلی است.
ب) جمعیت، روز ملی، تاریخ، ساعت، اوزان:
جمعیت عربستان 844/293/24 میلیون نفر است.
روز ملی: این کشور 23 سپتامبر (ایلول) را به عنوان یادبود یکپارچهسازی کشور و تأسیس آن به دست ملک عبدالعزیزبن عبدالرحمن آل سعود در سال 1351 ه 1932 م، جشن میگیرد.
تاریخ: براساس تقویم هجری است. سال قمری 354 روز است.
ساعت: ساعت عربستان سه ساعت از وقت گرینویچ بیشتر است.
اندازه و وزن: اندازه براساس نظام متری، و وزن براساس کیلوگرم است.
ج) تعطیلات رسمی:
1ـ تعطیلی پایان هفته پنجشنبه و جمعه. 2ـ تعطیلی عید فطر: از بیست و پنجم رمضان تا پنجم شوال به مدت ده روز. 3ـ تعطیلی عید قربان: از پنجم ماه ذیحجه تا پانزدهم همان ماه به مدت ده روز. 4ـ تعطیلی روز ملی: 23 سپتامبر.
ص:22
د) تلفنهای ضروری:
کد تلفنهای برخی از شهرهای عربستان
کد بینالملل 00966
کد پایتخت 01
جده 02
مکه مکرمه 02
منطقه شرقیه 03
مدینه منوره 04
قصیم 06
عصیر 07
شماره تلفنهای ضروری و برخی از وزارتخانههای مهم
نام شماره
پلیس 999
دفاع شهری (آتشنشانی) 998
اورژانس 997
امنیت راهها 996
مبارزه با مواد مخدر 995
حوادث رانندگی 993
ساعت گویا 961
راهنمای تلفن 905
اطلاعات فرودگاه 0071ـ222
ص:23
مکالمات بینالمللی 900
وزارتخانهها
وزارت حج 4024444
وزارت امور خارجه 4067777
وزارت کشور 4011111
وزارت بهداشت 4012220
وزارت ارشاد 4068888
وزارت دادگستری
تلفن مهمترین بیمارستانها
بیمارستانهای مکه
بیمارستان اجیاد 5730070
بیمارستان ملک عبدالعزیز 5442400
بیمارستان ملک فیصل 5566411
بیمارستان النور 83730ـ 55
بیمارستان حراء 5203535
بیمارستان عمومی ملک فهد 8460405-8460900
مرکز آفتابزدگی 8361336
بیمارستان میقات 8220949
بیمارستان أحد 8460016
بیمارستان وطنی 8481222
بیمارستان الزهراء 8488808
بیمارستان الدار 8365757
ص:24
بیمارستانهای جده
بیمارستان ملک خالد و گارد ملی 6656200
بیمارستان نظامی ملک فهد 6651666
بیمارستان سلیمان فقیه 6655000
بیمارستان زنان و زایمان و نوزادان 6652600
ه ) مرخصی کارمندان:
کارمندان معادل 30 روز در سال، حق استفاده از مرخصی همراه با مزد را دارند. (اعیاد و تعطیلیهای رسمی که در میان یک ماه مرخصی وجود دارد به عنوان مرخصی، محاسبه نمیشود). کارمندان معادل 2/5 روز در ماه، حق استفاده از مرخصی را دارند.
ملک عبداللّهبن عبدالعزیز
و) رؤسای کشور:
ملک عبداللّه پادشاه عربستان و رئیس شورای وزیران است. و برادرش امیر سلطانبن عبدالعزیز ولیعهد، وزیر دفاع، هواپیمایی، و بازرسی کل است. وی از 26 جمادیالثانی 1426 ه . تا کنون نایب رئیس شورای وزیران است.
ص:25
امیر نایفبن عبدالعزیز از تاریخ 8/10/1395 ه . وزیر کشور و از تاریخ 30/3/1430 ه . معاون دوم رئیس شورای وزیران است.
ز) ساعات کاری
ادارات دولتی: از صبح شنبه تا چهارشنبه از ساعت 30:7 صبح تا 30:2 بعد از ظهر باز هستند.
بخش خصوصی: از 8 صبح تا 12 ظهر، و 30/4 بعد از ظهر تا 8 شب به کار اشتغال دارند.
بانکها: از ساعت 30:8 صبح تا 12 ظهر و 5 عصر تا 7 شب به کار اشتغال دارند.
ادارات دولتی و مؤسسات بخش خصوصی، روزهای پنجشنبه و جمعه تعطیل هستند. زیرا این دو روز در عربستان، تعطیل رسمی است.
ح) ساعات کار بازارها و فروشگاههای تجاری
بازارها و فروشگاهها از 8 صبح تا 10 شب باز هستند. همچنین فروشگاههای بزرگ و تجارتخانهها 24 ساعته باز هستند. همه فروشگاههای تجاری و تجارتخانهها و دیگر مراکز مانند (پمپهای بنزین، بانکها، دفاتر پست، خدمات کارگزاری) که با مردم در ارتباط هستند، ملزم هستند در اوقات پنجگانه نماز، به مدت 30 دقیقه موقتا محل را تعطیل کنند.
ط) اوقات نماز
معمولاً اوقات نمازهای پنجگانه، یعنی نماز صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشاء براساس اوقات محلی، هر روز در روزنامه به چاپ میرسد. در این ساعات مؤسسات دولتی موقتا تعطیل میشوند؛ و مردم در اماکن عمومی برای ادای نماز اجتماع میکنند.
ص:26
ی) روزنامههای عربستان
بارزترین روزنامههایی که در عربستان منتشر میشوند عبارتند از:
روزنامههای: الجزیره (در ریاض منتشر میشود)، المدینه (در جده منتشر میشود)، الندوه (در مکه مکرمه منتشر میشود)، عکاظ (در جده منتشر میشود)، الوطن (در أَبْها منتشر میشود)، الشرق الاوسط (در لندن منتشر میشود)، الیوم (در دمام منتشر میشود)، الحیاه (در لندن منتشر میشود) الریاض (در ریاض منتشر میشود)، الصباح (در تبوک منتشر میشود)، البلاد؛ و روزنامه های انگلیسی: سعودی جازیت، و آراب نیوز.
2ـ موادی از قانون اساسی
اشاره
(1) ماده 1: کشور عربستان سعودی دولتی عربی و اسلامی با حاکمیت تام است. دینش اسلام، و قانونش کتاب خداوند متعال و سنت رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم سلم است. و زبانش فقط عربی، و پایتختش ریاض است.
تصویری از ریاض
ص:27
1- نیمه افراشته کردن پرچم و یا تماسش با زمین، یا آب به دلیل احترام به جمله شهادت نوشته شده بر روی پرچم، جایز نیست.
ماده 2: دو عید کشور عبارتند از عید فطر و قربان. و تقویم کشور هجری قمری است.
ماده 3: پرچم کشور به شرح زیر است:
الف) رنگش سبز است. ب) عرض آن برابر دو سوم طول آن است. ج) در وسط آن جمله (لا إله إلا اللّه محمد رسول اللّه) قرار میگیرد. در زیر جمله، شمشیر بدون غلافی وجود دارد. این پرچم هیچگاه نیمه افراشته نمیشود.(1)
1-
ص:28
1- این قانون براساس فرمان ملوکانه به شماره أ/90 در تاریخ 27/8/1412 ه . صادر گردید، و در روزنامه أمالقری به شماره 3397 در تاریخ 2/9/1412 ه . به چاپ رسیده است.
ماده 4: آرم عربستان:
آرم عربستان مرکب از دو شمشیر متقاطع است که در قسمت خالی آن یک درخت خرما قرار دارد.
سیستم حکومتی
ماده (5) الف) سیستم حکومتی در عربستان، پادشاهی است. ب) حکومت فقط در انحصار پسران پادشاهِ مؤسس، عبد العزیزبن عبدالرحمن فیصل آل سعود و پسرانِ پسرانِ او است. و با صالحترین آنها براساس کتاب خدا و سنت رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم بیعت میشود. ج) ولیعهد را پادشاه انتخاب میکند و او را به امر ملوکانه از ولایت عهدی معاف میکند. د) ولی عهد به صورت تمام وقت به ولایت عهدی میپردازد و نیز کارهایی را که پادشاه بر عهده او میگذارد، انجام میدهد. ه ) در صورت فوت پادشاه، ولیعهد تا زمان اخذ بیعت، قدرت پادشاه را در دست میگیرد.
ماده 20: مالیاتها و عوارض ـ جز در صورت ضرورت و براساس عدل ـ گرفته نمیشود. و لذا تحمیل مالیات، یا اصلاح، یا لغو، یا بخشودگی بخشی از آن جز به موجب قانون جایز نیست.
ماده 21: زکات در مصارف شرعی هزینه میشود.
ص:29
ماده 44: قدرت در کشور متشکل از: قوه قضائیه، قوه مجریه، و قوه تنظیمیه (1)(مقننه) است. و پادشاه مرجع این سه قوه است.
ماده 45: منبع فتوی در عربستان، کتاب خدا و سنت رسول او صلیاللهعلیهوآلهوسلم است. و قانون، ترتیب هیأت علمای بزرگ، اداره تحقیقات علمی، فتوا و تخصصهای آن را تعیین میکند.
ماده 52: تعیین قضات و پایان دادن به خدمتشان در اختیار پادشاه، و براساس پیشنهاد شورای عالی دادگستری براساس آنچه که در قانون آمده است میباشد.
ماده 56: پادشاه، ریاست هیأت وزیران را بر عهده دارد و اعضای هیأت وزیران، وی را در ادای این وظیفه یاری میکنند.
ماده 57: الف) نایب رئیس شورای وزیران، و وزیران عضو در شورای وزیران را پادشاه تعیین میکند و با فرمان ملوکانه به کارشان خاتمه میدهد. ب) نایب رئیس شورای وزیران، و وزیران عضو در شورای وزیران همگی در برابر پادشاه مسؤول اجرای شریعت اسلامی و قوانین و سیاستهای عمومی کشور هستند. ج) پادشاه میتواند هیأت وزیران را منحل کند، و یا مجددا تشکیل دهد.
ماده 60: پادشاه، فرمانده کل نیروهای مسلح است و اوست که افسران را تعیین، و یا به خدمتشان پایان میدهد.
ماده 61: پادشاه، حالت فوقالعاده، بسیج عمومی و جنگ را در کشور اعلام میکند.
ماده 66: پادشاه در صورت سفر به خارج از کشور، طی صدور فرمان ملوکانه، ولیعهد را جانشین خود در اداره امور کشور براساس رعایت مصالح ملت میکند.
ماده 67: وضع قوانین و لوایح در جهت مصحلت، و یا رفع مفسده در امور کشور براساس قوانین شریعت اسلامی بر عهده قوه تنظیمیه (مقننه) است. این قوه، اختیارات یا حوزه تخصصهای خود را براساس این قانون و قوانین شورای وزیران و مجلس شورا
ص:30
1- در عربستان به معنای مصطلح قوه مقننه وجود ندارد. مجلس عربستان هم مجلس قانونگذاری نیست بلکه جنبه مشورتی دارد.
اعمال میکند.
ماده 68: مجلسی برای شورا تأسیس میشود؛ قانون و طریقه ایجاد آن و شیوه کارش در تخصصهایش و انتخاب اعضایش بیان خواهد شد. پادشاه میتواند مجلس شورا را منحل، و یا بازسازی کند.
ماده 69: پادشاه میتواند مجلس شورا و شورای وزیران را برای جلسه مشترک فراخواند. همچنین میتواند هر که را صلاح میداند برای گفتگو در اموری که ضرورت دارد، در این جلسه دعوت کند.
ص:31
* پرسش
فصل 1 بخش 1
1ـ عربستان به چند منطقه اداری تقسیم میشود؟
2ـ تاریخ و ساعت عربستان بر چه اساسی است؟
3ـ تعطیلات رسمی عربستان چه روزهایی است؟
4ـ بارزترین روزنامههایی که در عربستان منتشر میشوند کدامند؟
فصل 1 بخش 2
1ـ تعیین قضات و پایان دادن به خدمتشان در اختیار چه کسی است؟
2ـ اخذ زکات در عربستان چگونه است؟
3ـ فرمانده کل نیروهای نظامی کیست؟
4ـ ریاست هیأت وزیران بر عهده کیست؟
ص:32
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:33
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:34
فصل دوم
اشاره
1ـ پول (ارز) و بانکها
2ـ قوانین ارز
3ـ قانون جزایی جعل و کپی اسکناس
4ـ صرافی سیار
ص:35
1ـ پول (ارز) و بانکها
پول عربستان: واحد پول عربستان، ریال سعودی معادل یکصد «هلله» است. مجموعههای پولی عبارتند از:
ـ اسکناسی: 1 ریالی، 5 ریالی، 10 ریالی، 20 ریالی، 50 ریالی، 100 ریالی، 200 ریال، 500 ریال.
ـ سکهای: 1 ریالی، 5 هلله، 10 هلله، 25 هلله، 50 هلله. این پول به صورت نادر مورد استفاده قرار میگیرد و تنها در تلفنهای عمومی کاربرد دارد.
یک دلار آمریکا معادل 3 ریال و 75 هلله است.
ص:37
مقام مسؤول در زمینه پولی، موسسه «النّقد العربیّ السّعودیّ» یا همان بانک مرکزی است که مسؤولیتش تثبیت قیمت مبادلات پولی، و کنترل ذخیره مالی، و ضبط سیستم بانکی است.
عربستان تعدادی بانک خصوصی و تعدادی نیز مشترک با خارجیان دارد. ده بانک تجاری خصوصی مجاز برای فعالیت در عربستان وجود دارد. این بانکها بیش از 1300 شعبه در این کشور دارند. که همه آنها زیر نظر مؤسسه «النّقد العربیّ السّعودیّ» هستند. یکی از قدیمیترین بانکها در عربستان، بانک «المصرف التّجاریّ الوطنیّ: بانک تجاری ملی» در جده است.
2ـ قوانین ارز
اشاره
دولت عربستان، جاعلان و توزیعکنندگان ارز تقلبی را به زندانی که مدت آن کمتر از پنج، و بیشتر از بیست و پنج سال نیست؛ و نیز پرداخت جریمهای که کمتر از 30 هزار ریال و بیشتر از 500 هزار ریال نیست؛ محکوم میکند.(1)
برخی از قوانین در این زمینه
1ـ در اختیار داشتن ارز تقلبی، و اطلاع از تقلبی بودن آن جرم محسوب میشود. بنابراین به محض اطلاع از تقلبی بودن ارز، باید مأموران امنیتی را مطلع ساخت.
2ـ در اختیار داشتن ارز تقلبی و بدون آگاهی از تقلبی بودن آن، جرم محسوب نمیشود.
3ـ بازگرداندن ارز تقلبی به مشتری، توسط کارمند بانک، جرم محسوب میشود.
4ـ تبدیل پول باید از طریق بانکها و فروشگاههای صرافی مجاز انجام شود.
ص:38
1- روزنامه الشرق الأوسط، شنبه 18 رجب 1427 ه . 12 آگوست 2006 شماره 10119
5ـ برای اطمینان از سلامت ارز، قبل از دریافت آن باید موارد احتیاطی زیر را اعمال کرد:
نشانههای مهم بر روی برخی از ارزها
1ـ اطمینان از وجود نوار تضمین مقطع، به طوری که اگر اسکناس در مقابل نور قرار گیرد، به صورت متصل دیده شود.
2ـ دستمال، یا نوک انگشت خود را با مقداری آب خیس کنید؛ سپس روی عکس ملک عبدالعزیز که در اسکناسهای دویست ریالی موجود است، بکشید. اگر تصویر تغییر نکرد، اسکناس اصلی است؛ در غیر این صورت جعلی است.
ص:39
3ـ اسکناس اصلی را اگر به شکل مشخصی تا کنید، به صورت اولیه برمیگردد. اما اسکناس تقلبی به شکل قبلی برنمیگردد.
3ـ برخی از مواد قانون جزایی جعل و کپی اسکناس
این قانون براساس مرسوم ملوکانه شماره 12، در تاریخ 20 رجب 1379 ه .، صادر شده است:
ماده 2: هر کس پول رایج در عربستان را جعل، یا کپی کند، و یا اقدام به وارد نمودن پولهای رایج جعلی یا کپی شده نماید، یا به هر وسیلهای آن را با سوء نیت رواج دهد، به مجازات حبس که مدت آن کمتر از پنج و بیشتر از بیست و پنج سال نیست، و جریمه کمتر از سی هزار، و بیشتر از پانصد هزار ریال نیست محکوم میشود.
ماده 6: هرکس با حسن نیت پول کپی شده یا جعلی را دریافت کند، سپس با آگاهی از عیب، آن را در معاملات مورد استفاده قرار دهد، به مجازات حبس به مدتی که بیشتر از یک سال نیست، و به جریمهای که بیشتر از دو هزار ریال نیست، یا یکی از دو مجازات محکوم میشود.
ماده 11: کلیه پولهای جعلی، مصادره شده، و به مؤسسه پولی عربستان تسلیم میگردد. و به هیچ وجه، پولی بابت مابه ازای آن پرداخت نمیشود.
4ـ صرافی سیار
اخیرا شرکت «ساب» اولین دستگاه خودپرداز مکانیزه متحرک را که دارای چند دستگاه خودپرداز مکانیزه است؛ افتتاح کرده است. بدین صورت که بانک در مکه مکرمه اقدام به تهیه سه دستگاه اتومبیل حاوی شش دستگاه حودپرداز مکانیزه نموده که از طریق ماهواره با شبکه پرداختهای سعودی (SPAN) در ارتباط است.
ص:40
* پرسش
فصل 2 بخش 1
1ـ مقام مسؤول در زمینه پولی کیست؟
2ـ قدیمیترین بانک در عربستان کدام است؟
3ـ یک دلار آمریکا معادل چند ریال سعودی است؟
فصل 2 بخش 2
1ـ آیا در اختیار داشتن ارز تقلبی و ناآگاهی از تقلبی بودن آن، جرم محسوب میشود؟
2ـ بازگرداندن ارز تقلبی به مشتری، توسط کارمند بانک، چه حکمی دارد؟
3ـ مجازات جاعلان و توزیع کنندگان ارز تقلبی چیست؟
4ـ سه نشانه مهم بر روی برخی از ارزها را ذکر کنید؟
فصل 2 بخش 3
1ـ مجازات جعل، یا کپی ارزهای متداول در عربستان چیست؟
2ـ مجازات کسی که با حسن نیت پول جعلی را دریافت کند، سپس با آگاهی از عیب، آن را در معاملات مورد استفاده قرار دهد، چیست؟
ص:41
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:42
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:43
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:44
فصل سوم
اشاره
1ـ توصیههای پلیس عربستان به حجاج و عمرهگزاران
2ـ قانون راهنمایی و رانندگی و لایحه اجرایی
3ـ تخلفات راهنمایی و رانندگی
4ـ تابلوهای ارشادی
5ـ حوادث رانندگی
6ـ مراحل قانونی جهت دریافت دیه
7ـ فرم وکالتنامه
8ـ گواهی انحصار وراثت
9ـ کمبود مترجمان و توانمندی آنان
10ـ قوانین دعاوی و اجرائیات در دیوان مظالم
ص:45
1ـ توصیههای پلیس عربستان به
اشاره
حجاج و عمرهگزاران
1ـ در صورت حمل مبالغ نقدی ضروری است از تردد در اماکن خلوت دور از شهر، و یا در ساعات آخر شب خودداری گردد.
2ـ عدم استفاده از طلا و زیور آلات به طوری که موجب جلب توجه سارقان گردد.
3ـ از گرفتن هر گونه نوشیدنی از افراد غیر قابل اعتماد خودداری گردد. زیرا ممکن است موجبات بیهوشی فرد را فراهم سازد و مجرم به راحتی بتواند اقدام به آدمربایی نماید.
4ـ مراقب افرادی که در لباس افسر پلیس و غیره اقدام به سرقت میکنند باشند. در چنین وضعیتی ضروری است مدارک شناسایی آنها درخواست گردد.
5ـ اطمینان از مرغوبیت و اصالت کالایی که خریداری میشود. و ترجیحا بهتر است از فروشگاههای بزرگ و معتبر تهیه گردد. و از خرید کالاهای گرانقیمت با بهای ارزانتر از دستفروشان اجتناب گردد. زیرا این قبیل کالاها اغلب غیر اصلی، و در مواردی مسروقه هستند.
6ـ امضا نکردن برگهایی که محتوا یا معنای آن را نمیداند.
7ـ نگذاشتن بلیطهای هواپیما و متعلقات شخصی، پول و اشیای گراقیمت مانند جواهرات و زیورآلات طلا در اتاقهای هتل، به هنگام ترک اتاقها. بنابراین بهتر است این قبیل اشیاء به صندوق امانات هتل سپرده شود، و در ازای آن رسید اخذ شود. این سرویس در همه هتلهای عربستان موجود است. بنابراین زائر جز مبلغی که عملا بدان نیاز دارد نباید مبالغ نقدی زیادی همراه خود داشته باشد.
ص:47
مراقبت از گذرنامه
ـ زائر باید مراقب گذرنامه خود باشد. و بر او لازم است گذرنامه خود را به هیچ عنوان در گرو نگذارد و آن را جز در موارد ضروری به احدی تسلیم نکند. و در صورت مفقود شدن گذرنامه، به نزدیکترین مرکز پلیس اطلاع دهد. و یک نسخه از آن را به منظور مساعدت وی به بعثه حج و یا سفارت ایران تقدیم نماید.
به منظور حفظ امنیت بانوان در برابر آدمربایی رعایت موارد زیر ضروری است:
1ـ عدم تردد به تنهایی در اماکن خالی از عبور و مرور، یا تاریک و یا در ساعات آخر شب.
2ـ حضور نیافتن در ساعات آخر شب در اماکن مشکوک.
3ـ همراه نشدن با غریبهها در اتومبیلهای شخصی یا کرایه.
2ـ قانون راهنمایی و رانندگی و لایحه اجرایی
ماده شصت و یکم: پس از وقوع حادثه، اداره مربوطه اقدام به تحقیق در مورد حادثه میکند؛ و در اسرع وقت فرمها را تکمیل مینماید. اگر حادثه منجر به مرگ، یا
ص:48
جراحات شدید بدنی گردد، راننده متخلف باید باید توقیف شود. مدت توقیف بیش از هفتاد و دو ساعت نیست. تمدید این مدت در صلاحیت دادگاه رسیدگیکننده است. در همه موارد، راننده به محض تقدیم کفالتِ جریمه، و یا سند بیمه، بلافاصله باید آزاد شود. در صورت اختلاف، دادگاههای رسیدگیکننده مرجع حل و فصل خواهند بود.
ماده شصت و دوم: هرکس جان انسانی را ـ اعم از کل یا جزء ـ در حادثه رانندگی تلف کند چه از باب تعدی باشد و یا افراط، به مجازات زندان محکوم میشود. مدت محکومیت بیش از یکسال نخواهد بود. همچنین غرامت مالی که بیشتر از ده هزار ریال نیست؛ و یا به یکی از دو مجازات محکوم میشود.
ماده شصت و سوم: با رعایت آنچه در مادههای شصت و یکم و شصت و دوم این لایحه آمده: بر هر راننده که طرف حادثه رانندگی است لازم است خودرو را در مکان حادثه متوقف کند و به اداره ذیربط اطلاع دهد. و مساعدت لازم را نسبت به آسیبدیدگان مبذول نماید. چنانچه بدان کار اقدام نورزد به مجازات مالی که بیشتر از دو هزار یال نیست، و یا زندان که بیشتر از سه ماه نیست، و یا هردوی این مجازاتها محکوم میشود.
ماده شصت و نهم: حرکات نمایشی هنگام رانندگی: عبارت است از حرکت با سرعت بسیار بالا، به صورت ناگهانی یا غیر منظم به طوری که از چرخها صدای بلند و گوشخراشی شنیده شود؛ و یا هر نوع رانندگی به صورت متهورانه و خطرناک به قصد بازی یا نمایش یا مسدود کردن راهها و دشوار کردن ترافیک.
حرکات نمایشی هنگام رانندگی تخلف محسوب میشود و مرتکب آن به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
الف) بار اول توقیف خودرو به مدت پانزده روز، و جریمه مالی به ارزش هزار ریال؛ سپس برای اجرای مجازات زندان به دادگاه خاص ارجاع داده میشود.
ب) بار دوم توقیف خودرو به مدت یکماه، همراه با جریمه مالی که مقدار آن هزار و پانصد ریال است؛ سپس برای اجرای مجازات زندان به دادگاه خاص ارجاع داده
ص:49
میشود.
ج) بار سوم جریمه مالی که مقدار آن دو هزار ریال، همراه با توقیف خودرو است؛ سپس برای بازنگری در مصادره خودرو، یا جریمهای برابر با ارزش خودرو استیجاری، یا مسروقه، و مجازات زندان، به دادگاه خاص ارجاع داده میشود.
از دو مجازات توقیف یا مصادره در بندهای (الف) و (ب) و (ج) همین ماده ـ خودروهای اجارهای و مسروقه، مستثنی هستند.
3ـ تخلفات راهنمایی و رانندگی
اشاره
(1)
لیست تخلفات رانندگی
1ـ مجازاتهای مقرر برای این تخلفات (جریمه مالی که کمتر 500 ریال و بیشتر از 900 ریال نیست و یا توقیف خودرو همراه با جریمه).
ص:50
1- به نقل از «نظام المرور ولائحته»، ص 104-109.
اتومبیل گشت پلیس راهنمایی و رانندگی
نوع تخلف
ـ رانندگی با خودرو، قبل از اخذ گواهینامه.
ـ حرکت با خودرو بدون پلاک (توقیف خودرو تا برطرف شدن تخلف
ـ عبور از چراغ قرمز.
ـ رانندگی با خودرو در جهت عکس مسیر حرکت.
ـ حرکت مارپیچ (زیگزاگ) و سریع در بین خودروها در راههای عمومی.
ـ تجاوز از سرعت مقرر به میزان بیشتر 25 کیلومتر در ساعت.
ـ سبقت در مناطقی مانند پیچها و ارتفاعات که سبقت در آنها ممنوع است.
ـ نداشتن پوشش بار و نبستن محموله در حال جابجایی.
ـ عدم توقف به هنگام دیدن تابلو «ایست».
ـ عدم اعطای حق تقدم به خودروی که هنگام رسیدن به تقاطع هم عرض، از سمت راست میآید و تابلو اولویت حق تقدم نیز وجود ندارد.
ـ عدم اعطای حق تقدم به خودروهایی که در جاده اصلی تردد میکنند و تابلو اولویت حق تقدم نیز وجود ندارد.
ـ بیتوجهی به تابلوهای دستی پلیس امنیتی هنگام تنظیم عبور و مرور، و ترجیح دادن چراغ راهنمایی و رانندگی بر تابلو دستی پلیس.
ـ رانندگی بدون روشن کردن چراغها داخل تونلها.
ص:51
اتومبیل گشت نامحسوس پلیس راهنمایی و رانندگی
2ـ مجازاتهای مقرر برای این تخلفات (جریمه مالی که کمتر 300 ریال و بیشتر از 500 ریال نیست و یا توقیف خودرو همراه با جریمه).
نوع تخلف
ـ عدم توقف در نقاط بازرسی یا گشتیهای امنیتی با وجود توجیه لازم یا علامتی توقف را اجباری میکند.
ـ عدم پایبندی به مقررات عبور و مرور در تقاطعها.
ـ جابجایی سرنشینان بیش از تعداد معین.
ـ ارائه نکردن مدارک مخصوص راننده یا خودرو .
ـ به جای گذاشتن اجسام یا اشیاء در راههای عمومی به طوری که سلامت عمومی را در معرض خطر قرار دهد.
ـ ندادن حق تقدم عبور به خودروهای کاروانهای رسمی(1) یا اورژانسی.
ـ سبقت از اتوبوسهای سرویس مدارس، هنگام توقف برای حمل یا پیاده کردن سرنشین.
ص:52
1- منظور از کاروانهای رسمی، مجموعهای متشکل از کاروان اتومبیلهای پلیس، و مقامات مسؤول است
اتومبیل گشت نامحسوس پلیس راهنمایی و رانندگی
3ـ مجازاتهای مقرر برای این تخلفات (جریمه مالی که کمتر 150 ریال و بیشتر از 300 ریال نیست).
نوع تخلف:
ـ ترک خودرو در سراشیبی با عدم اتخاذ احتیاطهای لازم.
ـ نبستن کمربند ایمنی.
ـ استفاده از تلفن همراه با دست، در هنگام رانندگی.
ـ رانندگی در مسیرهای تعیین نشده.
اتومبیل گشت پلیس راهنمایی و رانندگی
ص:53
4ـ مجازاتهای مقرر برای این تخلفات (جریمه مالی که کمتر 100 ریال، و بیشتر از 150 ریال نیست).
نوع تخلف:
ـ ترک خودروها در راههای عمومی بدون ضرورت.
ـ پرتاب اجسام به خارج از خودرو در هنگام حرکت.
ـ پیاده یا سوار کردن سرنشینان در هنگام حرکت خودروها.
ـ عبور عابران پیاده در محلهایی غیر از محلهای تعیین شده.
ـ بیتوجهی عابران پیاده به علائم مخصوص به آنها.
ـ کندی در حرکت به صورتی که موجب دشواری حرکت گردد.
ـ توقف خودرو در مکانهای غیر مجاز.
4ـ تابلوهای ارشادی
اشاره
راههای اصلی: این تابلوها بیانگر راههایی است که شهرهای عربستان را به هم متصل میکند که از دو رقم تشکیل میشود.
راههای ثانوی: این تابلوها بیانگر راههایی است که شهرهای با اهمیت متوسط عربستان را به هم متصل میکند که از سه رقم تشکیل میشود.
متصل میکند که از چهار رقم تشکیل میشود.
ص:54
علامت کیلومتری: این تابلوها بیانگر مسافت بین شهرها است.
سالیانه حداقل حدود 6300 نفر در عربستان بر اثر حوادث رانندگی جان خود را از دست میدهند.
به محض وقوع حادثه، اکیبهایی از هلال احمر، دفاع شهری و گشتهای راهنمایی و پلیس، به محل اعزام میشوند. رئیس پلیس، حادثه را دنبال میکند. سپس مجروحان و فوت شدگان به بیمارستان منتقل میشوند.
به محض دریافت ابلاغ حادثه خطرناک، در بیمارستان، حالت فوقالعاده اعلام میشود و بخش اورژانس آسیبدیدگان حادثه را پذیرش میکند.
علل حوادث رانندگی
ص:55
حوادث رانندگی در عربستان معمولاً به موارد زیر برمیگردد:
1ـ دستیابی آسان به گواهینامه رانندگی و ناآشنایی راننده با مقررات راهنمایی.
2ـ سرعت بیش از حد و سبقت غیر مجاز.
3ـ کمبود آمبولانسها و تأخیر آنها بعد از وقع حادثه.
4ـ عدم استفاده از کمربند ایمنی.
5ـ عدم معاینه دورهای اتومبیلها.
6ـ به کارگیری رانندگان غیر سعودی در اتوبوسها و کامیونها.
ص:56
6ـ مراحل قانونی جهت دریافت دیه
در صورت فوت زائری از کاروان عمره یا حج تمتع در اثر سانحه رانندگی در عربستان، خانواده متوفی ابتدا باید از طریق دادگاههای ایران برگ انحصار وراثت اخذ نمایند. پس از آن یکی از ورثه به عنوان وکیل جهت انجام اعمال قانونی، و دریافت دیه انتخاب میگردد. پس از ترجمه برگهای انحصار وراثت، و وکالتنامه به زبان عربی، وکیل ورثه، طی وکالتنامهای سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران را در جده وکیل خود مینماید که به ادارات و محاکم مراجعه، و دیه متوفی را دریافت نماید. این مدارک باید توسط وزارت امور خارجه، و نیز سفارت عربستان در تهران، تأیید و به جده ارسال گردد.
لازم به ذکر است که اگر متوفی مرد باشد و راننده صد در صد مقصر شناخته شود، مبلغ دیه یکصد هزار ریال سعودی؛ و چنانچه زن باشد، پنجاه هزار ریال است. و در صورتی که راننده و متوفی به نسبت مساوی مقصر باشند، مبلغ دیه در صورت مذکر بودن پنجاه هزار ریال و در صورت مؤنث بودن نصف آن مبلغ است. در صورت اثبات ناتوانی راننده از پرداخت دیه، مبلغ از بیتالمال پرداخت میگردد.
ص:57
7ـ فرم وکالت نامه
قوه قضائیه
سازمان ثبت اسناد و املاچ کشور
این سند در صفحه ... دفتر، جلد .... دفتر اسناد رسمی شماره ..... حوزه ثبتی ..... ثبت شده است.
نوع سند: وکالت نامه
دفتر اسناد رسمی شماره ..... حوزه ثبتی
دفتریار .......
محل امضای دفتریار و مهر دفترخانه
آدرس: ....... شماره تلفن ......... فاکس ............
موکلین:
1ـ آقای ....... (پسر متوفی) دارای شناسنامه شماره ...... صادره از...... . متولد...... کد ملی ...... کد پستی .......
2ـ آقای ....... (پسر متوفی) دارای شناسنامه شماره ...... صادره از...... . متولد...... کد ملی ...... کد پستی .......
3ـ خانم ....... (دختر متوفی) دارای شناسنامه شماره ...... صادره از ...... . متولد ...... کد ملی ...... کد پستی .......
4ـ خانم.......... (همسر متوفی) دارای شناسنامه شماره ...... صادره از...... . متولد...... کد ملی ...... کد پستی........
ص:58
نامبردگان عدهای از وراث مرحوم ...... به موجب گواهی حصر وراثت شماره ..... مورخ ...... و شماره دادنامه ...... مورخ ....... شعبه .... حل اختلاف مجتمع ..... مقیمان شهر..... خیابان .... کوچه .... پلاک .....
وکیل: آقای ....... فرزند ...... دارای شناسنامه شماره ...... صادره از ........ متولد ...... به شماره ملی ...... و کد پستی ........مقیم شهر...... خیابان ..... کوچه .... پلاک .....
مورد وکالت: مراجعه به تمامی دوایر دولتی و مؤسسات وابسته به دولت و بیمه مرکزی ..... و تمامی دوایر ذیربط جهت أخذ و دریافت دیه مرحوم ...... که در مکه مکرمه در اثر تصادف فوت نموده و انجام کلیه امور اداری و کاری در رابطه با اخذ دیه و هر نوع وجوه دیگری که به هر عنوان در رابطه با فوت آن مرحوم به وراث تعلق میگیرد با دادن هر نوع تعهد و رسید و امضاء در این خصوص و انجام کلیه اموری که لازمه دریافت وجوه متعلقه میباشد به نحوی که وکیل مرقوم در خصوص مراجعه به بیمه و اخذ دیه و خسارات و سایر وجوه در رابطه با فوت مرحوم ..... و انجام کلیه امور اداری و کاری و مراجعه به سازمان حج و زیارت و آنچه که به آن ارتباط دارد؛ قائم مقام و جانشین تامالاختیار موکلین است؛ و پس از اخذ وجوه و دیه و خسارات و غیره، تسلیم آن بقدر السهم به موکلین در قبال اخذ رسید.
حدود اختیارات: اقدام و عمل و امضاء وکیل در انجام کلیه موارد وکالت، بمنزله اقدام و عمل و امضاء موکلین نافذ و معتبر است و جهت انجام وکالت و آنچه که به آن بستگی دارد نیازی به اجازه مجدد و حضور ثانوی موکلین ندارد. و مفاد این سند فقط در نفس وکالت مؤثر است.
اوراق مصرفی شمارههای ....... و ...... میباشد برابر قبض شماره ..... بانک ..... شعبه .... شهر ..... هزینه تنظیم سند واریز گردید. قبض تحریر شماره ...... صادر و تسلیم گردید.
بتاریخ روز ..... ماه..... سال ...... شمسی برابر با روز ..... ماه ..... سال ..... قمری
امضاء موکلین 1ـ ........... 2ـ ........... 3ـ ........... 4ـ ........... 5ـ ...........
امضای وکیل .........
ص:59
7ـ شهادة حق التوکیل
اشاره
السلطة القضائیة
منظمة تسجیل العقارات و الاملاک للبلاد
تم تسجیل هذا السند فی صفحة ... من دفتر مجلد ... زوج،
لمسؤول الدفتر تحت رقم ... بتأریخ ... دفتر الاسناد الرسمیة
رقم ... للحوزة التسجیلیة بمدینة ......
نوع السند: إعطاء حق التوکیل
دفتر الاسناد الرسمیة رقم ...
مسؤول الدفتر .....
محل توقیع مسؤول الدفتر والختم
العنوان: ...............، رقم الهاتف: .... الفکس.....
الموکَّلُون:
1ـ السید .... ابن .... (المتوفی) رقم بطاقة الهویة ... الصادرة عن مدینة ...، سنة الولادة ....، رقم بطاقة الوطنیة ....، الرمز البریدی .... .
2ـ السید .... ابن ... (المتوفی) رقم بطاقة الهویة ...؛ الصادرة عن مدینة ....، سنة الولادة ....، رقم بطاقة الوطنیة، الرمز البریدی......
3ـ السیدة .... بنت .... ... (المتوفی) رقم بطاقة الهویة...؛ الصادرة عن مدینة ....، سنة الولادة ....، رقم بطاقة الوطنیة ....، الرمز البریدی ....
5ـ السیدة .... بنت ...، زوجة ... (المتوفی) رقم بطاقة الهویة....؛ الصادرة عن مدینة ....،
ص:60
سنة الولادة ....، رقم بطاقة الوطنیة ....، الرمز البریدی....
هؤلاء المذکورون أعلاها هم وراث المرحوم .... بموجب شهادة حصر الوراثة المرقم ..... بتأریخ ....
الوکیل:
ـ السید .... ابن .... رقم بطاقة الهویة؛ الصادرة عن مدینة ....، سنة الولادة ...، رقم بطاقة الوطنیة ....، الرمز البریدی ....، الساکن فی مدینة ...، شارع ...، زقاق ....، رقم البیت .....
موضوع الوکالة:
الرجوع إلی جمیع الدوائر الحکومیة والمؤسسات التابعة للحکومة والتأمین المرکزی؛ و جمیع الفروع للتأمین فی البلاد؛ و منظمة الحج و الزیارة؛ و إدارة الحج و الزیارة بمحافظة ......؛ و جمیع الدوائر الْمَعْنِیَّة لاسْتِلام و أَخْذِ دیة المرحوم .... الذی تُوُفِّیَ فی مکة المکرمة إثرحادث تَصَادُمِ السیارة؛ ولجمیع الاعمال الاداریة المرتبطة بأخذ الدیة و أی مبلغ یتعلق بالوراث بأی عنوان؛ وفی أیة دائرة و شرکات التأمین فی البلاد؛ وله حق لاستلام الشیکات و کتابة ظهر الشیکات وإعطاء ورقة الایصال والتعهد والتوقیع لهذا الامر؛ وله حق فی إنجاز جمیع الامور اللازمة لاستلام جمیع المبالغ المتعلقة؛ بحیث أن الوکیل المذکور هو القائم مقام الموکَّلین و نائبهم باختیاراته التامة لمراجعته إلی التأمین، وأخذ الدیة، والخسائر وجمیع المبالغ المتعلقة بوفاة المرحوم .... وإنجاز جمیع الامور الاداریة والفعلیة؛ والمراجعة إلی منظمة الحج و الزیارة و کل ما یرتبط به؛ فبعد أخذ المبالغ و الدیة والخسائرو غیرها علیه أن یؤدی جمیع المبالغ بقدر السهم إلی کلٍّ مِنَ الموکَّلین مقابل أخذ ورقة الایصال.
حدود الاختیارات (الصلاحیات):
إقدام و عمل و توقیع الوکیل ساری المفعول ومعتبر فی إنجاز کافة موارد الوکالة فهو
ص:61
بمنزلة إقدام و عمل و توقیع کافَّة الموکَّلین. فللوکالة و کل ما یرتبط بالوکالة لا یحتاج إلی إذن مجدد وحضور الموکَّلین. مفاد هذا السند مؤثر فی نفس الوکالة.
الاوراق الاستهلاکیة هی رقم .... و رقم .... مسلسل ...و إیصال رقم ... المصرف الاهلی، فرع ....والتی تمت تسدیدها بعنوان دفع تکلفة تنظیم السند. فتم تسلیم إیصال التحریر رقم.....
بتأریخ الیوم ... الشهر ... السنة ... الموافق ... من ....سنة ... الهجریة.
توقیعتوقیع
توقیع
توقیع
توقیع
ص:62
8ـ گواهی انحصار وراثت
قوه قضائیة
گواهی انحصار وراثت
شماره ............ تاریخ ............ آقای / خانم ..... به شماره شناسنامه .... به استناد شهادتنامه محضری با تعرفه و گواهی امضای گواهان از سوی دفترخانه شماره ..... و گواهی فوت و تصویر شناسنامه وراث درخواستی به این شعبه شورای حل اختلاف تقدیم نموده و چنین اشعار داشته شادروان ........ در مکه مکرمه بر اثر سانحه تصادف اتومبیل در گذشته و ورثه حینالفوت وی عبارتند از:
1ـ آقای ....... (پسر متوفی) دارای شناسنامه شماره ...... صادره از ...... . متولد ...... کد ملی ...... کد پستی .......
2ـ آقای ....... (پسر متوفی) دارای شناسنامه شماره ...... صادره از ...... . متولد ...... کد ملی ...... کد پستی .......
3ـ خانم ....... (دختر متوفی) دارای شناسنامه شماره ...... صادره از ...... . متولد ...... کد ملی ...... کد پستی .......
4ـ خانم .......... (همسر متوفی) دارای شناسنامه شماره ...... صادره از ..... . متولد ...... کد ملی ...... کد پستی ........
ص:63
پس از جری تشریفات قانونی و ثبت درخواست به شماره ..... و انتشار یک نوبت آگهی رونوشت حصر وراثت در جریده کثیرالانتشار ..... مورخه ..... و عدم وصول هرگونه لایحه یا اعتراض، یا ارائه وصیتنامه سری یا رسمی و ملاحظه گواهینامه مالیات بر ارث به شماره ........ سرانجام در تاریخ ..... در وقت فوقالعاده شعبه ..... شورای حل اختلاف مجتمع ....... به تصدی امضاءکنندگان ذیل تشکیل و با ملاحظه محتویات پرونده گواهی مینماید که وراث در گذشته منحصر به ...... اشخاص در بالا بوده و ورثه دیگری ندارد. و دارایی روانشاد پس از پرداخت و انجام حقوق و دیونی که به ما ترک تعلق میگیرد به صورت یک هشتم از اموال منقول و بهای اشجار و ابنیه سهم همسر متوفی و بقیه ماترک به نسبت سهم پسر دو برابر سهم دختر، بین فرزندان متوفی تقسیم گردد. به استناد ماده 901 قانون مدنی یک هشتم سهم زوجه، و باقیمانده بشرح فوقالذکر.
اعتبار این گواهی از حیث مبلغ نامحدود است.
رئیس شعبه ..... 24 شورای حل اختلاف
آقای ..... عضو اصلی شعبه
آقای ..... عضو اصلی شعبه
دبیر شعبه ...... شورای حل اختلاف مجتمع ....
ص:64
8ـ شهادة حصر الوراثة
السلطة القضائیة
شهادة حصر الوراثة
الرقم ....... التأریخ ...... لقد قَدَّمَ السیدُ .... رقم بطاقته الهویة .... مَحْضَرَ جَلْسَةٍ رسمیة بالتعرفة والتوقعیات المُصَدَّقَة للشهود مِنْ قِبَلِ الدفتر الرسمیة رقم ... و شهادة الوفاة ونسخة استنساخیَّة من بطاقة الهویة للوراث إلی هذه الشبعة من شوری تسویة الخلافات تشعر بأن المتوفی .... ابن .... رقم بطاقته الهویة ... توفی فی مکة المکرمة إثر حادث تصادم السیارة فتنحصر ورثته حین الوفاة فی:
1ـ السید ..... (ابن المتوفی) بالمواصفات أعلاها.
2ـ السید.... (ابن المتوفی) رقم بطاقة الهویة ...، سنة الولادة .....
3ـ السید.... (ابن المتوفی) رقم بطاقة الهویة ...، سنة الولادة .....
4ـ السیدة.... (بنت المتوفی) رقم بطاقة الهویة....، سنة الولادة ......
5ـ السید ...... بنت السید ..... (زوجة المتوفی) رقم بطاقة الهویة ....، سنة الولادة .....
بعد الاجراءات القانونیة و تسجیل الطلب المرقم .... وانتشار شهادة حصر الوراث فی صحیفة «....» للمرة الواحدة فی تأریخ .... و عدم وصول لائحة أو اعتراض أو إبراز ورقة فیها وصیة سریة أو رسمیة و بملاحظة شهادة ضریبة علی الارث المرقم .... بتأریخ ...... انعقدت جلسة خارجة عن وقتها المألوف فی شعبة رقم .... ل «شوری تسویة الخلافات فی مُجَمَّع ....» بتصدی الموقعین أدناها و بملاحظة الدوسیة، نعلن بأن: الوراث ینحصرون فی خمسة أشخاص المذکورین أعلاها ولیس له وارث غیرهم. فلذلکر تُقسم أموال المرحوم بعد کَسْرِ الدیون الخاصة بماترکه المیت کمایلی:
ص:65
ثُلْثُ الاموال المنقولة و قیمة الاشجار و الابنیة لزوجة المتوفی، و بقیة ما ترکه المتوفی تُقَسَّمُ بین أولاد المتوفی: بنسبة حِصَّتَیْنِ للذکور، وحصة واحدة للاناث. واستنادا بمادة 901 للقانون المدنیّ، ثلث الاموال لزوجة المتوفی، والبقیة تُقَسَّمُ وفقَ ما شرحناها سابقا. اعتبار هذه الشهادة غیر محدود من حیث المبلغ.
رئیس شعبة رقم .... ل «شوری تسویة الخلافات»
السید .....، العضو الاصلی للشعبة
السید ....، العضو الاصلی للشعبة
سکرتیر شعبة رقم .... ل «شوری تسویة الخلافات» مجمع ....
ص:66
9ـ کمبود مترجمان و توانمندی آنان
(1) مشاوران حقوقی عربستان اظهار داشتند: کمبود عمده مترجمان متخصص در دادگاههای عربستان، علت تأخیر قطعی در پروندههایی است که طرفهای آنها عرب زبان نیستند. آنان در روزنامه محلی «الریاض» خواستار افزایش مترجمان و ارتقای سطح توانمندی آنها به منظور تسریع در حل و فصل پروندهها شدند.
دکتر هشام حمود کارشنای حقوقی اظهار داشت: افراد نزدیک به محاکم دادرسی، این نقص را در تعداد مرجمان لمس میکنند. همین امر موجب تأخیر دادرسی در بسیاری از پروندهها تا فراهم شدن وقت مناسبی که مترجم بتواند حضور یابد، شده است. خصوصا اینکه فاصله بین جلسات دادرسی بیش از چهار ماه است که گاهی به دلیل این مشکلات به بیش از ده ماه نیز می رسد.
ص:67
1- www.arabianbusiness.com/arabic/607455?tmpl=print_ar&page =
10ـ برخی از قوانین دعاوی و
اجرائیات در دیوان مظالم(1)
ماده سیزدهم: زبان عربی، زبان رسمی مورد تأکید در بررسی شکوائیهها است. و سخنان غیر عربزبانان از طریق مترجم استماع میشود. و هرآنچه به وی تفهیم میگردد، و یا به زبان خودش پاسخ میدهد، ثبت شده، و از او امضا گرفته میشود. و ترجمه سخنان به زبان عربی ثبت شده، سپس از وی و مترجمش امضا گرفته میشود. و ترجمهای مورد وثوق از مستندات نوشته شده به زبان خارجی به زبان عربی تقدیم دادگاه میگردد.
ماده هجدهم: طرفهای نزاع یا نمایندگان آنها در دعوای اداری در روز معین برای بررسی نزاع حضور مییابند. چنانچه خواهان در دادگاه حاضر نشود، و قبلاً نیز عذر قابل قبولی تقدیم نکرده باشد، آن دایره میتواند به درخواست خوانده، دادرسی را فیصله داده، و یا اقدام به ختم دادرسی نماید. چنانچه اقدام به ختم دادرسی نماید، خواهان میتواند درخواست تجدید نظر کند، و آن دایره نیز تاریخی برای دادرسی، و ابلاغ به خوانده اعلام میکند. چنانچه خواهان در دادگاه حاضر نشود، و قبلاً نیز عذر قابل قبولی تقدیم نکرده باشد. آن دایره، ختم دادرسی را اعلام میکند. و به درخواست وی پاسخ داده نمیشود. مگر با تصمیم کلی هیأت بازنگری. اما اگر خوانده در دادگاه حاضر نشود آن دایره، دادرسی را به جلسه دیگری موکول کرده، که به خوانده ابلاغ میگردد. چنانچه در جلسه بعدی حضور نیابد، آن دایره به خواسته فیصله میدهد. و حکم در همه حالات حضوری محسوب میشود.
ماده نوزدهم: متهم در جلسات دادرسی تأدیبی (غیر کیفری) و جزایی (کیفری) (2)
ص:68
1- روزنامه امالقری، شماره 3266 مورخ 4/12/1409 ه . قرار مجلس الوزراء رقم (190) و تاریخ 16/11/1409 ه .
2- دعوای کیفری مربوط به عملی است که دادگاه برای مرتکب آن، مجازات تعیین میکند.
به تنهایی حاضر میشود. و دفاع خود را کتبی یا شفاهی عرضه میکند. متهم میتواند از وکیل کمک بگیرد، و یا درخواست حضور شهود، به منظور استماع گفتههای آنان بنماید. بنابراین اگر متهم پس از دریافت ابلاغ صحیح، در دعوای تأدیبی (غیر کیفری) در دادگاه حاضر نشود، ضروری است دایره، پیگیریِ اقداماتِ محاکمه را بنماید. اما در دعوای جزایی چنانچه به متهم ابلاغ گردیده باشد، و در دادگاه حاضر نشود، مجددا به جلسه دیگری موکول میشود. چنانچه مجددا از حضور امتناع ورزد، دایره میتواند غیابا حکم صادر کند، و یا اینکه دستور دهد در جلسه دیگری که تعیین مینماید، حاضر شود. اگر احضار او مقدور نباشد غیابا حکم صادر میگردد.
باب چهارم: راههای اعتراض به احکام صادره:
ماده سی و چهارم: احکام صادره در دعاوی مورد تأکید در دو بند (ج) و (د) از ماده هشت از قانون دیوان مظالم برخلاف درخواست مقام اداری یا در غیر صلاحیتش، نهایی، و واجب الاجرا تلقی نمیگردد؛ مگر اینکه مورد بازنگری قرار گرفته باشد.
ماده سی و ششم: شرط پذیرش در خواست تجدید نظر آن است که اداره مخصوص تجدید نظر حکم را تأیید، و یا نقض کند. و در صورت نقض، باید آن را به دایرهای حکم را صادر کرده و یا عهدهدار بررسی پرونده است، ارجاع دهد. و در صورتی که آن را به دایرهای که حکم را صادر کرده ارجاع دهد و آن دایره بر حکم قبلی اصرار ورزد، و دایره تجدید نظر، از نظرات آن دایره قانع نگردد، باید عهدهدار بازنگری پرونده شود. در همه حالات که دایره تجدید نظر به پرونده رسیدگی میکند، ضروری است. صدور حکم موکول به استماع سخنان دو طرف نزاع است. در صورت لزوم، دایره بازنگری میتواند درخواست معاینه، یا استفاده از کارشناس را بنماید.
ماده چهل و یکم: کسی که غیابا محکوم شده، میتواند از رئیس دیوان، یا جانشین وی درخواست تجدید نظر در حکم صادره، در خلال سی روز از تاریخ ابلاغ حکم، کند. رئیس دیوان یا جانشین وی، درخواست را به دایرهای که حکم را صادر کرده ارجاع میدهد تا مجددا با حضور متهم مورد بررسی قرار گیرد.
ص:69
ماده چهل و دوم: چنانچه بعد از ختم دادرسی، وقایعی معلوم گردد، و یا اوراقی تقدیم دادگاه شود، که در حین دادرسی ارائه نشده باشد، به طوری که در اثر آن، فردِ محکوم شده، تبرئه شود، در چنین حالتی وی، یا نماینده دادستانی میتواند از رئیس دیوان، یا کسی که جانشین اوست، درخواست تجدید نظر در احکام نهایی کند. این درخواست را باید سی روز بعد از اطلاع از حکم تقدیم کند. دادخواست باید مشتمل بر حکم، و دلایل تجدید نظر باشد. رئیس دیوان یا جانشین وی، درخواست را به دایرهای که حکم را صادر کرده، ارجاع میدهد، تا مجددا با حضور طرفهای دعوا مورد بررسی قرار گیرد.
ص:70
* پرسش
فصل 3 بخش 1
1ـ به منظور حفظ امنیت بانوان در برابر آدمربایی رعایت چه مواردی ضروری است؟
2ـ در صورت مفقود شدن گذرنامه چه اقدامی باید انجام داد؟
فصل 3 بخش 2
1ـ مجازات حرکات نمایشی هنگام رانندگی چیست؟
2ـ مجازات زندان در حادثه رانندگی منجر به فوت حداکثر چه مدت است؟
فصل 3 بخش 3
1ـ مجازات حرکت مارپیچ (زیگزاگ) و سریع در بین خودروها در راههای عمومی چیست؟
2ـ مجازات عبور از چراغ قرمز چیست؟
3ـ مجازات جابجایی سرنشینان بیش از تعداد معین چیست؟
4ـ مجازات سبقت از اتوبوسهای سرویس مدارس، هنگام توقف برای حمل یا پیاده کردن سرنشین چیست؟
5ـ مجازات نبستن کمربند ایمنی چیست؟
6ـ مجازات استفاده از تلفن همراه، در هنگام رانندگی چیست؟
7ـ مجازات پرتاب اجسام به خارج از خودرو در هنگام حرکت چیست؟
8ـ مجازات توقف خودرو در مکانهای غیر مجاز چیست؟
9ـ مجازات عبور عابران پیاده در محلهایی غیر از محلهای تعیین شده چیست؟
ص:71
فصل 3 بخش 4
1ـ این تابلو بیانگر چیست؟
2ـ علل حوادث رانندگی در عربستان چیست؟
فصل 3 بخش 5
1ـ مراحل قانونی جهت دریافت دیه فرد سانحه دیده در عربستان چگونه است؟
فصل 3 بخش 10
1ـ زبان رسمی مورد تأکید در بررسی شکوائیهها، چه زبانی است؟
2ـ اگر خواهان در دادگاه حاضر نشود، و قبلاً نیز عذر قابل قبولی تقدیم نکرده باشد، پرونده چه حکمی خواهد داشت؟
3ـ اگر خوانده در دادگاه حاضر نشود، پرونده چه حکمی خواهد داشت؟
4ـ در دعوای جزایی چنانچه به متهم ابلاغ گردیده باشد، و در دادگاه حاضر نشود، پرونده چه حکمی خواهد داشت؟
5ـ شرط پذیرش درخواست تجدید نظر چیست؟
6ـ آیا کسی که غیابا محکوم شده، میتواند از رئیس دیوان، یا جانشین وی درخواست تجدید نظر در حکم صادره را بنماید؟
ص:72
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:73
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:74
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:75
فصل چهارم
اشاره
1ـ قوانین خطوط هوایی
2ـ حد مجاز وزن بار در هواپیما
3ـ اجرای قانون انگشتنگاری
4ـ حمل آب زمزم در هواپیما
5ـ شرکتهای مسافربری
6ـ آژانسهای مسافرتی
ص:76
1ـ قوانین خطوط هوایی
اشاره
براساس ماده 70 از قانون اساسی و فرمان ملوکانه ملکعبداللّهبن عبدالعزیز آل سعود، به شماره: م/44 در تاریخ: 18/7/1426 ه . ق، مجازاتهای مرتکبان اعمال غیر مجاز (سرنشینان آشوبگر) در هواپیماهای مسافربری به شرح زیر است:
ص:78
ماده : 169 مرتکب یکی از تخلفات زیر مشمول پرداخت جرایم مالی زیر خواهد شد:
1ـ خودداری نکردن از استعمال دخانیات: 300 ریال سعودی.
با وجود اینکه این قانون کاملاً واضح است اما در مواردی واقعیت، متفاوت است دلیل این مطلب، خبر زیر است:(1)
سودانی در حال شلاق خوردن
یک دادگاه سعودی حکم به محکومیت فردی سودانی به سی ضربه شلاق به علت خودداری نکردن از استعمال سیگار در هواپیما، داد. وی پس از فرود هواپیما در جده دستگیر شد. روزنامه انگلیسی زبان «سعودی جازیت» اظهار داشت: این فرد از خاموش کردن سیگارش در هواپیما خودداری کرده است.
2ـ استفاده از دستگاههای الکترونیکی دارای کنترل از راه دور یا دیگر دستگاههایی که استفاده از آنها در هواپیما ممنوع است: 500 ریال.
ص:79
1- www.moheet.com/show_news.aspx?nid=450812 &pg=02
3ـ ترک صندلی تعیین شده، یا نبستن کمربند ایمنی: 200 ریال.
4ـ عدم پیروی از آموزشها و راهنماییهای سلامت هوایی مورد پذیرش جهانی: 200 ریال.
5ـ سیگار کشیدن در دستشویی (هواپیما): 500 ریال.
6ـ بیتوجهی به دستگاه تشخیص دود یا دیگر تجهیزات مرتبط با سلامت درون هواپیما: 1000 ریال.
7ـ از کار انداختن یا آسیب رساندن به محتویات هواپیما یا هر وسیلهای از تجهیزات آن: 1500 ریال.
مجازات تخلفاتی که مجازات آنها تعیین نشده، به شرح زیر است:
مرتکب آن به حبس، به مدتی که بیشتر از شش ماه نیست، و جریمهای که بیشتر از پنجاه هزار ریال نیست، به شرح زیر مجازات میشود:
1ـ انجام کار و یا خودداری از آن به عنوان مخالفت با احکام این قانون، یا قواعد، یا دستورالعملها، یا مجوزها، یا برگهای عبور یا اجازههای صادره براساس این احکام اگر برای انجام کار و یا خودداری از آن در این قانون یا هر قانون دیگر مجازات خاصی تعیین نشده باشد.
ص:80
2ـ مخالفت با مجازاتهایی که هیأت، براساس احکام ماده 164 این قانون آن را امضا میکند.
3ـ مخالف با دستورات حکومتی که هیأت آن را صادر میکند.
2ـ حد مجاز وزن بار در هواپیما
اشاره
(1) حد مجاز وزن کالایی که حاجی میتواند با خود به درون هواپیما حمل کند پنج کیلو گرم است.
نکته مهم:
الف) چنانچه وزن ساک همراه مسافر در داخل هواپیما بیش از 5 کیلوگرم باشد به بخش بار منتقل میشود که در این صورت مبلغ 200 ریال سعودی از صاحب بار اخذ میشود.(2)
ب) کالاهای زیر نیز به عنوان بار زائر محسوب نگردیده از حمل آنها خودداری میشود:
ص:81
1- www.flysama.com
2- www.jahannews.com/fa/pages/?cid=18673
1ـ تلویزیون و ضبط صوت در حجمهای بزرگ.
2ـ چرخ خیاطی و ماشین بافندگی.
3ـ ماشین لباسشویی و ظرفشویی. 4ـ یخچال و فریزر. 5ـ آبگرمکن. 6ـ اجاق گاز. 7ـ دوچرخه. 8ـ فرش ماشینی و موکت. 9ـ موتور برق. 10ـ کولر گازی.
حد مجاز وزن کالایی که حاجی میتواند به صورت بار در هواپیما حمل کند سی و دو کیلو گرم است.
عوارض مقرر برای اضافه بار به ازای هر کیلو، بیست ریال سعودی معادل پنج هزار تومان ایران است.
ص:82
3ـ اجرای قانون انگشتنگاری
دستگاه الکترونیکی ثبت اثر انگشت
مقامات عربستان در دو فرودگاه ملک عبدالعزیز در جده و امیرمحمدبن عبدالعزیز در مدینه منوره اقدام به انگشتنگاری از زائرانی میکنند که به قصد انجام فریضه حج و عمره وارد به این کشور وارد میشوند.
در فرودگاه جده، پنج جایگاه به این امر اختصاص داده شده است. مدیر گذرنامههای منطقه مکه مکرمه میگوید: انجام عمل انگشتنگاری بیشتر از چند ثانیه به طول نمیانجامد. و براساس سیستم الکترونیکی جدید، زائر یا فرد مقیم، انگشتان دستش را
ص:83
برای وارد کردن اطلاعات به بانک اطلاعات، بر روی دستگاه قرار میدهد، سپس کارت اقامت برای سرپرست خانوار یا فرد دارای تابعیت صادر، و چاپ میشود. وی افزود انجام عمل انگشتنگاری موجب کاهش تعداد عمره گزارانی میشود که پس پایان مدت ویزای مخصوص عمره، از بازگشت به کشورشان خودداری میکنند.
تعدادی از اعضای مجلس شورای عربستان و مسؤولان دایره گذرنامه، بر منع الصاق عکس بانوان بر روی کارتهای شناسایی آنان، و جایگزینی اثر انگشت به جای آن، تأکید کردند. و افزودند این عمل میتواند پایانی بر رنج زنان در برخورد با دوایر دولتی باشد بخش زنان در آنها فعال نیست. آنها اظهار داشتند: سیستم انگشتنگاری موجب کاهش تقلب، تزویر، و دستیابی به ارث زن و حقوق قانونی و شهروندی او از سوی ولی امرش خواه پدر؛ شوهر، برادر یا عموی او خواهد شد. آنان تأکید کردند سیستم انگشتنگاری، دشواری تطبیق عکس بانوان را با کارت شناسایی برای اثبات هویت برطرف خواهد کرد.
4ـ حمل آب زمزم در هواپیما
به حاجی یا عمرهگزار اجازه داده نمیشود آب زمزم را با حجمی بیش از یک و نیم لیتر بدون پوشش پلاستیکی در هواپیما حمل کنند. بنابراین ضروری است گالنهای ده یا
ص:84
بیست لیتری با پوشش پلاستیکی محافظ شوند.
این تابلو مربوط به یکی از مؤسسات مسؤول بستهبندی ایمن گالنهای آب زمزم در فرودگاه جده است. که نرخهای بسته بندی به شرح زیر است:
بستهبندی گالن (5-10 لیتری) 5 ریال.
بستهبندی گالن (20 لیتری) 7 ریال.
ص:85
5ـ شرکتهای مسافربری
اشاره
شرکت «سابتکو» اولین شرکت حمل و نقل عمومی در بخش راههای ارتباطی زمینی در عربستان است.
«سابتکو» یک شرکت سهامی عربستانی است که در سال 1399 ه . ق (1979 م) با سرمایه یک میلیارد ریال سعودی تأسیس شد. هدف اصلی شرکت، حمل و نقل مسافر با اتوبوس از طریق شبکه راههای عمومی درون شهری و بین شهری بود.
تعداد اتوبوسهای شرکت حدود 3 هزار اتوبوس با حجم و گنجایش متفاوت براساس جدیدترین تولیدات شرکتهای جهانی تا پایان سال 2007 م است.
تعداد مسافرانی که شرکت تا پایان سال 2007 م جابجا کرده بیش از دو میلیارد و ششصد میلون مسافر بوده است.
ص:86
این شرکت خدمات خود را در زمینههای زیر ارائه میدهد:
1ـ خدمات حمل و نقل عمومی درون شهری. 2ـ خدمات حمل و نقل عمومی بین شهرها. 3ـ خدمات حمل و نقل عمومی بینالمللی. 4ـ خدمات قراردادها و اجاره. 5ـ خدمات حمل و نقل در ایام حج. 6ـ خدمت ویژه و خدمات حمل و نقل مدارس.
خدمات حمل و نقل درون شهری
این شرکت از طریق خطوط داخلیاش در 9 شهر اصلی خدمات خود را تقدیم میکند این شهرها عبارتند از: مکه مکرمه، مدینه منوره، ریاض، جده، دمام، طائف أبها، قصیم، تبوک و حائل.
تعداد افراد جابجا شده در خلال سال 2007م بیش از ده میلیون نفر بوده است. این عدد شامل خدماتی نمیشود که به حجاج و عمرهگزاران در شهرهای مکه مکرمه و مدینه منوره در خلال ایام حج و رمضان تقدیم میشود.
اغلب رانندگان اتوبوسهای متعلق به این شرکت از ملیتهای مختلفی همچون مصری، سودانی، سومالیایی، گینهای و غیره هستند.
ص:87
خدمات حمل و نقل بین شهری
این شرکت خدماتش را از طریق خطوط حمل و نقل، به همه مناطق، شهرها و بیشتر روستاها عربستان تقدیم میکند. پوشش شرکت مشتمل بر بیش از (382) شهر و روستا در مناطق مختلف با شبکهای منظم و هماهنگ از خطوط است که تعداد آنها به (109) خط میرسد.
خدمات جابجایی مدارس
شرکت برای جابجایی دانش آموزان مدارس در شهرها اتوبوسهای کوچکی اختصاص داده است که سه نوع (20)، (25) (27) نفره دارد.
از این نوع اتوبوسهای کوچک برای جابجایی حجاج ایرانی در مکه مکرمه و مدینه منوره نیز استفاده میشود.
ص:88
خدمات حمل و نقل بینالمللی
این شرکت، روزانه خدمات بینالمللی را به 9 کشور ارائه میدهد، این کشورها عبارتند از: امارات عربی متحده، بحرین، قطر، کویت، مصر، سوریه، اردن، یمن و سودان.
نوع اتوبوسهای مختص سفرهای بینالمللی از مدلهای ولوو (VIP) است که دارای آشپزخانه مجهز به مایکرویو، یخچال، آب داغ و حمام در انتهای اتوبوس است. علاوه بر آن دارای ویدئو، ضبط صوت، تلویزیون و چراغ کنترلدار برای هر سرنشین است. علاوه بر آن دارای برق 220 و 100 ولت برای شارژ موبایل و استفاده از لب تاب است.
ص:89
همه اتوبوسهای این شرکت، بیمه هستند. بنابراین پس از هر حادثهای که منجر به مرگ افراد شود، این شرکت، خسارتهای مالی را که معادل دیه شرعی است، به خانوده متوفی پرداخت میکند.
خدمات حج و عمره
مهمترین دستاوردهای شرکت در ایام حج سال گذشته عبارت است از:
1ـ به کارگیری (2662) اتوبوس با تأمین همه نیازهای رانندگان و افراد فنی.
2ـ تعداد اجمالی سرنشینان اتوبوسها که در خلال ایام حج 1427 ه . جابجا شدهاند، حدود (7/4) میلیون نفر بوده است.
ص:90
وزارت حمل و نقل عربستان اعلام کرد: در صدد است با پایان قرار داد شرکت «سابتکو» در نیمه سال جاری 1429 ه .، باب رقابت را در حمل و نقل اتوبوسهای درون شهری و بین شهری باز کند.
بنابراین رقابت موجب افزایش سفرهای بین شهری و درون شهری و نیز بالا رفتن مطلوبیت خدمات و رقابت در قیمتها میشود.
نرخهای بلیط
از ریاض به خُبَر (90) ریال یکطرفه (160) ریال دوطرفه.
از ریاض به بحرین (150) ریال یکطرفه (225) ریال دوطرفه.
از مکه مکرمه به مدینه منوره (80) ریال یکطرفه (140) ریال دوطرفه.
از جده به مدینه منوره (90) ریال (160) ریال دوطرفه.
از ریاض به هفوف (90) ریال یک طرفه، (160) ریال دوطرفه.
تلفنهای رزرو بلیط
ریاض، هتل هوارد جانسون، تلفن 5000 462 (01
مکه مکرمه، هتل دارالتوحید، تلفن: 1111 541 (02
مدینه منوره، هتل دارالایمان، تلفن: 6666 820 (04
خُبَر، هتل القصیبی، تلفن: 2882 882 (03
تذکرات مهم به مسافر
1ـ حضور در ایستگاه، نیم ساعت قبل از حرکت اتوبوس.
2ـ اطمینان از اطلاعات مخصوص سفر و مطالعه دستورالعملهای نوشته شده در بلیط.
3ـ ارائه اوراق شناسایی و مدارکی که بیانگر هویت خریدار است، هنگام خرید بلیط و در خلال سفر، بسیار مهم است.
ص:91
4ـ سفر به مکه و مدینه فقط برای مسلمانان مجاز است.
5ـ استعمال دخانیات در اتوبوسهای شرکت به طور کلی ممنوع است.
هر مسافر میتواند حداکثر تا 75 کیلوگرم بار همراه را به صورت مجانی حمل کند. بار اضافی مشمول پرداخت هزینه اضافی است؛ به شرط این که امکان حمل بار اضافی ممکن باشد.
7ـ صندلیهای جلو در اتوبوسها مختص خانوادهها است.
8ـ حمل سلاح، مواد انفجاری، بازیهای اشتعالزا، مایعات و گازهای قابل اشتعال، و موادی که برای سرنشینان خطرآفرین است، ممنوع میباشد.
ص:92
6ـ آژانسهای مسافرتی
نام آژانس
تلفن
فکس
سفرهای ایس اراک جهانگردی و سفربن زاید احلام مارینا جهانگردی مستکشف جهانگردی و سفر فال جهانگردی و سفر جماز جهانگردی و سفر رحلات مؤسسه خدمات و جهانگردی ملی سد السملقی جهانگردی و سفر سحاب شرکت هتلها و گردشگاههای سعودی جهانگردی و سفر مکتب سعودی شرکت مسافرتی مجموعه با مسؤولیت محدود سفر زاما جهانگردی و حمل و نقل زیارت 8100606-2-66900 0635428-4-66900 8864914-1-66900 07140432-2-66900 9607766-2-66900 9998386-2-66900 0011374-1-66900 6270664-1-66900 4505866-2-66900 0005214-1-66900 6666184-1-66900 2127466-2-66900 3313364-1-66900 0056866-2-66900 0112406-2-66900 3260606-2-6900 1820528-4-66900 3204914-1-66900 7074466-2-66900 5618766-2-66900 5530572-2-66900 7374774-1-66900 4453614-1-66900 3694866-2-66900 0005214-1-66900 6661084-1-66900 9064566-2-66900 0792464-1-66900 6006866-2-66900 5112406-2-66900
ص:93
* پرسش
فصل 4 بخش 1
1ـ مجازات استعمال دخانیات در هواپیما چیست؟
2ـ مجازات آسیب رساندن به محتویات هواپیما چیست؟
3ـ مجازات نبستن کمربند ایمنی در هواپیما چیست؟
4ـ مجازات استفاده از دستگاههای الکترونیکی دارای کنترل از راه دور در هواپیما چیست؟
فصل 4 بخش 2
1ـ حداکثر وزن مجاز کالایی که حاجی میتواند با خود به درون هواپیما حمل کند، چند کیلوگرم است؟
2ـ چنانچه وزن ساک همراه مسافر در داخل هواپیما بیش از 5 کیلوگرم باشد به چه بخشی منتقل میشود؟
3ـ عوارض مقرر برای اضافه بار به ازای هر کیلوگرم چند ریال سعودی است؟
4ـ چه کالاهایی به عنوان بار زائر محسوب نگردیده و از حمل آنها خودداری میشود؟
5ـ حداکثر وزن مجاز کالایی که حاجی میتواند به صورت بار در هواپیما حمل کند چند کیلوگرم است؟
فصل 4 بخش 3
1ـ سیستم انگشتنگاری چه اثراتی دارد؟
2ـ انجام عمل انگشتنگاری چه مدت به طول میانجامد؟
ص:94
فصل 4 بخش 4
1ـ مقررات حمل آب زمزم در هواپیما چگونه است؟
2ـ نرخهای بستهبندی آب زمزم چگونه است؟
فصل 4 بخش 5
1ـ اولین شرکت حمل و نقل در بخش راههای ارتباطی زمینی در عربستان را نام ببرید؟
2ـ خدمات حمل و نقل بین شهری توسط چه شرکتی انجام میگیرد؟
3ـ خدمات بینالمللی شرکت سابتکو شامل چه کشورهایی است؟
4ـ هر مسافر میتواند حداکثر تا چند کیلوگرم بار همراه را به صورت مجانی حمل کند؟
5ـ هنگام خرید بلیط چه مدارکی لازم است؟
ص:95
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:96
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:97
فصل پنجم
اشاره
1ـ هتلها و مقررات آنها
2ـ ولتاژ برق در هتلها
ص:98
1ـ هتلها و مقررات آنها
الف) نرخهای هتلها
معمولاً نرخهای هتلها در ایام و فصول مختلف تغییر میکند. به عنوان مثال قیمتهای تابستان تا بیستم رجب 1429 ه . در هتل زمزم مکه عبارتست از:
اتاق دو تخته از شنبه تا چهارشنبه برای هر شب 750 ریال؛ پایان هفته برای هرشب 800 ریال دریافت میشود. این نرخها مشتمل بر خدمات و صبحانه نیز میشود.
ب) شرایط هتلها:
1ـ پایبندی به زمان ورود و خروج (ورود: بعد از ساعت 3 بعدازظهر، و خروج: ساعت 2 بعدازظهر).
ص:100
2ـ محافظت از وسایل داخلی اتاقها مانند: کولر، یخچال، تلویزیون، تلفن داخلی و غیره.
3ـ میهمان مرد باشند.
4ـ چنانچه میهمان زن باشد باید همراه محرم خود باشد. (بنابراین اگر زن بدون محرم باشد باید برای گرفتن برگ تأییدیه اسکان به اداره پلیس مراجعه نماید).
روزنامه الوطن چاپ عربستان اظهار داشت: مقامات عربستان از 22 ذی حجه 1428 ه . ق تصمیم گرفتند به زنان اجازه دهند در هتلها و آپارتمانهای مبله به صورت مجردی اقامت داشته باشند. این تصمیم نوعی خروج بر قواعدی است که بر بیرون آمدن
ص:101
زن از منزل تحمیل شده است به طوری که میبایست هنگام خروج، همراه محرم خود باشد.
وزارت تجارت و صنایع تصمیم گرفت به زنان برای اقامت در هتلها با ارائه کارتهای شناسایی که در بردارنده عکس شخصی آنان است، اجازه دهد. مشروط بر اینکه اداره هتل نسخهای از مستنداتی را که خانم میهمان تقدیم میکند به مرکز پلیس ابلاغ نماید.
مدیر یکی از هتلهای عربستان میگوید: اجازه به زنان برای اسکان در هتلها مشروط به آن است که سن آنان از 25 سال کمتر نباشد.
ص:102
این در حالی است که مففی عام سعودی شیخ عبدالعزیزبن عبداللّه آل شیخ طالب درخواست تجدید نظر در مقررات اعطای مجوز، به زنانِ بدون محرم، در هتلهای عربستان را نموده است.(1)
وی از طریق برنامه «گفتگوی من» که از کانال ماهوارهای «مجد» پخش میشود، مقامات مسؤول را از عواقب این تصمیم بر حذر داشت و گفت: من تصور نمیکنم کسی که در قلبش ایمان داشته باشد، این امر را برای محارمش بپسندد. به عقیده وی:
1ـ این تصمیم، دختران را به فرار از خانواده تشویق میکند زیرا آنها پناهگاهی مییابند که در آن اقامت گزینند. و این پدیده امروزه در بین دختران؛ در دوره کنونی ما رایج است.
2ـ ممکن است برخی از زنان از این تصمیم برای برپایی مراکز فحشا و خودفروشی استفاده کنند.
.
ص:103
1- www.alwatan.com.sa/news/index.asp
3ـ ممکن است زن یا دختر از سوی کارمندان یا عوامل هتل یا خارج از هتل با توسل بهزور در معرض هتک حرمت و زنا قرار گیرد. بنابراین اگر بدون محرم باشد چه کسی میتواند از وی حمایت کند.
4ـ این تصمیم زنان را به بیحجابی و خودنمایی فرا میخواند. زیرا باید کارت شناسایی خود را که دربردارنده عکس آنان است، به کارمندان هتل و اداره پلیس نشان دهند در حالی که خداوند و رسول او صلیاللهعلیهوآلهوسلم برای زن مسلمان حجاب و پوشش را قرار داده است.
5ـ ارائه کارت شناسایی زن که حاوی عکس اوست، وی را در معرض آزار کارمندان هتل قرار میدهد. زیرا آنان باید نقاب را بردارند، تا با کارت شناسایی تطبیق داده شوند. بنابراین چه کسی میتواند نزیه بودن کارمند را تضمین کند؟ چه بسا زن با یک سخن زیبا فریفته شود و هر تهدیدی را گردن نهد.
ص:104
2ـ ولتاژ برق هتلها
جریان برق در عربستان معمولاً 110 ولت با فرکانس 60 هرتز است. با اینکه در منازل منابع انرژی با ولتاژ 220 ولت نیز برای هماهنگی با برخی از دستگاههای برقی منزل وجود دارد، اغلب در منازل از دستگاههای تثبیتکننده جریان برق برای محافظت از دستگاهها و کامپیوترها، هنگام اختلاف ولتاز برق، استفاده میشود.
ص:105
* پرسش
فصل 5 بخش 1
1ـ شرایط هتلهای عربستان چگونه است؟
2ـ مفتی عام سعودی نسبت به اعطای مجوز، به زنانِ بدون محرم، در هتلهای عربستان چه نظری دارد؟
3ـ چنانچه میهمانِ هتل از بانوان باشد چه شرایطی دارد؟
4ـ شرایط جدید زنان برای اقامت در هتلها چگونه است؟
فصل 5 بخش 2
1ـ نوع ولتاز برق در هتلهای عربستان چگونه است؟
ص:106
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:107
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:108
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:109
فصل ششم
اشاره
1ـ قوانین گمرکات
2ـ اجرای قانون محموله متخلف
3ـ شعب گمرکات
4ـ کالاهای ممنوعه
5ـ قاچاق مشروبات الکلی
6ـ نظام بیمه
ص:110
1ـ قوانین گمرکات
(1) 1ـ مسافری که به کشور عربستان وارد، و یا از آن خارج میشود، چنانچه اموالی بیش از شصت هزار ریال سعودی (16 هزار دلار) یا معادل آن (به ارزهای دیگر) در اختیار داشته باشد، باید پرسشنامه جدیدی را تکمیل کند. براساس این فرم، مسافر نوع ارز، یا فلزات گرانبهای خود را براساس ریال سعودی تعیین میکند. همچنین منبع اصلی تهیه پول، و هدف از همراه داشتن آن را نیز معین میکند.
آنچه که در تابلو بالا آمده به شرح زیر است:
وزارت دارایی ـ اداره گمرکات
گمرکات سعودی به شما خوش آمد میگوید، و یادآوری میکند، که هر مسافر یا
.
ص:112
1- www.customs.gov.sa
عضو مسؤول در خانواده، باید هنگام ورود، یا ترک کشور در صورتی که مبالغ نقدی و یا وسایل مالی قابل تبدیل، یا فلزات گرانبها بالغ بر (60000) ریال یا معادل آن از ارزهای خارجی در اختیار دارد به کارمند گمرک نشان دهد. همچنین باید فرم اظهارنامه مخصوص را تکمیل کند. قابل ذکر است که عدم اظهار، موجب مصادره خواهد شد، و دارنده آن در معرض مجازاتهای قانونی قرار خواهد گرفت.
2ـ قانون «از کجا آوردهای؟» (1)مدیریت عمومی گمرکات عربستان تأکید کرد: گذرگاههای ورودی زمینی، دریایی، و هوایی عربستان از تاریخ 2-6-2007 مقررات اجرایی «خود اظهاری» را در ارتباط با مبالغ نقدی و فلزات گرانبهایی که مبلغ آنها بیش شصت هزار ریال است، به اجرا در میآورد.
وی همچنین افزود: عدم «خوداظهاری» موجب میشود مسافر هنگام ترک کشور، با پرداخت عوارض گمرکی، مصادره دارایی، و یا قرار گرفتن اموالش در صندوق امانات، روبرو شود.
ص:113
1- www.islamlight.net/index.php?option=content&task=view&id=9535
این قانون براساس ماده 14 از قانون مبارزه با پولشویی، مرسوم ملوکانه شماره م 39 تاریخ 25 جمادیالاخر 1424 ه .، در همه پایانههای گمرکی عربستان که عبارتند از: 8 پایانه ورودی دریایی، 10 پایانه ورودی هوایی، 14 پایانه ورودی زمینی به اجرا در میآید.
3ـ زائر میتواند تعداد معینی وسیله شخصی و برقی همراه خود داشته باشد. مثلاً: تلفن همراه، دوربین، کامپیوترهای قابل حمل (لپ تاب). این وسایل بدون عوارض گمرکی وارد میشود.
ص:114
2ـ اجرای قانون محموله متخلف
1ـ ناظر گمرک محموله (مسافر) را روی دستگاه بازرسی قرار داده چنانچه محموله متخلفی بیابد یک برچسب امنیتی بر روی آن الصاق میکند.
2ـ سپس شرکت حملکننده، اقدام به انبار محموله با مسؤولیت خود میکند تا صاحبش برای دریافت آن حضور یابد. کلیه خطوط عربستان، مسؤولیت نگهداری محموله در انبار را بر عهده میگیرند.
3ـ هنگام مراجعه صاحب آن، محموله با حضور ناظر گمرک ـ که عهدهدار کندن برچسب امنیتی، یا پلمب سربی است ـ به وی تسلیم میگردد و سپس بازرسی شده و مراحل به پایان میرسد.
4ـ در صورت عدم مراجعه صاحب محموله متخلف، محموله به مکانی منتقل میشود که شرکت حملکننده اعلام میکند. سپس برای بازرسی، به گمرک با حضور نماینده شرکت از طرف صاحبش فرستاده میشود و پس از آن به خارج از کشور صادر میشود.
5ـ در صورت کشف مواد ممنوعه، یا دارای شرایط خاص، و یا تابع عوارض، قوانین و دستورالعملهای گمرک در مورد آنها اجرا میشود.
3ـ شعب گمرکات
شعب گمرکات عربستان عبارتند از: گمرک بندر جده، گمرک بندر ملک عبدالعزیز دمام، گمرک زمینی ریاض، گمرک فرودگاه بینالمللی ملک خالد در ریاض، گمرک فرودگاه بینالمللی ملک عبدالعزیز در جده، گمرک فرودگاه بینالمللی ملک فهد در دمام، گمرک فرودگاه قصیم، گمرک پل ملک فهد، گمرک فرودگاه امیر محمدبن عبدالعزیز در مدینه منوره، گمرک حدیثه، گمرک سلوی، گمرک بطحاء، گمرک خفجی، گمرک رقعی، گمرک حاله عمار، گمرک بندر جبیل، گمرک بندر ینبع، گمرک بندر رأس تنوره، گمرک عرعر، گمرک بندر ضباء، گمرک دره، گمرک طوال، گمرک بندر جیزان، گمرک خضراء، گمرک علب، گمرک ودیعه، گمرک پست در ریاض.
ص:115
4ـ کالاهای ممنوعه
(1) اولاً: کالاهایی که واردات آن ممنوع است:
1ـ خوک (گوشت، روغن، کرک، خون، و رودههای خوک و هر آنچه از آن استخراج میشود).
2ـ سگها، بجز سگهای مخصوص شکار، نگهبانی و سگهای نابینایان، با ارائه گواهی از مقام مسؤول در کشور صادر کننده همراه با تأییدیه از سفارت عربستان مبنی بر اینکه سگ مورد نظر به منظور نگهبانی، یا شکار و یا برای استفاه نابینایان مورد استفاده قرار میگیرد. علاوه بر آن باید در قرنطینه دامپزشکی عرضه شود.
.
ص:116
1- www.flyingway.com/vb/archive/index.php/t-8034.html
3ـ گوشتهای قورباغه.
4ـ انواع مواد مخدر با اشکال و نامهای آن. علاوه بر آن موادی مانند: شمه (1)سویکه (2)و نشوق (3)نیز به عنوان مواد مخدر تلقی میشود.
ماده شمه سبز و سفید
5ـ سایر انواع مواد غذایی ساخته شده از خون حیوانی. 6ـ انواع شراب و مستکنندهها با همه انواع آن. و دستگاههای تقطیر شراب و موادی که فقط در تقطیر شراب کاربرد دارد. 7ـ قرآن کریم در حجم تجاری. 8ـ فاکتورهای سفید عنواندار به نام شرکتهای خارجی در خارج. 9ـ مواد دودزا با همه انواع آن. 10ـ صلیب یا هر کالایی که روی آن تصاویر یا نقوش یا آبکاری یا عباراتی است که بیانگر مطالبی است که در نشریات، کتابها و دیگر مطبوعات و فیلمها و نوارها وجود دارد؛ که با عقیده و آداب
ص:117
1- شمه: توتون بدون دود است؛ که با مواد دیگری از جمله: خاک، سیمان، نمک، خاکستر، حنا، و آرد مخلوط میشود. این افزودنیها موجب تغییر رنگ و شکل آن میشود مثلاً گفته میشود: شمه سیاه، قرمز، سبز، زرد و سفید. این ماده، دهان را بد ترکیب میکند. و علاوه بر زردی و تخریب دندانها، و موجب بوی بد دهان نیز میشود.
2- سویکه: همان برگهای توتون است که آسیاب میشود و مواد دیگری مانند بیکربنات سدیم، خاکستر، شن، کادمیم، سرب، زرنیخ،، پشم شیشه، هیدرازین، نیکل، و بیش از سی فلز بدان افزوده شود. سویکه انواعی دارد، مانند: سویکه سفید که نوعی از شمه با افزودنی آرد است. همچنین سویکه قرمز که نوعی شمه آمیخته با حنای قرمز است. سویکه زرد نیز شمه بدون افزودنی است.
3- نشوق، یا سعوط، یا برنوطی براساس نامگذاری در عراق همان برگهای خرد شده توتون است.
اسلامی یا قانون مطبوعات منافات دارد. 11ـ شیشههای خالی که از خارج، به قصد بکارگیری آن در داخل وارد میشود. و هدف از آن تولیدکننده خارجی باشد.
12ـ تصاویری که با احکام شریعت در تعارض است و با آداب عمومی منافات دارد. و به منظور فروش در حجم تجاری وارد میشود. 13ـ ادوات، آلات و دستگاههای مخصوص بازیهای قمار در همه انواع آن. 14ـ روکشهای (لاستیکها) (کاور) کهنه و نو. 15ـ درختهای جشن تولد. 16ـ سلاحها و ادوات نظامی در تمام انواع و اجزا و ذخایر آن جز به منظور استفاده در بخشهای دولتی خاص.
ص:118
17ـ دوربینهای دید در شب که میتوان به وسیله آنها در تاریکی دید. و نیز دوربینهایی که در شب عکسبرداری میکنند. همچنین دوربینهای تعیین هدف. 18ـ مواد منفجره و دارای تشعشع و ترقهها و نمک باروت در همه انواع آن و کلرهای پتاسیم به استثنای مجوز رسمی. 19ـ انواع آتشبازی. 20ـ داروهایی که دارای آرم یا ورقهای نیستند که کیفیت ترکیب و مقدار هر ماده را براساس حرفه داروسازی، و تجارت دارو، و لوازم طبی، نشان دهد.
21ـ سندها و کوپنهای مخصوص قربانی، فدیه و صدقه.
22ـ دوربینهایی که بدن را بدون لباس نشان میدهند.
23ـ دستگاههای ماساژ که به صورت خلاف ادب عرضه میشود.
24ـ کیسههای خالی که دارای مارکها یا توضیحاتی در ارتباط با مواد غذایی، و یا سیمان یا علامت شرکتهای سیمان باشد؛ به استثنای آنچه که شرکتهای داخلی وارد میکنند.
25ـ چادرهای شفاف زنانه حتی اگر برای استفاده شخصی باشد.
26ـ شکلهای خاصی از چاقوها که به منظور اهداف دشمنانه ساخته شده است. به عنوان مثال دو لبه و یا دارای دستگیره است.
ص:119
27ـ قلمهای به شکل آمپول. 28ـ اجناسی که دارای پرچم کشورهای خارجی به صورت آشکار باشد. 29ـ موادی که موجب هیجان دستگاههای بدن میشود. 30ـ کالاهایی حامل نامها و عکسهایی از مشاهیر باشد. 31ـ دستگاههایی که برنامههای بیسیم را پخش میکند. 32ـ دستگاههای تلفن تصویری. 33ـ کیفهایی که دارای رادیو، ضبط صوت یا دستگاههای هشدار دهنده باشد. 34ـ کارتهای تبریک که دارای دستگاه کوچک موسیقی است به طوری که هنگام حرکت دادن کارت، موسیقی نواخته میشود. 35ـ آنتنهای اتومبیل که مشابه آنتن اتومبیلهای امنیتی است و نیز تلفنهای بیسیم. 36ـ پولهای تقلبی. 37ـ ماده برومات پتاسیم که به عنوان مکمل تولید نان استفاده میشود. 38ـ دستگاههایی که مخصوص تغییر صدا هستند. 39ـ عینکهای سوراخدار که با اشعه لیزر کار میکنند. 40ـ کفشهای نوری که در آن از ماده جیوه استفاده شده است. 41ـ سلاحهای شکاری و سلاحهای سرد و سلاحهای گرم (جز با موافقت مقامات ذیربط).
ص:120
42ـ دستگاههای فلزیاب. 43ـ دستگاههای تشخیص اسکناسهای تقلبی (جز با موافقت مقامات ذیربط). 44ـ هواپیماهای کنترل از راه دور.
45ـ قایقهای صیادی. 46ـ ابزار و ادوات مخصوص ساخت و تعمیر و تکثیر کلید (جز با موافقت مقامات ذیربط).
ثانیا: کالاهایی که واردات آن مشروط است: 1ـ مواد زیر براساس مصوبه شورای وزیران به شماره 50 مورخ 17/3/1410 ه . برای مشخص شدن باید به قرنطینههای گیاهی و دامپزشکی در وزارت کشاورزی و آب ارجاع داده شوند:
1ـ حیوانات مار خوار با همه انواع آن.
2ـ حیوانات زنده و درنده و غیر اهلی.
ص:121
3ـ پرندگان زینتی با همه انواع آن.
4ـ انواع ماکیان، خرگوش و بچه مار با همه انواع آن.
5ـ ماهیهای زینتی با همه انواع آن.
6ـ تخمهای جوجه کشی.
7ـ اسپرم.
8ـ انواع لقاح دامپزشکی. 9ـ داروهای دامپزشکی. 10ـ پوست، کرک، خز و پشمی که اصل حیوانی داشته باشد و هیچ گونه عملی روی آن صورت نگرفته باشد.
ص:122
5ـ قاچاق مشروبات الکلی
(1) با وجود ممنوعیت شرعی و قانونی عربستان در ارتباط با تجارت، و ساخت مشروبات الکلی و با وجود کنترل شدید گذرگاههای ورودی مرزی و گمرکی و نیز نقش هیأت امر به معروف و نهی از منکر در رویارویی با قانونشکنان، تنها در سال 2007 میلادی 120 هزار بطری مشروبات الکلی در این کشور کشف شده است.
6ـ قانون بیمه(2)
کشور عربستان از جمله کشورهای نادری است که نظام بیمه را اجرا نمیکند. علت امر آن است که علمای دینی به حرمت آن فتوا دادهاند؛ زیرا بیمه تجاری شبیه قمار و ربا است. موضوع بیمه در سال 1397 ه . ق به نشست هیأت عالی علما در عربستان عرضه گردید و تصمیم این نشست بر آن شد که بیمه به دو بخش: بیمه تجاری حرام، و بیمه تعاونی مباح، تقسیم گردد.
بیمه تجاری: همان بیمه موجود در کشورهای مختلف است.
بیمه تعاونی: عبارت است از یک مجموعه تعاونی که اعضای آن مشخص هستند. و بر این اساس اقدام به جمعآوری پول از اعضا میکنند. از این مبلغ هزینههای حوادث به نفع اعضا از صندوق خارج میگردد. و مازاد تعهدات صندوق به مشترکان بازگردانده میشود. این نوع از بیمه علیرغم موافقت علمای سعودی با آن، دارای محاسن و معایبی است که از جمله آنها:
1ـ قسط بیمه به عنوان بلاعوض به بیمهگزار داده میشود اما جبران خسارت در صورت نیاز از صندوق مشترکان پرداخت میگردد و آنان به حکم تعاونشان ملزم به جبران خسارتها هستند؛ خواه در صندوق، پولی وجود داشته باشد و یا اینکه صندوق از
.
ص:123
1- www.el-awael.com/news
2- بنگرید: قواعد و ضوابط عقوبات الحدود و التعازیر، جامعة نایف العربیة للعلوم الامنیة، 1428 ه . ق، 2007 م.
پرداخت آن عاجز باشد. بنابراین آنان ملزم به پوشش دادن خسارت، از اموال خود، به نسبت مشارکت هستند.
2ـ امتناع بیمه شده از پرداخت اقساط بیمه، و یا امتناع از مشارکت در پوشش دادن به کسری صندوق موجب از بین رفتن حق وی در جبران خسارت، و درخواست اقساط پرداخت شده قبلی میگردد. و به بیمهگزاران این حق را میدهد تا قرارداد را فسخ کنند. این امر ادعای کمک بلاعوض را باطل میکند. و عملا این مطلب را القا میکند که این قرارداد همانند بیمه تجاری، نوعی معاوضه است که الزام و التزام را ایجاب میکند. و در واقع کمک بلاعوض نوعی توهم تلقی میشود.
3ـ بسیاری از عربستانیها به دلیل فتوای علمای دینی نظام بیمه را نپذیرفتهاند. بنابراین در موارد زیادی هنگامی که صاحب اتومبیل، مرتکب حادثه منجر به زیانهای سنگین شده، در نتیجه محکوم به پرداخت مبالغ زیادی میگردد، از پرداخت آن ناتوان میماند. بنابراین حقوق زیاندیدگان ضایع میگردد. از سویی دیگر بسیاری از متکدیان اسنادی را به دیگران عرضه میکنند که نشان میدهد به دلیل ارتکاب حوادث اتومبیل از سوی محاکم قضایی محکوم به پرداخت دیه شدهاند.
4ـ به علت نبودن بیمه شخص ثالث، و یا بیمه شغلی، بسیاری از خانوادهها نانآور خود را از دست میدهند. و در مواردی سانحهای، نانآور خانواده را زمینگیر میکند، که این امر منجر به از هم پاشیدگی خانواده، و یا موجب پناه بردن آنان به تکدیگری به منظور رویارویی با مشکلات مادی میشوند.
ص:124
* پرسش
فصل 6 بخش 1
1ـ حداکثر مبلغی که مجاز است مسافر همراه خود داشته باشد چه مبلغی است؟
2ـ مقررات اجرایی «خود اظهاری» در ارتباط با چیست؟
فصل 6 بخش 2
3ـ اجرای قانون محموله متخلف چگونه است؟
4ـ در صورت عدم مراجعه صاحب محموله متخلف، محموله به کجا منتقل میشود؟
فصل 6 بخش 3
1ـ شعب گمرکات عربستان کدامند؟
فصل 6 بخش 4
1ـ ده مورد از کالاهایی را که واردات آن ممنوع است، ذکر کنید؟
2ـ آیا ورود چادرهای شفاف زنانه برای استفاده شخصی مجاز است؟
3ـ آیا ورود تلفنهای بیسیم مجاز است؟
4ـ آیا ورود چاقوهای دو لبه و یا دارای دستگیره مجاز است؟
5ـ آیا ورود پرندگان و ماهیان زینتی مجاز است؟
فصل 6 بخش 5
1ـ میزان قاچاق مشروبات الکلی در سال 2007 در عربستان چه مقدار بوده است؟
ص:125
فصل 6 بخش 6
1ـ در عربستان بیمه به چند بخش تقسیم میشود؟
2ـ چه نوع بیمهای حرام تلقی میشود؟ چرا؟
3ـ بیمه حلال کدام نوع است؟ چرا؟
4ـ محاسن و معایب انواع بیمه را ذکر کنید؟
ص:126
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:127
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:128
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:129
فصل هفتم
اشاره
1ـ شرایط دریافت روادید حج تمتع
2ـ شرایط دریافت روادید عمره مفرده
3ـ روادیدهای اعطایی
4ـ تکمیل فرم هنگام خروج
ص:130
1ـ شرایط دریافت روادید حج تمتع
اشاره
(1)
1ـ هر ساله اعطای روادید پس از عید سعید فطر آغاز میشود.
2ـ بیست و پنجم ذیقعده هر سال آخرین روز اعطای روادید حج تمتع است.
ص:132
1- الادارة العامه لشؤون الحج والاوقاف الاسلامیة.
244www.mofa.gov.sa/Detail.asp?InNewsItemID=
3ـ هر حاجی باید دارای دو فقره چک به ریال سعودی، یا دلار آمریکا باشد.
الف) چک اول دربردارنده هزینههای خدمات مؤسسات است. ب) چک دوم دربردارنده هزینههای حمل و نقل است که به شرح زیر است:
الف) هزینههای خدمات به ارزش 444 ریال معادل 118 دلار آمریکا است.
ب) هزینههای حمل و نقل (با کولر) 435 ریال معادل 116 دلار آمریکا است.
ج) هزینههای حمل و نقل (بدون کولر) 345 ریال معادل 92 دلار آمریکا است.
4ـ شرایط بهداشتی:
الف) از حجاجی که کشور آنها مبتلا به وبا هستند و یا بخشی از کشور مبتلا به تب زرد است، در خواست میشود تا گواهی واکسیناسیون علیه این بیماری را ارائه دهند.
این (گواهی) واکسیناسیون از حجاجی درخواست میشود که از مناطق آفریقایی و برخی از کشورهای آمریکای جنوبی وارد میشوند. سازمان بهداشت جهانی در گزارشهای دورهای خود، این مناطق را تعیین میکند.
ب) از حجاج در خواست میشود تا گواهی واکسیناسیون علیه بیماری مننژیت را
ص:133
ارائه دهند. بیماری مننژیت از جمله بیماریهای مسری خطرناک است. که بوسیله ترشحات پراکنده بینی و دهان منتقل میشود و به غشای مغز و نخاع آسیب میرساند. و در صورت مداوا نشدن منجر به مرگ میشود. گاهی نیز در صورت تاخیر درمان ممکن است منجر به معلولیتهای عصبی گردد.
ج) از ورود مواد غذایی همراه حجاج ممانعت به عمل میآید. مواد غذایی همراه حجاج به مقدار اندک که در سفرهای زمینی بدان نیاز دارند، از این قانون مستثنی هستند.
د) ترجمه گواهیهای بهداشتی به زبان عربی یا انگلیسی با قید تاریخ واکسیناسیون ضروری است و هنگام ورود باید همراه حجاج باشد.
2ـ شرایط دریافت روادید عمره مفرده
اشاره
1ـ زمان اعطای روادید عمره مفرده از ابتدای ماه صفر آغاز میشود و تا نیمه ماه رمضان هر سال هجری ادامه دارد که حجاج تا شش ماه میتوانند اقامت داشته باشند.
ص:134
2ـ أخذ ویزا، منحصر به داشتن مدارک قانونی سفر به منظور ورود به عربستان و خروج از آن کشور جهت بازگشت به کشور مبدأ و یا کشور دیگری است. همچنین گذرنامه باید حداقل شش ماه تا پایان اعتبارش باقی مانده باشد.
3ـ به منظور تسهیل در کار عمرهگزار و صرفهجویی در وقت وی باید درخواست ویزای عمره از طریق یکی از شرکتهای مجاز صورت گیرد که در این زمینه فعالیت میکنند.
4ـ شرایط بهداشتی:
الف) از حجاجی که کشور آنها مبتلا به وبا است و یا بخشی از کشور مبتلا به تب زرد است، در خواست میشود تا گواهی واکسیناسیون علیه این بیماری را ارائه دهند.
ب) از حجاج در خواست میشود تا گواهی واکسیناسیون علیه بیماری منژیت را ارائه دهند.
ص:135
ج) ترجمه گواهیهای بهداشتی به زبان عربی یا انگلیسی با قید تاریخ واکسیناسیون ضروری است و هنگام ورود باید همراه حجاج باشد.
5ـ در صورت نبودن این قبیل شرکتها در کشوری، و یا نداشتن نمایندگی عربستان در آن کشور، این کار به صورت زیر انجام میگیرد:
الف) به کسانی که ویزای عمره درخواست میکنند بدون نیاز به شرط قرارداد با شرکتهای عامل در زمینه عمره، به آنها ویزا داده میشود. و در صورت نبودن نمایندگی (عربستان) باید به نزدیکترین کشوری که نمایندگی در آن مستقر است مراجعه گردد.
ب) عمرهگزار باید یک فقره چک بانکی یا معادل آن به مبلغ 300 دلار آمریکا همراه خود داشته باشد.
ج) عمرهگزار به محض رسیدن به پایانه ورودی طی قراردادی با شرکتهای مجاز که در آنجا دفاتری دارند باید کتبا متعهد شود. عمرهگزار بدون دستیابی به این قرارداد نمیتواند به کشور عربستان وارد شود.
3ـ روادیدهای اعطایی
کشور عربستان، روادید گردشگری و یا زائر، صادر نمیکند بلکه فقط دو نوع روادید را که مختص مسلمانان است، صادر میکند: 1ـ روادید زائر. 2ـ روادید اقامت. در همه
ص:136
موارد باید میهمان دارای کفیلی سعودی باشد (خواه کفیل فرد و یا شرکت باشد) تا رفتار او را در عربستان تضمین کند.
اعتبار روادید براساس یکماه قمری، و نه میلادی است. بنابراین اگر زائر یک ماه میلادی در عربستان اقامت داشته باشد، یک یا دو روز اقامت اضافی داشته است که هنگام خروج با مشکلاتی مواجه خواهد شد.
4ـ تکمیل فرم هنگام خروج
زائر به محض خروج از عربستان باید پرسشنامه زیر را تکمیل کند:
المملکة العربیة السعودیة ..... وزارة الداخلیة .... المدیریة العامة للجوازات ....
بطاقة مغادرة للعمرة.
کشور عربستان سعودی .......... وزارت کشور .......... مدیریت عمومی گذرنامهها .........
ص:137
کارت خروج مختص عمره ...........
الناقلة .......... (الطائرة أو السفینة، او السیارة) وسیله نقلیه ............ (هواپیما یا کشتی یا اتومبیل
رقم الرحلة ....... (رقم رحلة الطائرة......) شماره پرواز هواپیما ......
جهة المغادرة ............ مقصد ..............................
اسم الکامل .............. نام کامل .........................
الجنسیة ................. تابعیت ............................
الجنس .................. جنس. (مذکر یا مؤنث) .................
رقم جواز السفر ......... شمارهگذرنامه ...............
عدد المرافقین ........... تعداد همراهان ................
ذکور أناث ........ مذکر مؤنث ..........
ص:138
* پرسش
فصل 7 بخش 1
1ـ هر ساله اعطای ویزا (روادید) حج تمتع از چه تاریخی آغاز میشود؟
2ـ آخرین روز اعطای روادید حج تمتع چه تاریخی است؟
3ـ هر حاجی باید دارای چند فقره چک به ریال سعودی، یا دلار آمریکا داشته باشد؟
4ـ گواهی واکسیناسیون علیه چه بیماریهایی ضرورت دارد؟
5ـ آیا ورود مواد غذایی همراه حجاج مجاز است؟
فصل 7 بخش 2
1ـ زمان اعطای ویزای (روادید) عمره مفرده از چه زمانی آغاز میشود؟
2ـ مدت اعتبار باقیمانده گذرنامه برای عمره مفرده حداقل چند ماه باید باشد؟
3ـ آیا گواهیهای بهداشتی باید ترجمه شود؟
4ـ یک فقره چک بانکی عمرهگزار باید به چه مبلغی باشد؟
فصل 7 بخش 3
1ـ اعتبار روادید براساس ماههای قمری است یا میلادی؟
2ـ روادیدهای اعطایی چند نوع است؟
ص:139
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:140
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:141
فصل هشتم
اشاره
ـ برپایی جشنها و یادبودها
ص:142
برپایی جشنها و یادبودها
(1)علمای عربستان از سالها پیش، برپایی جشنها و یادبودهای ملی را در عربستان تحریم کردهاند؛ زیرا به نظر آنان این کار مشابهت با کفار و بدعت در دین خدا است. بنابراین با هیچ جشنی جز عید قربان و فطر موافق نیستند. به اعتقاد آنان جشن تولد، (2)نوعی عبادت است که خداوند اجازه آن را نداده است. همچنین مشابهت با نصاری و دیگر
ص:144
1- سایت نورالاسلام: شیخ د. محمدبن عبداللّه آل الهبدان: www.islamlight.net/index.php
2- معمولاً کسانی که جشن تولد میگیرند مدعی آن نیستند که این عمل را بخاطر دین انجام میدهند بلکه این کار نوعی یادبود محسوب میشود و ارتباطی به دین و یا شباهت به کفار ندارد.
کفار است. روز مادر (1)، و جشن ملی (2)نیز مشابهت با کفار دارد.
با وجود تحریم، جوانان عربستانی روز ملی را به شیوه شادمانی در مسابقات فوتبال جشن میگیرند. این جوانان تمایلات خود را مانند اسکیتسواری، دوچرخهسواری، به نمایش میگذارند. به طوری که برخی از آنان اقدام به نمایشهایی خیره کننده و در مواردی خطرناک میکنند. از سویی دیگر حضور امنیتی وسیع، نیز جالب توجه است. در چنین حالتی ماموران امنیتی وظیفه ساماندهی اماکن و تسلط بر تخلفات را دارند.
تصویری از جشنهای روز ملی عربستان
ص:145
1- خداوند سبحان میفرماید: «به پدر و مادر خویش احسان کنید» بقره: 83؛ نساء: 36؛ انعام: 151، «به انسان توصیه کردیم با پدر و مادرش به نیکی رفتار کند» عنکبوت: 8 خداوند ما را به تکریم پدر و مادر امر میکند. بنابراین اختصاص روزی به بزرگداشت، و اعطای هدایا به آنها، مخالفتی با آیات نیست.
2- این روز در بسیاری از کشورها وجود دارد بنابراین ارتباطی به دین ندارد بلکه هدف از آن بزرگداشت کسانی است که برای دفاع از کشور جان خود را فدا نمودهاند. اگر چه در شرع نیز شهدا مورد تکریم قرار گرفتهاند.
شیخ حمودبن عبداللّه تویجری متوفی به سال (1413 ه .) میگوید: از جمله موارد مشابهت با دشمنان خداوند سبحان، چیزهایی است که بسیاری بدان مبتلا شدهاند از جمله انتخاب اعیاد زمانی و مکانی است که همه آنها بدعت است. مناسبت های زمانی مانند جشن تولد، جشن شب معراج، جشن نیمه شعبان (1)و نیز جشن تولد صالحان (2)یا کسانی که احتمال میرود از صالحان باشند. همچنین جشنهایی که برای بر تخت نشستن پادشاهان برپا میشود که «عید بر تخت نشستن» گفته میشود. (3)این عید از عید نوروز عجم گرفته شده است. (4)
مفتی عربستان و رئیس قضات و امور اسلامی شیخ محمدبن إبراهیم آل الشیخ (متوفی به سال 1389 ه .) در مورد جشن ملی میگوید: (5)«اختصاص روزی از روزهای سال به
ص:146
1- روز تولد امام عصر، حجةبن الحسن عَجَّلاللّه تعالی فرجَه الشریف است.
2- منظور جشنهایی است که شیعیان در سالگرد میلاد ائمه معصومین علیهمالسلام برگزار میکنند.
3- - سالروز به قدرت رسیدن پادشاه در عربستان جشن گرفته میشود. البته برگزاری این جشن مورد تأیید علمای این کشور نیست؛ آنان طی نامهای مراتب گلایه خود را به پادشاه گوشزد کردهاند. بنگرید: موقع نورالاسلام، الشیخ محمدبن عبداللّه آل الهبدان www.islamlight.net/index.php
4- این نکته به خوبی نشان میدهد که روحانیان عربستان کمترین آشنایی با اعیاد ایرانیان ندارند. زیرا عید نوروز عید بر تخت نشستن پادشاهان نیست. بلکه شادمانی به مناسبت آغاز بهار و سال نو است.
5- فتاوی محمدبن إبراهیم آل الشیخ، ج 3، ص 107.
عنوان روزی خاص که در آن سالگرد و عید برگزار میشود؛ به خودی خود بدعت و حرام است».
شیخ بکر ابوعبداللّه أبو زید رئیس مجمع فقهی عربستان (متوفی به سال 1429 ه .) میگوید: (1)«جشن یوبیل (2)با اختلاف مدت و اهدافش، جشنی بدعت گونه در دین، چالشگری در امر پروردگار جهانیان، شبیه شدن به کافران، و تکریم حرمتهای آنان است. از این رو نهی از جشنهای بدعتگونه واجب است. از جمله جشنهای بدعتگونه: جشن میلاد پیامبر اکرم (3)صلیاللهعلیهوآلهوسلم ، جشن شب اسرا و معراج، جشن آغاز سال هجری و دیگر اعیاد بدعتگونه است!!! که گمراهکنندگان، آنها را وارد دین کردهاند. بنابراین بر نهیکنندگانِ این نوع اعیاد بدعتگونه واجب است، ابتدا نهی از برپایی جشنهای عید یوبیل را اعلام کنند. خواه یوبیل نقرهای، طلایی، یا الماسی باشد.
ص:147
1- عیدالیوبیل بدعة فیالاسلام، ص 25.
2- یوبیل: واژهای عبری به معنای شاخ قوچ است که از آن بوقهایی ساخته میشود و در جشنها استفاده میشود. سپس به معنای عید در میان یهود و نصاری هنگام سپری شدن سالهایی از تولد یا افتتاح مؤسسه و یا پروژهای استعمال شده است. پس از آن در میان مسلمانان متداول شده است. به عنوان مثال بعد از گذشت بیست و پنج سال «عید یوبیل فضی»، بعد از گذشت پنجاه سال «یوبیل ذهبی»، و بعد از گذشت هفتاد و پنج سال یوبیل الماسی گفته میشود.
3- جشنهای میلاد پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم و ائمه معصومین علیهمالسلام درواقع بزرگداشت دین و مروجان آن است.
مراسم عید یوبیل در کشورهای عربی
وی میافزاید:(1) افتتاح برخی اماکن مانند بعضی از ادارات یا شرکتها یا مؤسسات به دلیل سپری شدن مجموعهای از سالها که قبلاً بدانها اشاره شد، بدعت است و برپایی جشنها و توزیع هدایا و غیره به مناسبت سپری شدن سالهایی از تولد شخص، یا افتتاح فروشگاه، یا مدرسه و یا پروژهای جایز نیست. بنابراین ترک آن واجب است و باید از آن برحذر بود.
شیخ ابنجبرین از مفتیان بزرگ عربستان در پاسخ به سؤالی در رابطه با حکم جشن گرفتن میلاد پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم آورده است:(2)«آن کار بدعت زشتی است»!
وی میافزاید:(3) جشن گیرندگان یک روز را در سال جشن میگیرند در حالی که این روز با روز تولد پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم که روز دوشنبه بوده، برابر نیست!
ص:148
1- عیدالیوبیل ص 57، 58.
2- www.ibn-jebreen.com سایت اختصاصی شیخ ابن جبرین.
3- (همان)، گفته میشود پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم روز دوشنبه متولد شده است.
همچنین از ایشان سؤال شده: (1)حکم جشن سالگرد ازدواج مردی با همسرش، بدون نیت شبیه شدن به کفار، یا تقلید از آنها، چگونه است؟ جواب: جایز نیست؛ این کار از عادات ناپسند است و دلیلی هم ندارد و مشروع نیست. و بدون شک، شباهت به کفار و مشرکان و اهل بدعت دارد که اعیادی را برای تولد، وضع کردهاند.
ص:149
1- www.ibn-jebreen.com/book.php?cat = 6 &book = 76 &toc = 9893 &page = 8853 &subid =35392
* پرسش
فصل 8 بخش 1
1ـ در عربستان چرا برپایی جشنها و یادبودهای ملی را حرام میدانند؟
2ـ جوانان عربستانی روز ملی را به چه شیوهای جشن میگیرند؟
3ـ مفتی و رئیس قضات و امور اسلامی عربستان در مورد جشن ملی چه عقیدهای دارد؟
4ـ جشن میلاد پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم از نظر مفتیان عربستان چه حکمی دارد؟
5ـ حکم جشن سالگرد ازدواج در عربستان چگونه است؟
6ـ اختصاص روزی به پدر یا مادر در تعالیم قرآنی چه جایگاهی دارد؟
7ـ آیا جشن ملی با دین و اعتقادات مذهبی ارتباطی دارد؟
ص:150
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:151
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:152
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:153
فصل نهم
اشاره
1ـ تماس تلفنی
2ـ منع به کارگیری تلفنهای همراه در کعبه
3ـ قانون مبارزه با جرائم اینترنتی و تلفن همراه
ص:154
1ـ تماس تلفنی
اشاره
در عربستان میتوانید از چند طریق تماس تلفنی برقرار کنید:
1ـ مراجعه به دفاتر مخابراتی
هزینه مکالمات تلفنی در این دفاتر بسیار بالا است. با وجود بیانیه شرکت مخابرات عربستان (1)مبنی بر کاهش قیمت مکالمات تلفنی، و سیم کارت تلفن همراه، معروف به «سوا» به نسبت پنجاه درصد، و قیمت پیامک به نسبت بیست و پنج درصد، هنوز بهای مکالمات تلفنی و کارتهای تلفن همراه در عربستان بسیار گران است.
ص:156
1- www.alqabas.com.kw/Article.aspx?id=563081
2ـ استفاده از تلفن همراه شخصی
تماس تلفنی از عربستان با ایران از طریق تلفن همراه شخصی: هر دقیقه 7 ریال معادل 1750 تومان ایران است. ولی تماس تلفنی از ایران به عربستان بسیار ارزانتر است. یعنی هر دقیقه بیشتر از یک ریال سعودی نیست.
3ـ خرید سیم کارت اعتباری تلفنهای همراه. (سیم کارت تلفن همراه شرکتهای «سوا»، «موبایلی»، «زین» و غیره در بازار فروخته میشود).
4ـ خرید کارت تلفن. کارت تلفن در بسیاری از فروشگاهها به فروش میرسد پس از خرید کارت تلفن میتوانید از طریق باجههای (کیوسکهای) تلفن در خیابان با ایران تماس بگیرید.
2ـ منع به کارگیری تلفنهای همراه در کعبه
وزارت حج عربستان تصمیم گرفت مانع تصویربرداری از درون حرمین شریفین و نیز محوطههای دو حرم شریف، توسط عمرهگزاران گردد. وزارت حج، این تصمیم را اینگونه توجیه میکند: منع به کارگیری تلفنهای همراه، به منظور قداست مسجدالحرام
ص:157
و مسجد شریف نبوی است. علاوه بر اینکه به کارگیری تلفنهای همراه موجب ناراحتی عمره گزاران نیز میشود.
مقامات امنیتی و پلیس حرم در اجرای این تصمیم سهیم خواهند بود. این وزارتخانه، شرکتهای مجاز عمره را به ضرورت آگاهی بخشیدن به زائرانِ حرمین شریفین به منظور اجتناب از تصویربرداری فراخواند.
بانوانی که تلفنهای همراه دوربیندار با خود حمل میکنند عملا از ورود به حرم نبوی منع میشوند این در حالی است که در حرم مکی به آنها اجازه داده میشود از این تلفنها استفاده کنند. زیرا در مسجدالحرام زنان و مردان به صورت مختلط حضور دارند اما در مسجدالنبی بخش زنان جدای از بخش مردان است. {در مسجد النبی، بانوان
ص:158
توسط مأموران زن به دقت تفتیش میشوند ولی در مسجدالحرام اوضاع اینگونه نیست}.
از سویی دیگر بسیاری از حجاج و عمرهگزاران با اهداف یادگاری، و یا نشان دادن تصویر به فرزندانشان و یا شناساندن مناسک حج به آنان، مشتاق تصویربرداری از خود، در کنار کعبه هستند. و برخی عقیده دارند زیارت اماکن مقدس فرصتی نادر برای تصویربرداری است، زیرا تصویری زیباتر از لباس احرام در برابر کعبه یا مسعی نیست.
ص:159
علاوه بر آن، تلفن همراه به وسیله مناسبی برای یافتن گمشدگان در حرم، و یا عرفات تبدیل شده است. همچنین وسیله مناسبی برای هماهنگی میان خانوادههایی که متفرق شدهاند، و برای یافتن یکدیگر در مکان خاصی مثلاً نزدیک یکی از درهای حرم با هم توافق کردهاند، میباشد.
3ـ قانون مبارزه با جرائم اینترنتی و تلفن همراه
(1)
بارزترین مواد قانونی که شورای وزیران عربستان تصویب کرده است:
ماده (2): هدف این قانون جلوگیری از وقوع جرائم اطلاعاتی (رایانهای) است. همچنین تعیین این جرائم و مجازاتهای مقرر برای هر مورد از آن که نهایتا منجر به موارد زیر میشود:
1ـ کمک به محقق شدن امنیت اطلاعات.
2ـ حفظ حقوق مترتب بر استفاده از رایانهها یا شبکهای اطلاعاتی.
3ـ حمایت از مصلحت عمومی، اخلاق و آداب عمومی.
4ـ حمایت از اقتصاد ملی.
ص:160
1- روزنامه الوطن: جمعه 18 ربیعالاول 1428 ه . 6 آوریل 2007 م، شماره (2380). www.alwatan.com.sa/news/newsdetail.asp?issueno=0832&id=472
ماده (3): هرکس مرتکب یکی از جرایم اطلاعاتی (رایانهای) زیر شود به مجازات زندان که مدت آن بیشتر از یک سال نیست؛ و جریمهای که بیشتر از 500 هزار ریال نیست؛ و یا به یکی از دو مجازات محکوم میشود.
1ـ استراق سمع مطالبی که از طریق شبکه اطلاعاتی پخش میشود و یا بهرهبرداری از دستگاههای کامپیوتری (بدون اجازه قانونی)، و یا دریافت آن و یا ممانعت از آن.
2ـ ورود غیرقانونی به قصد تهدید کسی و یا باجخواهی از او برای مجبور کردن وی به انجام کاری یا امتناع از آن؛ اگرچه انجام آن کار یا امتناع از آن مشروع باشد.
3ـ ورود غیرقانونی به یک سایت اینترنتی، یا ورود به آن به قصد تغییر طراحی، یا اتلاف محتویات، و یا ایجاد تغییراتی در آن.
4ـ تماس با زندگی خصوصی دیگران از طریق سوء استفاده در بکارگیری تلفنهای همراه مجهز به دوربین یا امثال آن.
ص:161
5ـ هتک حرمت دیگران یا آسیب رساندن به آنها از طریق وسائل مختلف تکنولوژی اطلاعات.
ماده (4): هرکس مرتکب یکی از جرایم اطلاعاتی (رایانهای) زیر شود به مجازات زندان که مدت آن بیشتر از سه سال نیست؛ و جریمهای که بیشتر از دو میلیون ریال نیست؛ و یا به یکی از دو مجازات محکوم میشود.
1ـ دستیابی به ثروت منقول، یا سند، برای خود و یا دیگری، و یا امضای همین سند از طریق خدعه و یا انتخاب نام کاذب و یا جعل صفنی ناصحیح.
2ـ دستیابی (بدون مجوز قانونی صحیح) به صورتحسابهای بانکی یا اعتباری، یا صورتحسابهای متعلق به اوراق بهادار برای دستیابی به اطلاعات یا اموال و یا خدماتی که به او داده میشود.
ماده (5): هرکس مرتکب یکی از جرایم اطلاعاتی (رایانهای) زیر شود به مجازات زندان که مدت آن بیشتر از چهار سال نیست؛ و جریمهای که بیشتر از سه میلیون ریال نیست؛ و یا به یکی از دو مجازات محکوم میشود.
1ـ ورود غیرقانونی به یک سایت اینترنتی به قصد حذف، یا تخریب، یا نفوذ، یا اتلاف محتویات، یا ایجاد تغییراتی در آن و یا نشر مجدد آن.
ص:162
2ـ از کار انداختن شبکه اطلاعاتی، یا تعطیل کردن، یا تخریب، یا پاک کردن برنامهها، یا مطالب موجود، یا استفاده شده در آن، یا حذف یا نفوذ و یا ایجاد تغییرات در آن.
3ـ ممانعت از دسترسی به خدمات و یا ایجاد پارازیت و یا از کار انداختن آن با هر وسیلهای.
ماده (6): هر کس مرتکب یکی از جرایم اطلاعاتی (رایانهای) زیر شود به مجازات زندان که مدت آن بیشتر از پنج سال نیست؛ و جریمهای که بیشتر از سه میلیون ریال نیست؛ و یا به یکی از دو مجازات محکوم میشود.
1ـ تولید مطالبی (منظور برنامههای کامپیوتری است) که ویژگی آن اصطکاک با قانون عمومی یا آداب عمومی یا حرمت زندگی خصوصی، یا آماده کردن، ارسال و ذخیره آن از طریق شبکه اطلاعاتی یا یکی از دستگاههای کامپیوتری.
2ـ تأسیس سایت در شبکه اطلاعاتی یا یکی از دستگاههای کامپیوتری یا انتشار آن به منظور تجارت انسان یا تسهیل برخورد با آن.
3ـ ایجاد مواد یا بیانیههای وابسته به شبکههای مستهجن، یا فعالیتهای قمار که مخل آداب عمومی، یا انتشار و ترویج آن است.
4ـ تأسیس سایت در شبکه اطلاعاتی یا یکی از دستگاههای کامپیوتری یا انتشار آن به منظور تجارت مواد مخدر یا روانگردانها؛ یا ترویج آنها، یا شیوه های استعمال آنها، یا تسهیل برخورد با آنها.
ماده (7): هرکس مرتکب یکی از جرایم اطلاعاتی (رایانهای) زیر شود به مجازات زندان که مدت آن بیشتر از ده سال نیست؛ و جریمهای که بیشتر از پنج میلیون ریال نیست؛ و یا به یکی از دو مجازات محکوم میشود.
1ـ تأسیس سایت در شبکه اطلاعاتی یا یکی از دستگاههای کامپیوتری یا انتشار آن برای سازمانهای تروریستی یا تسهیل ارتباط با رهبران آن سازمانها یا یکی از اعضای آنها، یا ترویج افکار، و یا تأمین مالی آنها، یا انتشار چگونگی ساخت تجهیزات آتشزا، یا مواد منفجره، یا هر وسیلهای که در اعمال تروریستی مورد استفاده قرار میگیرد.
ص:163
2ـ ورود غیرقانونی به یک سایت اینترنتی، یا سیستم اطلاعاتی به صورت مستقیم یا از طریق شبکه اطلاعاتی یا یکی از دستگاههای کامپیوتری، برای دستیابی به مطالبی که با امنیت داخلی یا خارجی کشور یا اقتصاد ملی مرتبط است.
ماده (14): هیأت ارتباطات و تکنولوژی اطلاعات، براساس تخصصشان عهدهدار پشتیبانی و حمایت فنی به مقامات امنیتی خاص، در طی مراحل ضبط این جرائم، و تحقیق در آنها در خلال محاکمه هستند.
ماده (15): هیأت تحقیق و دادستانی عمومی، عهدهدار تحقیق و طرفیت در جرائم وارده در این قانون هستند.
ماده (16): این قانون در روزنامه رسمی منتشر میشود و پس از گذشت 120 روز از تاریخ انتشار بدان عمل خواهد شد.
ص:164
* پرسش
فصل 9 بخش 1
1ـ در عربستان میتوان از چند طریق میتوان تماس تلفنی برقرار کرد؟
2ـ تماس تلفنی از ایران به عربستان ارزانتر است یا بر عکس؟
فصل 9 بخش 2
1ـ آیا میتوان از درون حرمین شریفین تصویربرداری کرد؟
2ـ آیا بانوان میتوانند در حرم مکی از تلفن همراه دوربیندار استفاده کنند؟
فصل 9 بخش 3
1ـ مجازات گوش دادن دزدکی به مطالبی که از طریق شبکه اطلاعاتی یا یکی از دستگاههای کامپیوتری منتقل میشود چیست؟
2ـ مجازات تماس با زندگی خصوصی دیگران از طریق سوء استفاده در بکارگیری تلفنهای همراه مجهز به دوربین یا امثال آن چیست؟
3ـ مجازات دستیابی (بدون مجوز قانونی) به صورتحسابهای بانکی یا اعتباری چیست؟
4ـ مجازات ورود غیرقانونی به یک سایت اینترنتی، یا ورود به قصد تغییر طراحی، یا اتلاف محتویات، یا ایجاد تغییراتی در آن چیست؟
5ـ مجازات از کار انداختن شبکه اطلاعاتی، یا تخریب، و یا پاک کردن برنامهها چیست؟
6ـ مجازات ایجاد مواد یا بیانیههای وابسته به شبکههای مستهجن یا فعالیتهای قمار چیست؟
ص:165
7ـ هدف از قانون جلوگیری از وقوع جرائم اطلاعاتی (رایانهای) چیست؟
8ـ مجازات تأسیس سایت در شبکه اطلاعاتی یا یکی از دستگاههای کامپیوتری یا انتشار آن برای سازمانهای تروریستی چیست؟
ص:166
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:167
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:168
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:169
فصل دهم
اشاره
1ـ اصطلاحات قانونی خاص
2ـ نظام قضایی
3ـ برخی از قوانین مبارزه با تقلب تجاری
4ـ قانون مبارزه با کلاهبرداری
5ـ قانون سلاح و مهمات
6ـ قانون زندان و بازداشت
7ـ قانون مبارزه با مواد مخدر
8ـ اخبار مواد مخدر
ص:170
1ـ اصطلاحات قانونی خاص
اشاره
کشور عربستان سعودی اصطلاح «نظام» را همردیف قانون تلقی میکند. «نظام»، واژهای است که بیانگر یکی از قوانین است؛ نمونه آن: «نظام المرور: قانون راهنمایی و رانندگی» یا «نظام الاجراءات الجزائیه: قانون اجرائیههای جزایی» و ... است. «نظام» همانند «قانون» است که گاهی قانون اساسی، یا لایحه، یا تابلویی ارشادی است، مخالفت با آن مجازات دارد. گاهی هم ممکن است آموزشها یا تعلیمات معینی باشد.
برخی از اصطلاحات قانونی
1ـ فرمان ملوکانه: سندی رسمی و مکتوب با امضای پادشاه است که بیانگر اراده مستقیم و منحصر به فردِ پادشاه است. این فرمان بسیار مهم است زیرا برخاسته از اراده پادشاه است.
استناد قانونی به دستور پادشاه: فرمان پادشاه عبارت است از قدرت یا تمایل پادشاه براساس خواست وی به عنوان ولی امر در هر آنچه به صلاح کشور میداند. فرامین ملوکانه زمان معینی برای صدور ندارند. (فرمان ملوکانه با همه این ویژگیها، به عنوان قویترین مکانیسم قانونگذاری در عربستان محسوب میشود.
2ـ مرسوم ملوکانه: وثیقهای رسمی است که بیانگر اراده پادشاه در موافقت با موضوعی است که قبلاً بر شورای وزیران و مجلس شورا عرضه شده و هر کدام در قبال آن تصمیمی اتخاذ کرده اند که نهایتا این قضیه برای اجرا و رسمیت یافتن مستلزم نظر
ص:172
پادشاه است. اسناد قانونی در اینجا، همان قدرت و تمایل پادشاه با امری است که از دو ناحیه بر او عرضه شده است. بیشترین مرسوم ملوکانه در ارتباط با موافقت پادشاه با طرح «نظام یا قانون» یا موافقت با «توافقنامه بینالمللی» است.
3ـ فرمان سامی (والا): وثیقهای رسمی است که بیانگر اراده رئیس شورای وزیران (پادشاه یا نایب اول و یا نایب دوم او در صورت برعهده داشتن ریاست مجلس) است.
4ـ تصمیمات (بیانیه) شورای وزیران: سندی رسمی با ساختاری معین است که بیانگر خواست و اراده شورای وزیران است. تصمیمات شورای وزیران از مهمترین قوانین هستند؛ این اهمیت تنها از ناحیه قدرت نیست بلکه اعتبار آن به سبب صدور بیشترین قوانین ملموس در امور روزمره است. و در واقع بیانگر اراده شورای وزیران (همه وزیران عضو) است. این تصمیمات، قانونی و اجرایی است، که دوشنبه هر هفته پس از تشکیل جلسه صادر، و در روزنامه رسمی منتشر میشود و در اخبار اعلام میگردد.
5ـ تصمیمات مجالس عالی: عبارت است از مستندات رسمی که بیانگر اراده مجلس در زمینه تخصصی آن است. در عربستان تعدادی مجلس عالی وجود دارد. این مجالس در زمینههای معینی تخصص دارند که صلاحیتهای مشخصی نیز براساس قانون بر عهده آنان است. به عنوان مثال شورای عالی قضاوت، یک نمونه از بیانیههایش، اعلام رؤیت شرعی هلال عید فطر است.
2ـ نظام قضایی
(ماده 52 از قانون اساسی) تعیین قضات و پایان دادن به خدمت آنان به فرمان پادشاه و براساس پیشنهاد شورای عالی قضا است.
شورای عالی قضا، مسؤولیت تفسیر شرع و بازنگری همه احکام صادره از محاکم
ص:173
همچون اجرای مجازات اعدام، قطع اعضای بدن، و سنگسار را بر عهده دارد. (1)
از جمله اعضای این شورا که پادشاه، وی را تعیین میکند، نماینده وزارت دادگستری است. (2)در صورت غیبت اعضای شورای عالی قضا در یکی از جلسات، مسؤولیت انتخاب جانشینان بر عهده وزیر دادگستری است. (3)
مسؤولان اصلی بازداشتکننده عبارتند از: 1ـ پلیس امنیت عمومی (اداره اطلاعات) 2ـ پلیس دادستانی عمومی. 3ـ پلیس دینی معروف به «داوطلبان» یا «هیأت امر به معروف و نهی از منکر». گروه اول و دوم زیر نظر وزیر کشور هستند.
اما گروه سوم مکلف به تضمین پایبندی قاطع (مردم) به رفتار حاکم بر جامعه هستند بنابراین آنان از نظر تئوری هیأتی شبه مستقل هستند. اما در اقدامات عملی به صورت تنگاتنگ با پلیس و امیران منطقه همکاری میکنند. و از آنان خواسته میشود افراد مشکوک را پس از بازجویی، به پلیس امنیت عمومی (اطلاعات) تسلیم نمایند.
حکم اعدام معمولاً قطع گردن با شمشیر است که روزهای جمعه به اجرا درمیآید. اگرچه در مورد زنا به صورت سنگسار است.
3ـ برخی از قوانین مبارزه با تقلب تجاری
اشاره
(4)
اشاره
این قانون براساس فرمان ملوکانه به شماره م/11 تاریخ 29/5/1404 ه . و براساس بیانیه شورای وزیران به شماره 107 تاریخ 12/5/1404 ه . صادر گردید.
ص:174
1- ماده 6 قانون اساسی دادرسی؛ و نیز بنگرید: دراسة الدکتورة آمال الفزایری فی مؤتمر العدالة العربی الاول الذی عُقد فی بیروت، 1999 م.
2- همان.
3- همان.
4- www.aljazirah.com//36969ln15d.htm
روزنامه الجزیرة، شماره 12142، دوشنبه 24، ذیقعده 1426 ه . 26 دسامبر 2005 م.
تخلفات
ماده 2: هرکس مرتکب یکی از تخلفات زیر شود از مخالفان این قانون محسوب میشود:
1ـ در یکی از امور زیر، دیگران را فریب دهد و یا شروع به نیرنگ کند:
الف) ذاتِ جنس تولید شده، یا طبیعت، یا جنس، یا نوع، یا عناصر، یا صفات جوهری جنس.
ب) منبع جنس تولید شده.
ج) مقدار جنس تولید شده، خواه در وزن، پیمانه، اندازه، عدد، توان، یا عیار.
2ـ تقلب، یا شروع به تقلب در محصول نماید.
3ـ محصول تقلبی یا فاسد را بفروشد، یا عرضه کند.
4ـ محصول تقلبی یا فاسدی را در اختیار داشته باشد.
5ـ محصولات مخالف با استانداردهای معمول بسازد، یا در اختیار گیرد، یا بفروشد، یا عرضه کند.
6ـ اگر از ظرفها، پوششها، قوطیها، یا برچسبهای مخالف با استانداردهای معمول استفاده کند.
7ـ اگر محصولی را بستهبندی کند، یا ببندد، یا توزیع کند، یا انبار کند، یا منتقل کند، مخالف با استانداردهای معمول باشد.
8ـ اگر بستهها، یا پوششها، یا نوشتههایی که در تقلب استفاده میشود وارد کند یا بسازد، یا چاپ کند، یا در اختیار گیرد، یا بفروشد، یا عرضه کند.
9ـ اگر محصولی تقلبی، یا فاسد را وارد کند.
ماده 14: هرکس مرتکب یکی از تخلفات مندرج در ماده 2 گردد، به جریمهای بیشتر از پانصد هزار ریال نیست؛ یا زندان که مدت آن بیشتر از دو سال نیست؛ یا هر دو مجازات محکوم میشود.
ماده 15: هرکس مرتکب خدعه، یا آغاز خدعه، با استفاده از اوزان، یا اندازهها، یا
ص:175
پیمانهها، یا غیره گردد؛ در صورتی که محصول تقلبی، یا فاسد، یا مواد استفاده شده در آن به سلامت انسان، یا حیوان آسیب برساند، به جریمهای که بیشتر از یک میلیون ریال نیست؛ یا زندان که مدت آن بیشتر از سه سال نیست؛ محکوم میشود.
ماده 17: حکم به تعطیلی محل کسب متخلف براساس ماده 2 به مدتی که بیشتر از یک سال نیست مجاز است.
ماده 18: در هر حال پس از اثبات تقلب محصول، یا فاسد بودن آن، دستور معدوم کردن محصول و مصادره وسایلی که در تقلب، یا نیرنگ استفاده شده، قطعی است.
ماده 19: متخلف، ملزم به جمعآوری محصول تقلبی، یا فاسد از بازار، و برگرداندن بهای آن به مشتری است.
ماده 21: اگر متخلف پس از پنج سال از صدور حکم نهایی مجددا مرتکب تخلف شود؛ به مجازاتی که از دو برابر حداکثر مجازات مقرر در قانون متخلف، بیشتر نیست، محکوم میشود. اگر بار دیگر مرتکب تخلف شود، علاوه بر مجازاتهای مقرر، از اشتغال به فعالیتهای تجاری نیز به مدتی که بیشتر از پنج سال نیست محکوم میشود.
ماده 27: این قانون در روزنامه رسمی منتشر میشود؛ و پس از 90 روز از تاریخ انتشار بدان عمل میشود.
4ـ قانون مبارزه با کلاهبرداری
(1) براساس بیانیه شورای وزیران به شماره 653 تاریخ 25/1/1380 ه . و مرسوم ملوکانه به شماره 114 تاریخ 26/11/1380 ه . صادر گردید.
ماده 1: هرکس به قصد کلاهبرداری، مهرها و امضاهای ملوکانه، یا مهرهای عربستان، یا امضا و مهر رئیس شورای وزیران را جعل کند؛ همچنین اگر کسی آن مهرها و امضاها را با آگاهی از جعلی بودن آنها، مورد استفاده قرار دهد و یا زمینه استفاده آنها را
ص:176
1- روزنامه رسمی عربستان سعودی «أمالقری»، شماره 1874 تاریخ 10/1/1381 ه .
برای دیگری فراهم کند، به مجازات حبس از پنج تا ده سال، و جریمه مالی از پنج تا ده هزار ریال محکوم میشود.
ماده 2: هرکس مهر، یا نشان، یا علامتی متعلق به یکی از دوایر عمومی عربستان یا نمایندگیهای عربستان در کشورهای خارجی را جعل کند، به مجازات حبس از سه تا پنج سال، و جریمه مالی از سه تا ده هزار ریال محکوم میشود.
5ـ قانون سلاح و مهمات
(1) مجلس شورا با اکثریت آراء با قانون جدید سلاح و مهمات موافقت کرد:
ماده 34: هرکس مرتکب یکی از اعمال زیر گردد به مجازات حبس که بیشتر از سی سال نیست، و جریمه که بیشتر از سیصد هزار ریال نیست، محکوم میشود:
الف) قاچاق سلاحهای جنگی یا انفرادی، یا قطعاتی از آنها، یا مهمات آنها به داخل عربستان به قصد اخلال در امنیت داخلی.
ب) استعمال سلاحهای جنگی یا انفرادی، یا قطعاتی از آنها یا مهمات آنها یا ساخت، یا مونتاژ، یا خرید و فروش، یا تملک، به قصد اخلال در امنیت داخلی.
ص:177
1- روزنامه الجزیره، شماره 11883، دوشنبه 2 ربیع الاول 1426 ه .
ماده 36: هر کس مرتکب حمل سلاح جنگی یا مهمات آن، و یا خرید و فروش گردد به مجازات حبس که بیشتر از 15 سال نیست، و جریمه که بیشتر از صد و پنجاه هزار ریال نیست، و یا یکی از دو مجازات، محکوم میشود.
ماده 38: هر کس ارتکاب وی به یکی از اعمال زیر اثبات گردد، به مجازات حبس که بیشتر از پنج سال نیست، و جریمه که بیشتر از سی هزار ریال نیست، و یا یکی از دو مجازات، محکوم میشود:
الف) قاچاق سلاحهای شکاری، یا قطعاتی از آنها، یا مهمات آنها، به عربستان به قصد تجارت.
ص:178
ب) قاچاق سلاحهای انفرادی، یا قطعاتی از آنها، یا مهمات آنها، به عربستان به قصد استفاده شخصی.
ماده 50: علاوه بر مجازاتهای مندرج در مواد قبلی، با حکم قضایی، کلیه سلاحها و مهمات و تجهیزات وابسته به آن مصادره میشود.
6ـ قانون زندان و بازداشت
(1) ماده 4: وزیر کشور میتواند در جرایمی که مرتبط با امنیت داخلی است، حکم زندان یا بازداشت را صادر کند. همچنین میتواند، حکم زندان یا بازداشت خارجیان را در اماکن خاصی صادر کند.
ماده 8: ضروری است هر فرد زندانی یا بازداشت شده، پیش از ورود به زندان یا بازداشتگاه، بازرسی شود؛ و وسایل همراه وی مانند پول یا اشیای قیمتی از وی گرفته شود؛ و در کمد زندان یا بازداشتگاه به امانت سپرده شود تا هنگام آزادی به او تسلیم گردد.
ص:179
1- روزنامه امالقری، شماره 2729، مورخ 11/7/1398 ه .
ماده 20: در صورت اخلال نظم توسط زندانی یا بازداشت شده میتوان مجازاتهای زیر را اعمال نمود. این مجازاتها عبارتند از:
1) حبس انفرادی به مدتی که بیشتر از پنج روز نیست.
2) محرومیت از همه یا بخشی از امتیازهای ملاقات یا مکاتبه و دیگر امتیازها.
3) شلاق که بیشتر از ده ضربه نیست.
در حالت تکرار تخلفات زندانی یا بازداشت شده:
الف) در چنین حالتی علاوه بر شلاق زندانی یا بازداشت شده، میتوان زندان انفرادی را دوبرابر کرد.
ب) اگر زندانی یا بازداشت شده، مرتکب ناآرامی یا تعدی گردد، مدیر زندان میتواند دستور دهد به مدت هفتاد و دو ساعت به دستان وی دستبند بزنند.
ماده 27: استفاده از سلاحهای گرم، علیه زندانیان، یا بازداشتشدگان در موارد زیر مجاز است:
1) جلوگیری از هجوم یا مقاومت همراه با زور چنانچه نتوان با وسایل دیگری از آن ممانعت کرد.
2) ممانعت از فرار اگر با وسایل دیگر نتوان از آن جلوگیری کرد.
ابتدا باید شلیک هوایی انجام داد، در صورتی که نتیجهبخش نباشد افراد مسؤول حراست می توانند به سمت ساق پا، یا دستهای زندانی، یا بازداشت شده، شلیک کنند؛ تا هجوم، یا مقاومت و یا تلاش وی را برای فرار متوقف کنند.
3) زندانی یا بازداشت شدهای را فراری دهد؛ یا تلاش کند او را فراری دهد.
7ـ قانون مبارزه با مواد مخدر
قانون مبارزه با تجارت مواد مخدر براساس فرمان سامی (والا) به شماره /4ب/966 در تاریخ 10/7/1407 ه .
ماده سی و هفتم: اولا: با مراعات مواردی که در بند (ثانیا) از این ماده آمده،
ص:180
هرکس مرتکب یکی از موارد زیر شود؛ و قانونا حکم او به اثبات برسد محکوم به قتل تعزیری خواهد شد.
1ـ قاچاق مواد مخدر یا روانگردانها.
قرصهای روانگردان از کشفیات مواد مخدر در عربستان
2ـ دریافت مواد مخدر یا روانگردانها از قاچاقچی.
کراک از کشفیات مواد مخدر در عربستان
ص:181
3ـ گرفتن، یا وارد کردن، یا صادر کردن، یا تولید، یا تغییر، یا استخراج، یا زراعت، یا دریافت مواد مخدر یا روانگردانها به قصد ترویج.
مرفین از کشفیات مواد مخدر در عربستان
4ـ مشارکت جمعی در ارتکاب هر عملی از اعمال مذکور در بخشهای سابق.
5ـ ترویج مواد مخدر یا روانگردانها برای بار دوم، با فروش، یا هدیه، یا توزیع، یا اعطا یا دریافت یا انتقال به شرطی که بار اول به همان جرم محکوم شده باشد.
انواع مواد مخدر از کشفیات پلیس عربستان
ص:182
ثانیا: دادگاه به دلایلی میتواند مجازات قتل را به زندانی تبدیل کند که کمتر از پانزده سال نیست؛ و شلاقی که در هر بار بیشتر از پنجاه ضربه نیست؛ و جریمهای که از صدهزار ریال کمتر نیست.
ثالثا: اگر مجرم از کسانی باشد که حالات زیر در مورد او صدق میکند، و حکم به مجازات قتل او براساس بند (اولاً) از این ماده صادر نشده، به مجازات زندان که کمتر از 25 سال نیست، و شلاق که در هر بار بیشتر از پنجاه ضربه نیست؛ و جریمهای که از صد و پنجاه هزار ریال کمتر نیست، محکوم میشود.
این حالات عبارتند از:
1ـ چنانچه مجرم به دلیل ارتکاب یکی از این جرائم محکوم شده باشد و مجددا مرتکب یکی از آنها گردد، مجازات وی براساس متن همین ماده خواهد بود.
2ـ اگر مجرم کارمند بخش عمومی، و یا به خدمت گرفته شده، و یا از کسانی باشد مکلف به اجرای این قانون باشد، یا از کسانی است که مسؤول مبارزه با مواد مخدر یا روانگردانها و یا مسؤولیت کنترل خرید و فروش و تملک این مواد به آنان محول شده است.
3ـ اگر مجرم در باند منظمی مشارکت داشته باشد که از جمله اهداف آنها قاچاق مواد مخدر یا روانگردانها، تجارت، و یا عرضه آن به دیگران در کشور عربستان باشد. چنانچه جرم وی با قاچاق سلاح، یا جعل ارز، و یا ترور همراه باشد.
قرصهای روانگردان از کشفیات پلیس عربستان
ص:183
قرصهای روانگردان در ظروف سی دی
4ـ اگر مجرم مسلح باشد و از سلاح خود در حین ارتکاب جرم استفاده کرده باشد.
ماده سی و هشتم: 1ـ اگر مجرم از کسانی باشد که دارنده ماده مخدر، یا بذرها، یا گیاهی که از آنها مواد مخدر یا روانگردانها میروید، باشد؛ یا اینکه چیزی از آنها را به فروش برساند؛ یا خریداری کند، یا سرمایهگذاری کند، و یا مخارج آن را تأمین کند، به مجازات زندان کمتر از پنج، و بیشتر از پانزده سال نیست، و شلاق که در هر بار بیشتر از پنجاه ضربه نیست؛ و جریمهای از هزار تا پنجاه هزار ریال، محکوم میشود.
ص:184
ماده چهل و هفتم: کسی که دارنده ویزای عمره یا حج تمتع است در صورتی که حامل مواد مخدر یا روانگردانها در حد مصرف خود باشد، از عربستان اخراج میشود.
تریاک(1) از کشفیات پلیس عربستان
ماده پنجاه و دوم:
1ـ مواد مخدر یا روانگردانهای ضبط شده مصادره میشود.
2ـ مواد مخدر یا روانگردانهای مصادره شده، معدوم میشود.
ماده پنجاه و سوم: با حکم قضایی وسایل زیر مصادره میشود:
1ـ ابزارآلات، ادوات، و وسائط نقلیهای که در ارتکاب جرم مورد استفاده قرار گرفته شده باشد.
2ـ اموال و اشیای بدست آمده که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در ارتکاب جرم از آنها استفاده شده است.
ص:185
1- تریاک از عصاره شیری گیاه خشخاش استخراج میشود و دارای 35 ترکیب شیمیایی است که مهمترین آنها مرفین و کدئین است.
3ـ هرآنچه حاصل از اعمال مجرمانهای باشد که در این قانون مورد مجازات قرار میگیرد.
ماده هفتاد و سوم: این قانون، قانون منع تجارت مواد مخدر یا روانگردانها را که به فرمان سامی (والا) به شماره 3318 در تاریخ 9/4/1353 ه . ابلاغ شده بود، لغو میگرداند.
ماده هفتاد و چهارم: این قانون در روزنامه رسمی به چاپ میرسد و 90 روز پس از انتشار بدان عمل میشود.
8ـ اخبار مواد مخدر
اشاره
از ابتدای سال 2008 تا ماه نهم میلادی 44 نفر به جرم قاچاق، ترویج و در اختیار داشتن مواد مخدر اعدام شدهاند.
عربستان مجازات اعدام را در مورد کسانی که محکومیتشان در قاچاق، ترویج، و در اختیار داشتن مواد مخدر اثبات شود، اجرا میکند.
در سال 2007 حداقل 153 نفر، و در سال 2006 م، 37 نفر، و در سال 2005 م، 83 نفر و در سال 2004 م، 35 نفر و در سال 2000 م حداقل 113 نفر اعدام شدهاند.
نمونههایی از اخبار مواد مخدر
1ـ وزارت کشور عربستان در 24 نوامبر 2007 در بیانیهای که خبرگزاری سعودی پخش کرد، اعلام کرد: حکم اعدام یک پاکستانی به جرم قاچاق مقداری هروئین و تریاک درون احشاء خود به قصد ورد به عربستان، به اجرا درآمد.
2ـ دو فرد سوری روز جمعه 18 نیسان (معادل تقریبی اردیبهشت) 2008 اعدام شدند. اعدام آنها قطع گردن بود. این دو نفر براساس اعلام وزارت کشور به اتهام دریافت قرصهای مخدر محکوم شده بودند.
ص:186
* پرسش
فصل 10 بخش 1
1ـ تفاوت فرمان ملوکانه با مرسوم ملوکانه چیست؟
2ـ تفاوت فرمان سامی (والا) با فرمان ملوکانه چیست؟
فصل 10 بخش 2
1ـ مسؤولان اصلی بازداشتکننده در عربستان چه کسانی هستند؟
2ـ مسؤولیت تفسیر شرع و بازنگری همه احکام صادره از محاکم، بر عهده چه کسانی است؟
فصل 10 بخش 3
1ـ مجازات کسی که محصول تقلبی یا فاسد را بفروشد، چیست؟
2ـ مجازات کسی که از ظرفها، پوششها، قوطیها، یا برچسبهای مخالف با استانداردهای معمول استفاده کند، چیست؟
3ـ مجازات ارائهکننده محصول تقلبی، یا فاسدی که به سلامت انسان، یا حیوان آسیب برساند، چیست؟
4ـ مجازات متخلفی که پس از گذشت پنج سال از صدور حکم نهایی مجددا مرتکب تخلف شود چیست؟
فصل 10 بخش 4
1ـ مجازات کسی که مهر، یا نشان، یا علامتی متعلق به یکی از دوایر عمومی عربستان را جعل کند، چیست؟
ص:187
2ـ مجازات کسی که امضاهای ملوکانه، یا مهرهای عربستان، یا امضا و مهر رئیس شورای وزیران را جعل کند، چیست؟
فصل 10 بخش 5
1ـ مجازات قاچاق سلاحهای جنگی یا انفرادی، یا قطعاتی از آنها، یا مهمات آنها به داخل عربستان به قصد اخلال در امنیت داخلی چیست؟
2ـ مجازات حمل سلاح جنگی یا مهمات آن، و یا خرید و فروش آن چیست؟
3ـ مجازات قاچاق سلاحهای شکاری، یا قطعاتی از آنها، یا مهمات آنها، به عربستان به قصد تجارت چیست؟
4ـ مجازات قاچاق سلاحهای انفرادی، یا قطعاتی از آنها، یا مهمات آنها، به عربستان به قصد استفاده شخصی، چیست؟
فصل 10 بخش 6
1ـ مجازات اخلال در نظم توسط زندانی یا بازداشت شده، چیست؟
2ـ استفاده از سلاحهای گرم، علیه زندانیان، یا بازداشت شدگان در چه مواردی مجاز است؟
3ـ مجازات تکرار تخلفات زندانی یا بازداشت شده، چیست؟
فصل 10 بخش 7
1ـ مجازات دریافت مواد مخدر یا روانگردانها از قاچاقچی چیست؟
2ـ مجازات مجرم مسلحی که از سلاح خود در حین ارتکاب جرم استفاده کرده باشد، چیست؟
3ـ مجازات دارنده ویزای عمره یا حج تمتع که حامل مواد مخدر یا روانگردانها در حد مصرف خود باشد، چیست؟
ص:188
4ـ مجازات قاچاق مواد مخدر یا روانگردانها چیست؟
فصل 10 بخش 8
1ـ مجازات اعدام در مورد کسانی که محکومیتشان در قاچاق، مواد مخدر اثبات شود، چگونه است؟
2ـ در سال 2007 میلادی چند نفر در عربستان اعدام شدهاند؟
ص:189
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:190
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:191
فصل یازدهم
اشاره
1ـ هیأت امر به معروف و نهی از منکر
2ـ جرایم حیثیتی
3ـ اتهام جاسوسی
4ـ قانون ولی امر
5ـ حکم مسافرت زنان
6ـ رانندگی زنان
7ـ قانون کفالت
8ـ قانون کار
9ـ قانون اقامت
ص:192
1- هیأت امر به معروف و نهی از منکر
اشاره
هیأت امر به معروف و نهی از منکر، یکی از دستگاههای دولتی وابسته به شورای وزیران است. رئیس عمومی هیأت امر به معروف و نهی از منکر عربستان با بیان وظایف هیأت و نقش آن براساس نظام حاکم تصریح میکند: برخی عقیده دارند باید فعالیت هیأت محدود، و با پلیس ادغام گردد. اما امر به معروف و نهی از منکر رکنی اساسی از ارکان نظام است. و دستگاهی است که دارای تخصصها، بودجه، لوایح و سازمانها است.
مهمترین وظایف هیأت
مهمترین وظایف هیأت را میتوان در تخلفات زیر خلاصه کرد: (1)
ص:194
1- براساس قانون هیأت امر به معروف و نهی از منکر، صادره براساس مرسوم ملوکانه به شماره م/37 در تاریخ 26/10/1400 ه . و به نقل از سایت اسلام وب در تاریخ 26/6/2008.
archive/aboutus_a.htm/2www.islamweb.net/ver
و روزنامه المدینه، 1 جمادیالاول 1429 ه . برابر با 6/5/2008 م. براساس: لایحه اجرایی هیأت امر به معروف و نهی از منکر شماره 3203 به تاریخ 30/7/1408 ه .
ـ اداره منازل یا اماکن ارتکاب فحشاء.
ـ تلاش به قصد تجاوز یا زنا.
ـ تعرض مردان به زنان همراه با گفتار یا عمل.
ـ خلوت حرام.
ـ تعقیب اتومبیلهای حامل زنان و توقیف آنها.
ـ شبیه شدن مرد به زن و بر عکس.
ـ استعمال مسکر، در اختیار داشتن، ترویج، و ساخت آن.
ـ همکاری در ترویج مسکر و ساخت آن.
ـ تخلفات عبادی درون مراکز هیأت.
ـ تخلف از نماز و ادامه کار بعد از اذان.
ـ تخلفات اخلاقی.
ـ مخالفتها با آداب عمومی.
ـ بالا بردن صدای ترانهها در مکان عمومی.
ـ کوتاه کردن مو به صورتهای عجیب و غریب.
ـ استعمال دخانیات در اماکن عمومی و نزدیک مساجد.
ـ پوشیدن لباسهای نامناسب.
ـ روشن کردن رادیو، یا تلویزیون، یا ضبط صوت و امثال آن نزدیک مساجد به طوری که موجب اخلال در کار نمازگزاران گردد.
ـ ارتکاب زنا، لواط، قمار.
ـ کم فروشی.
و نیز:
1ـ مراقبت عمومی از بازارها، راهها، باغها و دیگر اماکن عمومی و جلوگیری از وقوع
ص:195
منکرات شرعی از جمله:
اظهار بیاحترامی غیر مسلمانان به شعائر اسلامی و احکام آن؛ عرضه یا فروش عکسها، کتابها یا نوارهای تصویری یا صوتی منافی با آداب شرعی یا مخالف با عقیده اسلامی با مشارکت مقامات ذیربط؛ عرضه عکسهای مبتذل یا شعائر ادیان غیر اسلامی، همچون صلیب، ستاره داود، تصویر بودا یا امثال آن؛ بدعتهای آشکار مانند بزرگداشت اوقات یا اماکنی که مورد تأیید شرع نیست. (1)و یا برپایی جشن در اعیاد (2)و مناسبتهای بدعتگونه غیر اسلامی؛ اعمال جادوگری و شعبدهبازی و دروغپردازی به منظور حیف و میل کردن اموال مردم.
2ـ اعمال حسابرسی در نماز؛ پیام دعوت به نماز؛ گشت در خیابانها و بازارها به منظور ترغیب مردم در شتافتن به سوی نماز در اوقات آن؛ و در صورتی که فرد سهلانگاری یافت شود به حساب او را مورد مؤاخذه قرار دهند.
3ـ مراقبت از کشتارگاهها به منظور ذبح شرعی صحیح.
4ـ مراقبت از نمایشگاهها و فروشگاههای بافندگی لباسهای زنانه.
5ـ لایحه در زمینه آداب عمومی، وظیفه افراد هیأت را در حسابرسی کارهایی مرتبط با حمایت جامعه است، تعیین کرده است.
ویژگی ضبطی
«ماده دهم» از نظام هیأت، بر برخورداری افراد هیأت از ویژگی ضبطی تأکید دارد. «توقیف مرتکبان محرمات یا متهمان آن و یا مسامحهکاران در واجبات شرعی». و ماده دوازدهم تأکید دارد بر اینکه «هیأت حق مشارکت با مقامات ذیربط و براساس دستورات و آموزشهایی که ـ لایحه کیفیت مشارکت هیأت را در مراقبت تعیین میکند ـ در مراقبت
ص:196
1- مقصود از «اوقات» همان زمانهایی است که در بخش «برپایی جشنها و یادبودها» بدانها اشاره شد. اما مقصود از «اماکنی که مورد تأیید شرع نیست» قبور ائمه معصومین علیهمالسلام در بقیع است.
2- مقصود از این قانون جشنهای میلاد پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم و شب نیمه شعبان تولد امام مهدی عج است.
از چیزهای ممنوعهای دارد که بر عقائد یا رفتار یا آداب عمومی تاثیرگذار است». اما ماده سیزدهم بر این نکته تأکید دارد که «مراکز فرعی هیأتهای امر به معروف و نهی از منکر مکلفند هر که را در امری که مستلزم مجازات او است، توقیف میکنند، برای تکمیل تحقیقات به مقر اصلی هیأت ارسال کنند.
«ماده چهاردهم» مشارکت نمایندهای از هیأتهای امر به معروف و نهی از منکر در پیگیری پروندههایی که مرتبط با تخصص هیأت است، و ضبط آن با آگاهی مقامات امنیتی یا امیران صورت گرفته، ضروری میداند. همچنین پس از صدور حکم در پروندههایی که مرتبط با تخصص هیأت است نمایندهای از هیأتها در اجرای مجازات شرکت میکند.
«ماده شانزدهم» دادگاههای شرعی را ملزم میکند تا هیأتهای امر به معروف و نهی از منکر را در ارتباط با احکام صادره در پروندههایی مربوط این هیأتها است، مطلع نماید.
«ماده هفدهم» بر تجهیز هیأتهای امر به معروف و نهی از منکر به تعداد مورد نیاز از افراد پلیس در جهت انجام وظایفشان تأکید دارد.
2ـ جرایم حیثیتی
اشاره
حکم اتهام «خلوت با نامحرم» از طرف قضات عربستان 90 تازیانه تعزیری برای هریک از زن یا مرد تعیین شده است. چند ماه قبل یکی از اساتید دانشگاه امالقری در
ص:197
عربستان محکوم به شلاق و زندان شد. (1)علیه او حکمی مبنی بر 150 ضربه شلاق، و 8 ماه زندان به دلیل خلوت با یک زن نامحرم و صرف قهوه با او، صادر شد.
جرایم حیثیتی در عربستان تابع قانون یکسانی نیست به عنوان مثال در قضایای مشابه یا نزدیک به هم مجازاتهای متفاوتی وجود دارد.
اتهام خلوت با نامحرم
نوشیدن قهوه یا چای در قهوهخانهها، رستورانها یا هتلها و ورود به بخش خانوادگی در مکانهای عمومی یا خصوصی از مصادیق خلوت با نامحرم تلقی میشود حتی اگر این دو نفر در ارتباط با امور شغلی با یکدیگر گفتگو کنند زیرا:
اولاً: اشتغال زنان با مردان به صورت مختلط مورد تأیید وزارت کار نیست.
ثانیا: بخشهای خانوادگی در قهوهخانهها و رستورانها مختص محارم و خانوادههایی است که بچهها را همراه خود میآورند.
روزنامه رسمی «الوطن» عربستان مینویسد: (2)به محض اینکه زنی بدون محرم با مردی در قهوهخانهها، رستورانها یا هتلها گفتگو کند. افرادی از هیأت امر به معروف و نهی از منکر وارد آن محل میشوند سپس آن دو را مجبور به سوار شدن در اتومبیل خود
ص:198
1- www.alekhbariya.org/news.php?action=show&id=598
2- روزنامه الوطن سهشنبه 12 صفر 1429 ه . برابر با 19 فوریه 2008 م، شماره 2699 سال هشتم
میکنند. در مدت دستگیری اجازه تماس با خانواده بوسیله تلفن همراه داده نمیشود. در ادامه، متن خبری با عنوان «پرونده خانم مسنی به اتهام خلوت با نامحرم» ذکر میشود: (1)
ریاض: منصور الحاتم:
هیأت تحقیق و دادستانی عمومی ریاض پرونده خانمی شصت و پنج سالهای را بازنگری میکند که هیأت امر به معروف و نهی از منکر در اواخر ماه رمضان گذشته وی را به جرم خلوت با نامحرم متهم کرده بود.
وکیل متهم اظهار داشت: موکلش در منزل خود، هنگامی که یکی از افراد خیر جویای حال او بوده و مبلغی به او اعطا کرده، دستگیر شده است.
وکیل این خانم به روزنامه الوطن تأکید کرد که هیأت، موکلش را با مردی که همراه او بوده دستگیر کرده به طوری که پرونده آنان پس از آنکه با کفالت آزاد شدند به هیأت تحقیق و دادستانی عمومی ریاض (بخش شکایات) ارجاع داده شده است.
وی افزود: موکلش زنی مسن و بیسرپرست است که مبتلا به بیماریهای متعددی است گزارشهای پزشکی بر آن تأکید دارند. روزنامه «الوطن» به نسخهای از این گزارشها دست یافته است. وی دارای چهار دختر است که یکی از آنها معلول میباشد. وی بعد اتکال به خداوند به کمکهای خیرین متکی است.
وکیل وی، متهم کردن زنی در این سن، به چنین اتهامی، در روز ماه رمضان بدون
ص:199
1- www.alwatan.com.sa/news/newsdetail.asp?issueno=3592&id=52757&group ID=0
وجود اثبات عملی، که هیأت هنگام دستگیری بر آن متکی باشد، شگفتانگیز تلقی کرد. حتی دستور رسمی یا مقام امنیتی دیگری همراه اعضای هیأت، در حین دستگیری برای اثبات اتهام وجود نداشته است.
3ـ اتهام جاسوسی
نزدیک شدن به مناطق نظامی که آن را مناطق ممنوعه مینامند منجر به اتهام جاسوسی خواهد شد. براساس قوانین عربستان مجازات این جرم، اعدام است.
4ـ قانون ولی امر
زنان عربستانی برای برای دستیابی به موارد زیر باید از ولی امر خود یعنی (پدر،
ص:200
همسر، پسر، جد پدری یا مادری) مجوز (اجازه کتبی) کسب کنند:
1ـ مسافرت: زن به تنهایی و یا همراه با کودکانش بدون اجازه کتبی از پدر کودک نمیتواند مسافرت کند. با وجود تصمیم وزارت کشور مبنی بر مجاز بودن سفر بدون اجازه کتبی برای زنان بالای 45 سال، هنوز فرودگاههای این کشور از زنان درخواست میکنند مجوز کتبی مبنی بر اجازه ولی امر به آنها، به منظور مسافرت را ارائه دهند.
در واقع زن عربستانی نمیتواند بدون اجازه از ولی امر خود هواپیما سوار شود؛ حتی اگر ولی امر او پسر بیست ساله وی باشد.
2ـ مراجعه به بیمارستان: (1)زنان اگر همراه با یکی از نزدیکان مذکر خود نباشند اجازه مراجعه به بیمارستان و یا دستیابی به مراقبتهای بهداشتی را ندارند.
3ـ تسلیم دادخواست در محاکم قضائی: (2)در محاکم دادگستری از زنان خواسته میشود به صورت خود نقاب بزنند. و در خلال دادرسی باید همراه یکی از خویشان (مردان) خود باشند تا امکان معرفی آنها فراهم گردد. بنابراین بدون حضور ولی امرشان نمیتوانند در دادگاه سخن بگویند.
4ـ افتتاح حسابهای بانکی: به زنان و فرزندان آنها اجازه افتتاح حساب بانکی جز با اجازه اولیای امورشان داده نمیشود.
5ـ ثبت نام کودکانشان در مدارس یا اطلاع از پروندههای تحصیلی آنان: بدون اجازه کتبی پدر کودکان، ثبت نام کودکانشان در مدارس یا اطلاع از پروندههای تحصیلی آنان ممنوع است.
6ـ تحصیل و ازدواج: همچنین اجازه تحصیل و ازدواج، جز با موافقت کتبی اولیای امورشان به آنها داده نمیشود.
ص:201
1- www.hrw.org/legacy/arabic/docs/8002/40/12/saudia70681.htm
2- http://hrw.org/arabic/reports/8002/saudiarabia/8040
5ـ حکم مسافرت زنان
سفر زن بدون محرم ـ صرف نظر از سن و منزلت علمی او ـ در عربستان ممنوع است. شاهد بر این مطلب، فتوای مرکز فتوای عربستان در پاسخ به سؤالی فقهی با مضمون زیر است: (1)
عنوان فتوی: حکم زن کهنسال همانند دیگر زنان در سفر است.
شماره فتوا 13855
تاریخ فتوا: هفتم ذیحجه 1422 ه .
من پزشکی هستم که در عربستان به کار اشتغال دارم؛ همسرم نیز پزشک است.
ص:202
1- سایت الشبکة الاسلامیة، مرکز الفتوی بإشراف د.عبداللّه الفقیه، www.islamweb.net
مادرزنم از مصر به دیدن ما آمده؛ وی بین منزل ما و منزل خواهرش که در شهر دیگری است و نیز منزل دختر دیگرش که در شهر سومی است، رفت و آمد میکند؛ سؤال من این است آیا شرعا جایز است مادر زنم نزد خواهرش اقامت داشته باشدی با علم به اینکه وی بالای شصت سال سن دارد و خواهرش با شوهرش زندگی میکند و فرزندی ندارد. و سن خواهر، و شوهر خواهرش بالای شصت سال است. لازم به ذکر است که مادر زنم از سی سال پیش بیوه است.
فتوا: سفر مادرزن شما بدون محرم، حلال نیست حتی اگر سن او بالای شصت سال باشد.
6ـ رانندگی زنان
در قانون راهنمایی و رانندگی عربستان ماده صریحی مبنی بر منع رانندگی زنان وجود ندارد اما دولت عربستان با استناد به فتاوای علمای مذهبی، زنان را از رانندگی منع میکند. آنان معتقدند:
1ـ رانندگی زنان مخالف قرآن و سنت نبوی است.
2ـ علاوه بر آن معتقدند دلایل فطری در سرشت زن موجب منع آنان از رانندگی است. زیرا اتومبیل از نظر طبیعی و ساختاری، وسیلهای خشن است و لذا با طبیعت زنان
ص:203
سازگاری ندارد.
3ـ الصاق عکس بانوان در گواهینامه رانندگی شرعا مجاز نیست.
4ـ ایجاد مفاسد به دلیل خروج بانوان از منزل.
5ـ کنار زدن نقاب به بهانه دیدن راه.
6ـ لزوم سفر بانوان به تنهایی و بدون محرم.
وسایل ارتباط جمعی عربستان در سال گذشته مواردی از نقض این ممنوعیت را توسط زنان منتشر کردهاند. ممنوعیتی که فعالان حقوق مدنی، آشکارا برای حذف آن بر دولت فشار وارد میکنند.
با وجود منع رسمی زنان از رانندگی، این امر در روستاهای دور، امر متعارفی به حساب میآید خصوصا در میان زنان بزرگسالی که در انجام کارها بر خود متکی هستند.
تعداد حوادث رانندگی در سال (2005 م) که یکی از طرفهای آن زنانی بودهاند رانندگی اتومبیل را برعهده داشتهاند به 8 حادثه میرسد.
پلیس، بانوانی را که با اتومبیل رانندگی کنند، دستگیر و بازداشت میکند؛ و از شوهر و یا پدر به عنوان ولی امر وی میخواهد تعهدنامهای را مبتنی بر آن که هرگز به آنان اجازه نخواهند داد بار دیگر رانندگی کنند، امضا کند.
گزارش زیر به نقل از روزنامه «المدینه» در تاریخ جمعه 11/7/2008 م به نقل از سایت «اسلام اون لاین» بهترین شاهد بر این کلام گزارش زیر است: (1)
مقامات امنیتی عربستان در شهر جده یک دختر دانشجو 23 ساله را پس از توقیف آزاد کردند. این دختر با اتومبیل یکی از نزدیکان خود در محله عزیزیه (شمال شرق جده) رانندگی میکرد مقامات امنیتی مجبور به احضار ولی امر او شدند که با دادن کفالت دخترش را آزاد کرد. تکمیل اقدامات قانونی در حضور افسر تحقیق به فردا شنبه موکول میشود.
ص:204
1- www. islamonline. net/servlet/Satellite?c = ArticleA_C&cid =0870871783121 & pagename = Zone-Arabic-News%2FNWALayout
7ـ قانون کفالت
اشاره
قانون کفالت، قانونی است که در عربستان و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس بدان عمل میشود.
کفیل: کارفرمایی است که مسؤول عملکرد کارگر خارجی در برابر دستگاههای دولتی است.
پیش از اتخاذ هر تصمیمی در ارتباط با سفر یا دستیابی به مرخصی یا تجدید اقامت یا دعوت از خانواده، ضروری است موافقت کفیل جلب شود.
بسیار مهم:
ـ فرد خارجی بدون کسب مجوز از کفیل اصلی، حق ندارد نزد کفیل دیگری کار کند.
ـ قرارداد کار باید از طریق مرجع رسمی صورت گیرد.
ـ قرارداد کار به منظور قطعیت و قانونی بودن، ترجیحا باید از طریق مدیریت اداره کار و امور مهاجرین مورد تأیید قرار گیرد.
ـ توصیه میشود هیچگونه اصلاحاتی در شرایط عقد قرارداد مورد پذیرش قرار نگیرد.
ص:205
ـ کشور عربستان ورود زن و اقامت وی را تنها با وجود محرم، و با حفظ ضرورت پوشش خاص زنان مجاز میداند.
ـ دارندگان ویزای عمره یا حج تمتع مجاز به جابجایی در شهرهای عربستان جز مکه مکرمه، مدینه منوره، و جده نیستند. اما شرکت عربستانی عهدهدار اقامت و سفر، میتواند برای عمره گزار، برای مدت معینی مجوز بازدید از دیگر شهرهای عربستان را فراهم نماید.
ـ اقامت فرد خارجی پس از پایان مدت صلاحیت ویزا، وی را در معرض زندان، اخراج اجباری، و ممنوعیت از ورود به عربستان به مدت پنج سال، همراه با جریمهای حدود پنجاه ریال به ازای هر روز اقامت ـ پس از پایان مدت ویزا ـ قرار میدهد.
عیبهای نظام کفالت
1ـ کارگر، همچون خدمتکار، تابع برخی از کفیلان میگردد.
2ـ برخی کفیلان، شرایط خاصی برای کارگر قرار میدهند، تا جایی که مانع همراهی خانوادهاش با وی میگردد، که این عمل موجب پراکندگی جمع خانواده میشود.
3ـ گاهی کفیل رفتاری تجاری با کارگران دارد بدین معنا که تعداد زیادی را مورد کفالت قرار میدهد که با حجم کارهایش متناسب نیست. سپس از آنها خواسته میشود بدنبال کار دیگری بگردند و در مواردی حقالعملی معادل پنجاه درصد حقوق خود را به او بپردازند.
4ـ قانون کفالت، حقوقی را برای کفیل مقرر میدارد. این حالت اغلب موجب پایان دادن به خدمت کارگری که با او قرار داد بسته میشود و نهایتا موجب درخواست فسخ قرارداد، و بازگشت وی به کشورش به دلیل بد رفتاری برخی کفیلها میگردد.
5ـ نگهداری گذرنامه توسط برخی کفیلان به بهانه اینکه مسؤولیت کارگر را بر عهده دارند. و نیز بدین سبب که کارگر فرار نکند. این عمل موجب سلب آزادی کارگر میشود.
6ـ خودداری برخی کفیلان از اقدام به تجدید اقامت، کارگر را در معرض جریمه قرار
ص:206
میدهد.
7ـ بدرفتاری برخی کفیلان با کارگران با تئخیر در اعطای گذرنامه به آنان حتی پس از اتمام مدت قرارداد، تا مجبور به چشمپوشی از حقوق مالی خود شوند.
8ـ اقدام برخی از کفیلان با تسلیم کارگر به پلیس با ادعای «ترس از فرار کارگر» موجب میشود، کارگر در معرض دستگیری و زندان تا پایان مدت اقامت گردد و سرانجام وی را در معرض اخراج قرار میدهد.
8ـ قانون کار
(1) قانون کار در عربستان مشتمل بر بندها و مواد مختلفی است که مهمترین آنها انتخاب شده است:
ماده سی و دوم: دعوت از خارجیان به منظور اشتغال، جز با مجوز وزارت کار مجاز نیست.
ماده سی و سوم: افراد غیر سعودی مجاز به اشتغال در عربستان نیستند. فراهم
ص:207
1- روزنامه امالقری سال 82 شماره: 4068 جمعه 25 رمضان 1426 ه ، 28 اکتبر 2005 م. صدر المرسوم الملکی رقم م/51 و تاریخ 23/8/1426 ه . بالموافقة علی قرار مجلس الوزراء رقم (219) و تاریخ 22/8/1426 ه .
کردن زمینه انجام کار برای آنها نیز جز با مجوز کار از سوی وزارت مجاز نیست. شرایط اعطای مجوز به شرح زیر است:
1ـ کارگر به صورت قانونی وارد کشور شده باشد و مجوز کار داشته باشد.
2ـ کارگر دارای مهارتهای شغلی، یا مدارک تحصیلی باشد، که کشور بدان نیاز دارد و کسی (در عربستان) دارای آن مدرک تحصیلی نباشد و یا در صورت وجود، به تعداد کافی موجود نباشد. و یا اینکه از گروه کارگران عادی باشد، که کشور به آنها نیاز دارد.
3ـ کارگر با کارفرما قرارداد داشته باشد و مسؤولیتش با او باشد. مقصود از واژه (کار) در این ماده عبارت از هر کار صنعتی، تجاری، کشاورزی، مالی یا غیره و هر خدمتی، از جمله خدمات منازل است.
ماده سی و هشتم: کارفرما مجاز نیست کارگر را در حرفهای غیر از حرفه درج شده در مجوز کارش به کار گیرد. اشتغال کارگر در غیر حرفه خود قبل از اتخاذ تصمیمات قانونی برای تغییر شغل ممنوع است.
ماده سی و نهم: کارفرما مجاز نیست ـ بدون تبعیت از دستورالعملها و تصمیمات قانونی مقرر ـ اجازه دهد کارگرش نزد دیگری کار کند. همچنین مجاز نیست کارگر نزد کارفرمای دیگری کار کند. کمااینکه کارفرما مجاز نیست کارگر دیگری را به کار گیرد.
ماده چهلم: 1ـ عوارض دعوت از کارگر غیر سعودی، عوارض اقامت، و مجوز کار و تجدید آن، و هر آنچه در اثر تأخیر موجب جریمه خواهد شد، و نیز عوارض تغییر شغل، خروج و بازگشت، و بلیط بازگشت کارگر به وطن خود بعد از انتهای ارتباط کاری بین دو طرف، بر عهده کارفرما است.
2ـ در صورتی که کارگر صلاحیت انجام کار را نداشته باشد، و یا بدون دلیل موجه مایل به بازگشت باشد، هزینههای بازگشت کارگر به کشورش بر عهده خود اوست.
3ـ عوارض انتقال خدمات کارگری که مایل به انتقال خدماتش به کارفرما است، برعهده کارفرما است.
4ـ لازم است کارفرما هزینههای آمادهسازی جسد کارگر و انتقال آن را به ناحیهای
ص:208
قرارداد در آنجا امضا شده، یا کارگر از آنجا دعوت شده، بپردازد. مادامی بستگانش با دفن وی در عربستان موافقت نکنند. در صورتی که کارفرما متعهد به مؤسسات عمومی بیمههای اجتماعی باشد از این قانون معاف است.
ماده پنجاه و دوم: ضروری است قرارداد کار به صورت اساسی مشتمل بر موارد زیر باشد:
نام کارفرما و مکان او، نام کارگر و تابعیتش، و هر آنچه برای اثبات شخصیت کارگر ضروری است، دستمزد مورد توافق، نوع کار و مکان انجام آن، تاریخ پیوستن کارگر به او، مدت انجام کار، در صورتی که مدت مشخصی داشته باشد، با مراعات هر آنچه در ماده 39 این قانون بر آن تصریح شده است.
ماده هشتادم: کارفرما جز در موارد زیر و بشرط اینکه فرصتی برای کارگر فراهم کند تا دلایل فسخ قرارداد را بیان کند نمیتواند بدون پرداخت دستمزد یا مطلع کردن کارگر، یا جبران خسارت او، قرارداد را فسخ کند.
1ـ اگر از سوی کارگر و یا به سبب کارگر، تجاوزی متوجه کارفرما یا مدیر مسؤول یا یکی از رؤسایش در هنگام انجام کار گردد.
2ـ اگر کارگر تعهدات اساسی مترتب بر قرارداد انجام کار را انجام ندهد و یا از اوامر قانونی اطاعت نکند؛ و یا عمدا آموزشهای مخصوص ایمنی کار و کارگر را ـ که در مکان مشخصی از طرف کارفرما اعلام شده ـ با وجود هشدار کتبی، مراعات نکند.
3ـ اگر رفتار بدی از سوی کارگر به اثبات رسد و یا مرتکب عملی مخل شرافت یا امانت گردد.
4ـ اگر کارگر، عمدا مرتکب عمل یا تقصیری گردد که هدف او از آن عمل یا کوتاهی، الحاق زیان مادی به کارفرما باشد. به شرط اینکه کارفرما، در خلال بیست و چهار ساعت از وقوع عمل، مقامات مسؤول را مطلع کند.
5ـ اگر ثابت شود کارگر برای دستیابی به کار مرتکب تزویر شده است.
6ـ اگر کارگر به منظور آزمایش تعیین شده باشد.
ص:209
7ـ اگر کارگر بدون عذر موجه بیشتر از بیست روز در طی یکسال، یا بیشتر از ده روز مداوم غیبت داشته باشد. به شرط اینکه کارفرما بعد از ده روز غیبت در حالت اول، و پنج روز غیبت در حالت دوم، به کارگر هشدار کتبی داده باشد.
8ـ اگر ثابت شود کارگر از جایگاه شغلی خود برای دستیابی به نتایج و درآمدهای شخصی بهرهبرداری کرده است.
9ـ اگر ثابت شود کارگر، اسرار صنعتی یا تجاری مخصوصِ کار را افشا کرده است.
ماده هشتاد و یکم: کارگر با حفظ همه حقوق قانونی خود، در یکی از حالات زیر میتواند کار را بدون اطلاع قبلی ترک کند:
1ـ اگر کارفرما، پایبند قرارداد یا قانون اصلی در برابر کارگر نباشد.
2ـ اگر ثابت شود کارفرما یا نماینده وی هنگام عقد قرارداد در ارتباط با شروط کاری و موقعیتهای آن مرتکب تقلب شده است.
3ـ اگر کارفرما، بدون رضایت کارگر، وی را مؤلف به انجام کاری کند که با مورد توافق تغییر بنیادی دارد، و بر خلاف مندرجات ماده شصت این قانون است.
4ـ اگر از ناحیه کارفرما یا یکی از افراد خانواده وی، یا مدیر مسؤول، نسبت به کارگر و یا خانواده وی تعدی صورت گیرد، که نشان از خشونت و یا رفتاری منافی آداب باشد.
ص:210
5ـ هرگاه رفتار کارفرما، یا مدیر مسؤول نشان از سنگدلی، ستم، یا اهانت داشته باشد.
6ـ اگر در محل کار، خطری بزرگ، سلامت کارگر و تندرستی او را تهدید کند، به شرطی که کارفرما از وجود آن مطلع بوده باشد، و برای از بین بردن آن اقدامی نکرده باشد.
ماده نود و یکم: چنانچه کارگر موجب گم شدن، اتلاف، یا نابودی ابزار آلات، یا تولیدات متعلق به کارفرما گردد، یا اینکه آن ابزارها در اختیار کارگر بوده و اتلاف آنها ناشی از اشتباه کارگر یا مخالفت با آموزشهای کارفرما بوده و حاصل خطای دیگران یا قدرت غالب نبوده باشد؛ در چنین حالتی کارفرما میتواند مبلغ لازم را به منظور تعمیر، یا برگرداندن اوضاع به حالت اولیه، از دستمزد کارگر کسر نماید. این در صورتی است کسر حقوق بیشتر از پنج روز در هر ماه نباشد. در صورت ضرورت، کارفرما حق دادخواهی دارد. بدین صورت که میتواند درخواست بیش از پنج روز را بنماید به شرطی که کارگر اموال دیگری در اختیار داشته باشد. کارگر نیز نسبت به اتهاماتی که به او زده شده، حق دادخواهی دارد.
ماده یکصد و چهاردهم: کارگر حق دارد مدت زمانی که کمتر از ده، و بیشتر از پانزده روز نیست از مرخصی با حقوق استفاده کند، که مرخصی عید قربان جزء آن است.
ماده یکصد و هفدهم: کارگری که بیماری او اثبات میشود، میتواند از مرخصی استعلاجی با حقوق به مدت سی روز در مرحله اول، و شصت روز با سه چهارم حقوق در ادامه بیماری، استفاده کند. و در سی روز بعدی در طی یک سال بدون مزد خواهد بود. خواه این مرخصیها متصل، و یا منقطع باشد. مقصود از یک سال همان سالی است از تاریخ اولین مرخصی استعلاجی آغاز میشود.
ماده یکصد و سی و سوم: چنانچه کارگر در هنگام انجام کار دچار آسیب دیدگی شود و یا به بیماری مرتبط با شغلش مبتلا شود، کارفرما ملزم به درمان او است. و همه هزینههای لازم به صورت مستقیم و غیر مستقیم از جمله: بستری شدن در بیمارستان، معاینات و آزمایشهای پزشکی، عکسبرداری، و هزینههای انتقال به اماکن درمانی
ص:211
برعهده کارفرما است.
ماده یکصد و سی و هشتم: چنانچه کارگر در اثر آسیب دیدگی دچار نقص عضو دائم و کلی شود، و یا آسیبدیدگی منجر به مرگ وی گردد، فرد آسیبدیده و یا کسانی که از طرف او استحقاق دارند میتوانند ادعای جبران خسارت، معادل سه سال دستمزد را، که حداقل مقدار آن پنجاه و چهار هزار ریال سعودی است، درخواست نمایند.
ماده یکصد و پنجاه و یکم: کارگر زن میتواند چهار هفته قبل از تاریخ احتمالی وضع حمل، و شش هفته پس از آن از مرخصی ص:زایمان) استفاده کند.
9ـ قانون اقامت
(1)ما {من} عبد العزیز فرزند عبدالرحمن فیصل پادشاه عربستان سعودی براساس آنچه که نماینده عمومی ما {من} به شماره 3712 در تاریخ 17 شعبان 1371 ه . و براساس بیانیه مجلس شورا به شماره 80 در تاریخ 12 شعبان 1371 ه . بر ما عرضه کرده موارد زیر را فرمان دادیم:
فصل اول
ورود یا خروج خارجی به اراضی عربستان جز در موارد زیر مجاز نیست:
الف) از طریق دریا ـ از بنادر معین شده. ب) از طریق خشکی ـ از مراکز مرزی معین شده. ج) از طریق هوایی ـ از فرودگاههای غیرنظامی مجاز به فرود.
ماده پنجم: هر فرد خارجی که به او اجازه ورود به عربستان از راههای قانونی مشخص در ماده دو و سه داده شده است باید علاوه بر موارد مندرج در گذرنامه توضیحات زیر را نیز قبل از سفر به عربستان به نمایندگیهای دولت عربستان، و بعد از رسیدن به عربستان به مسؤول مرتبط با کنترل خارجیان اعلام نماید:
ص:212
1- روزنامه: أمالقری 1421 فی 1026/1371 ه . ؛ الأمر الملکی رقم 17/2/25/1337 فی 11/9/1371 ه .
الف) هدف از ورود.
ب) مبلغی که لحظه ورود به صورت نقدی یا چک حمل میکند.
ج) طرفی که او را در صورت ناتوانی از پرداخت هزینهها در عربستان مساعدت میکند.
د) کفیل او در تعهدات، التزامات، و تضمین وی نسبت به بازگرداندن او در صورت لزوم؛ و یا وجود طرف قرارداد وی از تجار یا شرکتها (در صورت ناتوانی از انتخاب کفیل) مکلف است هزینه مالی او را که معادل هزینه بازگشت به کشوری که آخرین بار از آنجا ویزای عربستان را اخذ کرده، بپردازد. همچنین باید تعهد دهد هفتهای یکبار در دفتر کنترل خارجیان حضور یابد.
ه ) آدرس وی در بندر یا شهری که به آنجا وارد شده است.
و) ناحیهای که در ادامه سفرش به آنجا خواهد رفت، همچنین آدرس وی در آنجا.
ماده پنجم مکرر: فرد خارجی که هدف وی بازدید (زیارت) است و نیز کسی که قصد ندارد اقامت دائم در عربستان داشته باشد، مکلف به ثبت نام در خلال سه روز نیست. و به او بدون نیاز به کفیل، ویزای خروج از فرودگاه، یا بندری که قصد خروج از آنجا را دارد، داده میشود.
ماده دهم: خارجیانی که براساس پرسشنامههای خود مجوز ورود به آنها داده میشود، و مایل به جابجایی مکرر بین دو شهر هستند، به آنها مجوزی با عنوان (مجوز جابجایی درون عربستان) داده میشود. مدت این مجوز بیش از مدت ویزای اعطایی از کنسولگری یا مقامات کنسولگری دولت اعلی حضرت پادشاه نیست. این مجوز مشتمل بر اطلاعات زیر است:
نام و نام پدر
تابعیت
گذرنامه
تاریخ پایان ویزا
ص:213
شماره پرسشنامه
و تأکید بر این دارد که صاحب این برگ مجاز به جابجایی در شهرهای زیر است:
بین هر یک از شهرهای .................... و ....................
یا در منطقه
با تعهد کفیلش هنگام ورود
این مجوز از سوی مدیر دفتر نظارت بر خارجیان یا جانشین وی از مقامات اداره اطلاعات و امنیت امضا میشود.
ماده یازدهم: تعهد کفیل در همه احکام این قانون نهایی است. و امکان انفصال کفیل وجود ندارد. مگر کفیل دیگری با همان تعهدات، و صفات مورد پسند، جانشین کفیل مستعفی گردد. در صورت نیافتن کفیل جدید و اصرار کفیل اول بر فسخ کفالت، به دلایل قوی، فرد خارجی در هر کجا یافت شود، دستگیر خواهد شد، و در مدت زمانی که بیش از یک هفته نخواهد بود مجبور به ترک کشور خواهد شد.
ماده دوازدهم: فرد خارجی که پرسشنامه ورود یا کارت جابجایی بین شهری در اختیار دارد، تا زمانی که مجوز اقامت را کسب نکند، مجاز نیست به کاری در ازای دستمزد، یا به هر شکلی از اشکال اشتغال ورزد.
ماده بیست و یکم: حاجی بعد اتمام موسم حج، خارجی تلقی میشود و احکام این قانون بر او منطق است.
ماده بیست و هفتم: هر فرد خارجی که مدت ویزای اعطایی وی از سوی مقامات کنسولی یا دیپلماتیک دولت پادشاهی در خارج به پایان رسیده باشد، و نتواند ویزای اقامت دریافت نماید، در مدت زمانی که بیشتر از یک هفته نیست؛ مکلف به خروج اختیاری از کشور است. چنانچه از خروج امتناع ورزد، اداره اطلاعات و امنیت، وی را با ودیعهای هنگام ورود پرداخته است و یا به حساب کفیلش که در ماده پنج این قانون آمده است، از کشور اخراج میکند.
ص:214
* پرسش
فصل 11 بخش 1
1ـ هیأت امر به معروف و نهی از منکر وابسته به چه مجموعهای است؟
2ـ چه نیروهایی مسؤول جلوگیری از برپایی جشنها و مناسبتها در عربستان هستند؟
3ـ توقیف مرتکبان محرمات و یا مسامحهکاران در واجبات شرعی وظیفه چه مجموعهای است؟
فصل 11 بخش 2
1ـ حکم اتهام «خلوت با نامحرم» چیست؟
2ـ آیا جرایم حیثیتی در عربستان تابع قانون یکسانی است؟
فصل 11 بخش 3
1ـ نزدیک شدن به مناطق نظامی که آن را مناطق ممنوعه مینامند منجر به چه اتهامی میگردد؟
2ـ براساس قوانین عربستان مجازات این جرم چیست؟
فصل 11 بخش 4
1ـ حکم مسافرت زن همراه با کودکانش چگونه است؟
2ـ آیا زنان میتوانند بدون محرم به بیمارستان مراجعه کنند؟
3ـ آیا زنان میتوانند به تنهایی برای خود حساب بانکی باز کنند؟
4ـ آیا زنان میتوانند بدون محرم در خلال دادرسی در دادگاه حضور یابند؟
ص:215
فصل 11 بخش 5
1ـ حکم سفر زن بدون محرم ـ صرف نظر از سن و منزلت علمی او ـ در عربستان چگونه است؟
فصل 11 بخش 6
1ـ دولت عربستان با استناد به چه چیزی، زنان را از رانندگی منع میکند؟
2ـ پلیس عربستان در صورت مشاهده بانوان در حال رانندگی چه مجازاتی را اعمال میکند؟
فصل 11 بخش 7
1ـ سه مورد از عیبهای نظام کفالت را ذکر کنید.
2ـ کفیل کیست و چه مسؤولیتی دارد؟
فصل 11 بخش 8
1ـ شرایط اعطای مجوز اشتغال در عربستان را ذکر کنید.
2ـ آیا کارفرما مجاز است کارگر را در حرفهای غیر از حرفه درج شده در مجوز کارش به کار گیرد؟
3ـ عوارض دعوت از کارگر غیر سعودی، عوارض اقامت، و مجوز کار و تجدید آن، بر عهده کیست؟
4ـ عوارض انتقال خدمات کارگری که مایل به انتقال خدماتش به کارفرما است، بر عهده کیست؟
5ـ کارفرما در چه مواردی میتواند قرارداد را فسخ کند؟
6ـ در چه مواردی کارگر با حفظ همه حقوق قانونی خود، میتواند کار را بدون اطلاع
ص:216
قبلی ترک کند؟
7ـ در چه مواردی کارفرما میتواند مبلغ لازم را به منظور تعمیر، یا برگرداندن اوضاع به حالت اولیه، از دستمزد کارگر کسر نماید؟
فصل 11 بخش 9
1ـ ورود یا خروج خارجی به اراضی عربستان در چه مواردی مجاز است؟
2ـ فرد خارجی علاوه بر موارد مندرج در گذرنامه چه توضیحاتی را باید اعلام نماید؟
3ـ خارجیانی که مایل به جابجایی مکرر بین دو شهر هستند، چه مجوزی به آنها داده میشود؟
4ـ مجوز جابجایی مجوز مشتمل بر چه اطلاعاتی است؟
5ـ آیا امکان انفصال کفیل وجود دارد؟
6ـ در صورت نیافتن کفیل جدید و اصرار کفیل اول بر فسخ کفالت، فرد خارجی چه وضعیتی دارد؟
7ـ آیا فرد خارجی که مجوز اقامت را کسب نکرده مجاز است به کاری در ازای دستمزد یا به هر شکلی از اشکال اشتغال ورزد؟
7ـ حاجی بعد اتمام موسم حج، چه وضعیتی دارد؟
8ـ خارجی در صورتی که نتواند ویزای اقامت دریافت نماید چه وضعیتی دارد؟
ص:217
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:218
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:219
فصل دوازدهم
اشاره
1ـ مؤسسات عهدهدار امور طواف
2ـ قوانین دفاع شهری در چادرهای مشاعر (عرفات و منی
3ـ مقررات بقیع
ص:220
1ـ مؤسسات عهدهدار امور طواف
اشاره
مؤسسات عهدهدار امور طواف عبارتند از:
1ـ مؤسسه امور طواف حجاج ترکیه، مسلمانان اروپا، آمریکا و استرالیا.
2ـ مؤسسه امور طواف حجاج ایران.
3ـ مؤسسه امور طواف حجاج جنوب آسیا.
4ـ مؤسسه امور طواف حجاج غیر عرب آفریقا.
5ـ مؤسسه امور طواف حجاج شرق آسیا.
6ـ مؤسسه امور طواف حجاج کشورهای عربی.
ص:222
شماره تلفنهای مؤسسه مطوفی حجاج ایران
آدرس: مکه مکرمه ـ مخطط الحمراء
صندوق پستی (5578)
نوع ارتباط شماره کد منطقه
مرکزی 5488466 02
فاکس 5488467 02
www.mhi-est.com سایت اینترنتی
بخشهای مرتبط با مؤسسات عهدهدار طواف
1ـ دفتر متمرکز «الوکلاء» در جده:
:(1)
وظایف این دفتر عبارت است از: استقبال از حاجی در گذرگاههای ورودی، دریافت
ص:223
1- در مورد نامگذاری شهر جده سه نظر وجود دارد: 1ـ «جِدَّه» نام رئیس قبیله قضاعه موسوم به جده بن جرم ..... 2ـ «جُدَّه»: در عربی به معنای ساحل دریا است. این نامگذاری را یاقوت حموی در معجمالبلدان و ابن بطوطه در «رحله ابن بطوطه» ذکر کردهاند. 3ـ «جَدَّه»: بمعنای مادر بزرگ. علت نامگذاری به علت دفن مادر بزرگ همه ما، حواء در این شهر نسبت داده میشود. مقبرهای نیز به همین نام در جده وجود دارد.
گذرنامه و چکهای دستمزد خدمات و هزینههای حمل و نقل. و در حقیقت نماینده مؤسسات و سندیکاهای عمومی اتومبیلها و شرکتهای حمل و نقل است.
این دفتر مسؤول فرستادن حجاج به مکه مکرمه و یا مدینه منوره است . همچنین مسؤول بازگرداندن حجاج به وطنشان با همکاری ادارات گذرنامه و شرکتهای هواپیمایی است.
2ـ سندیکای عمومی اتومبیلها:
این سندیکا، دستگاه ناظر بر شرکتهای طرف قرارداد جابجایی حجاج است. این دستگاه به هماهنگی بین «الوکلاء» و مؤسسههای عهدهدار طواف، و راهنمایان میپردازد. و سندیکا مسؤول تأمین وسایل نقلیه مناسب حجاج است.
حاجی مبلغ «594» ریال سعودی بابت خدمات مؤسسات عهدهدار طواف در مکه، «أدِلاَّء» در مدینه منوره، دفتر متمرکز «الوکلاء» در جده و دفتر متمرکز «الزمازمه» در مکه مکرمه میپردازد.
هزینههای اقامت در عرفات و منی شامل آب، برق، نظافت، نگهبانی، زیرانداز، کولر چادرهای منی: 300 ریال است.
3ـ دفتر متمرکز «الزمازمه»:
این دفتر مسؤول آبرسانی به حجاج در ایام حج است.
دفتر متمرکز «الزمازمه» در سال 1403 ه . ق به فرمان وزیر حج و اوقاف عربستان تأسیس شد.
4ـ موسسه ادلاء (راهنمایان
مؤسسه ادلاء در مدینه منوره یکی از مؤسسات داخلی عربستان است که خدماتش را به طور مستقیم زیر نظر وزارت حج برای خدمت به زائران مسجد شریف نبوی انجام
ص:224
میدهد. مؤسسه، متعهد به تقدیم خدمات به حجاج است. این خدمات شامل استقبال، خوشامدگویی، دادن اطلاعات کافی در ارتباط با زیارت، اسکان، و نظارت به منظور آسایش زائران در طول مدت اقامتشان در مدینه منوره است.
مؤسسه، دفتری برای پیگیری وضعیت بهداشتی حجاج و خدماترسانی به آنها در بیمارستانهای مدینه منوره دارد. همچنین دارای چهار کیوسک به منظور خدمترسانی به حجاج گمشده و هدایت آنها به اماکن محلهای اقامتشان با هماهنگی وزارت حج است. علاوه بر آن دارای یک مرکز در میقات ذیالحلیفه به منظور ساماندهی و هدایت حجاج به میقات و برگرداندن آنها به اتوبوسهای مخصوص آنها است.
مؤسسه توانسته بسیاری از جوانان عربستانی را که توانایی انجام کار در موسم حج را دارند جذب نماید. امسال تعداد این جوانان به بیش از 3600 نفر میرسد.
مؤسسه در زمینه انتخاب مسکن مناسب حجاج و دستیابی به آنها و اطمینان از استانداردها از سوی مقامات ذی ربط در ارتباط با مسکن حجاج و تأیید قراردادهای اسکان که بعثههای حج با مجموعههای مسکونی و مالکان و مستأجران امضا میکنند.
شماره تلفنهای مؤسسه الاهلیه للادِلاء
آدرس: مدینه منوره ـ أرض الکردی
صندوق پستی (4486)
نوع ارتباط شماره کد منطقه
مرکزی 8260088 04
فاکس 8255048 04
سایت اینترنتی: WWW.ADILLA.COM.SA
ص:225
2ـ قوانین دفاع شهری در
چادرهای مشاعر (عرفات و منی)
(1)قوانین دفاع شهری در چادرهای مشاعر مقدس، به منظور سلامت حجاج عبارتند از:
1ـ ذخیره مواد نفتی همچون بنزین در چادرها، به طور مطلق ممنوع است.
2ـ استفاده از ژنراتورهای کوچک در منطقه مشاعر ممنوع است.
3ـ روشن کردن آتش درون چادر و یا نزدیک اتومبیلها به طور مطلق ممنوع است.
4ـ انداختن ته سیگار روشن در بین چادرها ممنوع است.
5ـ نزدیک کردن لامپهای برق به سقف چادر به دلیل احتمال آتش سوزی ممنوع است.
6ـ قطع جریان برق هنگام ترک چادر ضروری است.
7ـ استفاده از گاز در منطقه مشاعر براساس فرمان ملوکانه به شماره /ب/11460 تاریخ 8ـ 3/8/1418 ه . به طور مطلق ممنوع است.
.
ص:226
1- www.cd.gov.sa
3ـ مقررات بقیع
کارهای غیر مجاز:
1ـ برداشتن عکس یا فیلم. 2ـ نماز خواندن در داخل بقیع. 3ـ خواندن دعا و مرثیه با صدای بلند. 4ـ توقف و خوابیدن کنار دیوارهای بقیع.
ص:227
ساعات باز شدن درهای بقیع:
تصویری از بقیع
درهای قبرستان بقیع معمولاً بعد از نماز صبح و نماز عصر به مدت 2 ساعت باز است. و تنها به مردان اجازه ورود داده میشود. از این رو در چنین ساعتی بانوان فقط میتوانند از درهای ورودی وارد شوند و پشت میلههای آهنی دعا بخوانند.
ص:228
* پرسش
فصل 12 بخش 1
1ـ مؤسسات عهدهدار امور طواف کدامند؟
2ـ وظیفه دفتر متمرکز «الوکلاء» در جده چیست؟
3ـ دستگاه ناظر بر شرکتهای طرف قرارداد جابجایی حجاج کیست؟
4ـ وظیفه دفتر متمرکز «الزمازمه» چیست؟
فصل 12 بخش 2
1ـ آیا در منطقه مشاعر میتوان از ژنراتورهای کوچک استفاده کرد؟
2ـ آیا در منطقه مشاعر میتوان از گاز استفاده کردو
فصل 12 بخش 3
1ـ آیا میتوان در بقیع فیلمبرداری کرد؟
2ـ آیا میتوان در بقیع نماز به جای آورد؟
3ـ آیا بانوان میتوانند وارد بقیع شوند؟
ص:229
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:230
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:231
القسم العربی
[الفصل الاول
1ـ معلومات عامة
أ) المناطق الإداریة
المملکة العربیة السعودیة تنقسم إلی 13 منطقة إداریة:
1ـ الریاض (1)العاصمة (7/4 ملیون نسمة عام 2000 م). 2ـ مکة المکرمة. 3ـ المدینة المنورة. 4ـ القصیم و مرکزها الرئیسی: بریدة. 5ـ المنطقة الشرقیة و مرکزها الرئیسی: الدمام. 6ـ عسیر و مرکزها الرئیسی: أبها. 7ـ تبوک. 8ـ حائل. 9ـ الحدود الشمالیة و مرکزها الرئیسی: عرعر. 10ـ جیزان. 11ـ نجران. 12ـ الباحة. 13ـ الجوف و مرکزها الرئیسی: سکاکا.
لکل منطقة من هذه المناطق حاکم إقلیمی برتبة الوزیر و هو المسؤول عن الامور الداخلیة.
ب) عدد السکان، الیوم الوطنی، التاریخ، المقاییس و الموازین:
عدد سکان المملکة: 844/293/24 ملیون نسمة.
الیوم الوطنی: تحتفل 23 سبتمبر (أیلول) تخلیدا لذکری توحید المملکة و تأسیسها عَلَی ید الملک عبد العزیز بن عبد الرحمن آل سعود، عام 1351 ه . 1932 م.
ص:232
1- «الریاض» جمع «روضة» و تعنی البساتین والحدائق. سمیت بهذا لانها تتمیز بخصوبة و اخضرار أرضها. مناخها شدید الحرارة صیفا بارد شتاءً.
التاریخ: تعتمد فی تاریخها عَلَی التقویم الهجری. والسنة الهجریة القمریة 354 یوما.
التوقیت: یزید توقیت المملکة 3 ساعات عن توقیت غرینتش.
المقاییس والموازین: تعتمد فی القیاس النِظَام المتری، و فی الوزن الکیلوغرام.
ج) العطلات الرسمیة
1ـ عطلة نهایة الاسبوع: الخمیس والجمعة. 2ـ عطلة عید الفطر: تبدأ من الخامس والعشرین من شهر رمضان إلی الخامس من شهر شوال و مدتها من عشرة أیام. 3ـ عطلة عیدالاضحی: تبدأ من الخامس من ذی الحجة إلی الخامس عشر منه. 4ـ عطلة الیوم الوطنی: 23 سبتمبر (أیلول).
د) هواتف ضروریة:
رمز هواتف بعض المدن السعودیة
الرمز الدولی 00966
رمز العاصمة 01
جدة 02
مکة مکرمة 02
المنطقة الشرقیة 03
المدینة المنورة 04
القصیم 06
العصیر 07
ص:233
أرقام الطوارئ و بعض الوزارت الهامة
الاسم الرقم
شرطةالنجدة 999
الدفاع المدنی 998
الإسعاف 997
أمن الطرق 996
مکافحة المخدرات 995
حوادث المرور 993
الساعة الناطقة 961
استعلامات دلیل الهواتف 905
استعلامات المطار 0071ـ222
المکالمات الدولیة 900
الوزارات
وزارة الحج 4024444
وزارة الخارجیة 4067777
وزارة الداخلیة 4011111
وزارة الصحة 4012220
وزارة الإعلام 4068888
وزارة العدل 4057777
ص:234
هواتف لأهم المستشفیات
مستشفیات مکة
مستشفی أجیاد 5730070
مستشفی الملک عبدالعزیز 5442400
مستشفی الملک فیصل 5566411
مستشفی النور 83730ـ 55
مستشفی حراء 5203535
مستشفیات المدینة المنورة:
مستشفی الملک فهد العام 8460405-8460900
مرکز ضربات الشمس 8361336
مستشفی المیقات 8220949
مستشفی أحد 8460016
مستشفی الوطنی 8481222
مستشفی الزهراء 8488808
مستشفی الدار 8365757
مستشفی جدة
مستشفی الملک خالد و الحرس الوطنی 6656200
مستشفی الملک فهد العسکری 6651666
مستشفی سلیمان فقیه 6655000
مستشفی الولادة والأطفال 6652600
ه ) إجازة الموظفین:
یستحق الموظفون إجازة تعادل 30 یوم عمل مدفوعة الأجر فی السنة (أیام الأعیاد
ص:235
والعطلات المقررة التی تقع أثناء الاجازة لا تحسب من الاجازة). یستحق الموظفون إجازة بمعدل یومین ونصف الیوم عن کل شهر.
و) رؤساء المملة:
الملک عبداللّه بن عبد العزیز آل سعود هو ملک البلاد و أخوه الامیر سلطان بن عبدالعزیز ولی العهد، ووزیر الدفاع والطیران والمفتش العام و نائب لرئیس مجلس الوزراء من 26 جمادی الثانی 1426 ه .
الأمیر نایف بن عبدالعزیز تم تعیینه وزیرا للداخلیة اعتبارا من تاریخ 8/10/1395 ه . و نائبا ثانیا لرئیس مجلس الوزراء من تاریخ 30/3/1430 ه . و لایزال.
ز) ساعات العمل
تعمل المکاتب الحکومیّة من یوم السّبت حتی الاربعاء من 30:7 صباحا حتی 30:2 بعدالظهر.
و تعمل مؤسسات القطاع الخاصّ: من 8 صباحا حتی 12 الظّهر و من 30/4 بعدالظهر إلی 8 مساءا.
و تعمل البنوک من 30:8 صباحا حتی 12 ظهرا، ثم من 5 عصرا إلی 7 مساءا.
تغلق المکاتب الحکومیة و مؤسسات القطاع الخاص أبوابها یومی الخمیس والجمعة لانهما یوما العطلة الرسمیة فی المملکة.
ح) أوقات دوام الأسواق و المَحَلاّت التجاریة
تُفْتَحُ الاسواق و المَحَلاّت التجاریة فی الثامنة صباحا، و تَسْتَمِرُّ حتی 10 مساء. کما تَظلُّ المتاجرُ والمَحَلّاتُ الکبری مفتوحةً 24 ساعة یومیا. تلتزمُ جمیعُ المَحَلاّتِ التجاریةِ والمتاجرِ، و غیرها مِنَ المنشآت التی تتعامل مع عامةِ الناسِ (مثل محطات الوقود، والبنوک، و المکاتب البریدیَّة، و مراکز خدمات العملاء) بالإغلاق مؤقتا و لمدة 30 دقیقة
ص:236
تقریبا عند أوقات الصلوات الخمس.
ط) أوقات الصلاة
عادة تُعْلَنُ أوقات الصلوات الخمس یعنی: الفجر، الظهر، العصر، المغرب، و العشاء، حسب التوقیت المَحَلّی یومیا فی الصحف السعودیة. فی هذه المواعید یتوقف العمل فی المؤسسات الحکومیة و الخاصة مؤقتا حیث یجتمع الناس فی الاماکن العامة للصلاة فی جماعة.
ی) الصحف السعودیة
أبرز الصحف الصادرة فی السعودیة هی:
الجزیرة (تصدر من الریاض)، المدینة (تصدر من جدة)، الندوة (تصدر من مکة المکرمة)، عکاظ (تصدر من جدة)، الوطن (تصدر من أبها)، الشرق الاوسط (تصدر من لندن)، الیوم (تصدر من الدمام)، الحیاة (تصدر من لندن)، الریاض (تصدر من الریاض)، الصباح (تصدر من تبوک) و البلاد، و منها أیضا باللغة الانجلیزیة: سعودی جازیت، و آراب نیوز.
2ـ مواد من النِظَام الاساسی للحکم
اشاره
(1) مادة 1: المملکة العربیة السعودیة دولة عربیة إسلامیة ذات سیادة تامة، دینها الاسلام، و دستورها کتاب اللّه تعالی و سنة رسوله صلیاللهعلیهوآلهوسلم ، و لغتها هی اللغة العربیة، و عاصمتها مدینة الریاض.
مادة 2: عیدا الدولة هما: عیدا الفطر والأضحی. و تقویمها هو التقویم الهجری.
مادة 3: یکون علم الدولة کما یلی:
ص:237
1- صدر بالأمر الملکی رقم أ/90 فی 27/8/1412 ه . و نشر بجریدة أم القری العدد 3397 فی 2/9/1412 ه .
الف) لونه أخضر. ب) عرضه یساوی ثلثی طوله. ج) تتوسطه کلمة «لا إله إلا اللّه محمد رسول اللّه»، تحتها سیف مسلول. و لا یُنْکَسُ العلم أبدا. (1)
مادة 4: شِعَارُ المملکة:
یَتَأَلَّفُ شعارُ المملکة العربیة السعودیة مِنْ سَیْفَیْنِ عربیَّیْنِ منحنیَیْنِ متقاطعَیْنِ تعلوها نخلةٌ.
نِظَام الحکم
مادة 5: أ) نِظَام الحکم فی المملکة العربیة السعودیة ملکی. ب) یکون الحکم فی أبناء الملک المؤسس عبدالعزیز بن عبدالرحمن الفیصل آل سعود وأبناء الابناء، ویُبایَعُ الاصلح منهم للحکم، عَلَی کتاب اللّه تعالی وسنة رسوله صلیاللهعلیهوآلهوسلم . ج) یَختارُ الملکُ ولیَّ العهد، ویعفیهِ بأمرٍ مَلَکِیّ. د) یکونُ ولیُّ العهد متفرغا لولایة العهد، وما یکلفه به الملک من أعمال. ه ) یتولی ولی العهد سلطات الملک عند وفاته حتی تتم البیعة.
مادة 20: لا تفرض الضرائب والرسوم إلا عند الحاجة و عَلَی أساس من العدل. ولا یجوز فرضُها أو تعدیلُها أو إلغائُها أو الاعفاءُ منها إلا بموجب النِظَام.
مادة 21: تُجْبَی الزَّکاةُ و تُنْفقُ فی مصارفها الشرعیة.
سلطات الدولة
مادة 44: تتکون السلطات فی الدولة من: السلطة القضائیة، والسلطة التنفیذیة، والسلطة التنظیمیة. والملک هو مرجع هذه السلطات.
مادة 45: مصدرُ الافتاء فی المملکة العربیة السعودیة کتاب اللّه تعالی، وسنة رسوله صلیاللهعلیهوآلهوسلم . ویُبیِّنُ النِظَام ترتیب هیئة کبار العلماء وإدارة البحوث العلمیة والافتاء وإختصاصاتها.
ص:238
1- و لا یجوز تنکیسه أو ملامسة الارض أو الماء و ذلک احتراما للشهادة المکتوبة علیه.
مادة 52: یتمُّ تعیینُ القضاة وإنهاءُ خدمتهم بأمر ملکی، بناءً عَلَی إقتراح من المجلس الاعلی للقضاء وفقا لما یبینه النِظَام.
مادة 56: الملک هو رئیس مجلس الوزراء، ویعاونه فی أداء مهامه أعضاء مجلس الوزراء.
مادة 57: أ) یُعَیِّنُ الملکُ نوابَ رئیس مجلس الوزراء والوزراء الاعضاء بمجلس الوزراء و یعفیهم بأمر ملکی. ب) یُعتبَرُ نوابُ رئیسِ مجلس الوزراء والوزراء الاعضاء بمجلس الوزراء مسؤولین بالتضامن أمام الملک عن تطبیق الشریعة الاسلامیة والانظمة والسیاسة العامة للدولة. ج) للملکِ حَلُّ مجلسِ الوزراء وإعادة تکوینه.
مادة 60: الملک هو القائد الاعلی لکافة القوات العسکریة، و هو الذی یعیّنُ الضباطَ ویُنهی خدماتهم وفقا للنِظَام.
مادة 61: یُعْلِنُ الملکُ حالةَ الطواریء والتعبئةَ العامةَ والحربَ، و یُبَیِّنُ النِظَام أحکامَ ذلک.
مادة 66: یصدرُ الملکُ فی حالة سفره إلی خارج المملکة أمرا ملکیا بإنابة ولی العهد فی إدارة شئون الدولة و رعایة مصالح الشعب.
مادة 67: تختص السلطة التنظیمیة بوضع الانظمة واللوائح فیما یحقق المصلحة أو یرفع المفسدة فی شئون الدولة وفقا لقواعد الشریعة الاسلامیة، وتمارس إختصاصاتها وفقا لهذا النِظَام و نِظَامی مجلس الوزراء ومجلس الشوری.
مادة 68: یُنشأ مجلسٌ للشوری، و یُبیَن نِظَامه طریقةُ تکوینه، و کیفیةُ ممارسته لاختصاصاته و إختیار أعضائه. و للملک حل مجلس الشوری و إعادة تکوینه.
مادة 69: للملک أن یدعو مجلس الشوری و مجلس الوزراء إلی إجتماع مشترک وله أن یدعوا من یراه لحضور هذا الاجتماع لمناقشة ما یراه من أمور.
ص:239
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:240
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:241
الفصل الثانی
1ـ العملة و البنوک
ـ عملة المملکة: الوحدة لعملة المملکة هی الریال السعودی و یساوی 100 هللة وفئات العملة هی:
ـ الورقیَّة: الریال، خمسة ریالات، عشرة ریالات، عشرون ریالا، خمسون ریالا، مائة ریال، و مائتا ریال، و خمسمائة ریال.
ـ المَعْدِنیَّة: ریال واحد، خمس هللات، خمس و عشرون هلله، خمسون هللة، عشر هللات. هذه العملة تستخدم بشکلٍ نادرٍ ما عدا التلفونات العامة.
ـ یُعادلُ الدولارُ الامریکیُّ 75/3 ریال (ثلاثة ریالات و خمس و سبعون هللة).
الجهة المسؤولة هی مؤسّسة النّقد العربیّ السّعودیّ، مسؤولیتها تشمل تثبیت سعر الصّرف، و إدارة الاحتیاطیّ المالی و ضبط النِظَام المصرفیّ.
هناک عدد من البنوک السّعودیّة الخاصّة وبنوک أجنبیّة سعودیّة مشترکة. هناک عشرة بنوک تجاریّة مرخّصة للعمل فی المملکة. لدی هذه البنوک ما یزید عن 1300 فرع خلال المملکة. جمیعها تحت إشراف مؤسّسة النّقد العربیّ السّعودیّ. المصرف التّجاریّ الوطنیّ فی جدة هو أحد أقدم البنوک فی المملکة.
2ـ قوانین العملة
اشاره
تُعاقِبُ السعودیةُ مُزَیِّفی العملة و مُرَوِّجیها، بِالسِّجْنِ مدة لا تَقِلُّ عن خمسة أعوام، ولا
ص:242
تَزِیدُ عَلَی خمسة و عشرین عاما، و بِغَرامَةٍ لا تَقِلُّ عن ثلاثین ألف ریال و لا تَزِیدُ عَلَی 500 ألف ریال. (1)
بعض القوانین فی هذا المجال:
1ـ حیازةُ العُمْلَةِ المُزَیَّفة مع العلم بِأمْرِ تزییفها یُعْتَبرُ جریمةً. و لذلک یجبُ المبادرة بإبلاغ رجال الامن عند اکتشافِ عُمْلة مزیفة.
2ـ حیازةُ العُمْلة المُزَیَّفَةِ مع عدم العلم بأمْرِ تزییفها غیر مُعَاقَبٍ علیه قانونا.
3ـ إعادةُ موظَّفِ البنکِ العُمْلةَ المُزَیَّفة إلی العمیلِ یُعْتَبرُ جریمةً.
4ـ یجبُ أن تکون عملیاتُ استبدالِ النُّقود من خلال البنوک و محلات الصّرافةِ المُرَخَّصَة.
لِلتَّأکُّدِ مِنْ سلامَةِ العُمْلات قبلَ استلامِها یَجِبُ إتباعُ الاحتیاطاتِ التالیةِ:
علاماتٌ هامَّةٌ عَلَی بعضِ العُملات
1ـ التَّأکد مِنْ وجود خط الضَّمان المتقطع بأنْ یَتِمَّ وَضْعُ الورقةِ أَمامَ الضَّوْء فیُرَی متصلاً.
2ـ بَلِّلْ مندیلَک أو طرف إصبعک بقلیل من الماء ثم اِمْسَحْ علی صورة الملک (عبد العزیز) الموجودة فی العملة فئة مائتی ریال. إن لم تتأثر الصورة فالعُمْلة حقیقیة و إنْ تَمَّ مسحُها فالعملةُ مزیفةٌ.
3ـ ورقةُ العملة السلیمة لو ثَنَیْتَها بطریقة معینة فإنها تَعُودُ لوضعها الطبیعی، أما الورقةُ المُزَوَّرة فهی لا تستجیب بنفس الشکل.
3ـ النِظَام الجزائی الخاص بتزییف و تقلید النقود
صُدرَ هذا النِظَام وفقَ المَرْسُوم الملکیّ رقم 12 بتاریخ 20 رجب 1379 ه :
المَادَّة الثانیة: کُلُّ مَنْ زَیَّفَ أو قَلَّدَ نُقُودا متداولةً نِظَاما فی المملکة العربیة السعودیة،
ص:243
1- جریدة الشرق الاوسط السبت 18 رجب 1427 ه . 12 اغسطس 2006 العدد 10119.
أو قام بِجَلْبِ نقود متداولة مُزَیَّفَة أو مُقَلَّدَة أو الترویج لها بأیة وسیلة و بسوء نیة، یُعَاقَبُ بِالسِّجْنِ مدة لاتَقِلُّ عن خمس سنوات و لا تَزِیدُ عَلَی خمس و عشرین سنة، و بِغَرامَةٍ لاتَقِلُّ عن ثلاثین ألف ریال و لا تَزِیدُ عَلَی خمسمائة ألف ریال.
المَادَّة السادسة: کلُّ مَنْ قَبِلَ بِحُسنِ نیةٍ عُمْلَةً مقلَّدَةً أو مزیَّفة ثم تَعامَلَ بها بعد عِلْمِهِ بعیبها، یُعَاقَبُ بِالسِّجْنِ لمدة لا تَتَجاوَزُ سنة و بِغَرامَةٍ لا تَتَجاوَزُ ألفی ریال أو بإحدی هاتَیْنِ العُقُوبَتَیْنِ.
المَادَّة الحادیة عشرة: تُصادرُ جمیع النقود المزیفة. و تُسَلَّمُ إلی مؤسسة النقد العربی السعودی و لا یدفع مقابل لها أی تعویض عنها بأیة حال من الاحوال.
4ـ الصرافة المتحرکة
لقد دشَّن «ساب» أخیرا أول جهاز صراف آلی متحرک یحتوی عَلَی عدة أجهزة صراف، حیث قام البنک بتوفیر ثلاث سیارات تحمل عَلَی متنها ستة أجهزة صراف آلی فی مکة المکرمة، تعمل من خلال الاتصال بالشبکة السعودیة للمدفوعات (SPAN)بواسطة الاقمار الصناعیة، و ذلک لخدمة الحجاج خلال موسم الحج لهذا العام.
ص:244
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:245
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:246
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:247
الفصل الثالث
1ـ توصیات الشرطة السعودیة للحجاج و المعتمرین
اشاره
1ـ فی حالة حمل مبالغ نقدیة کبیرة، یجب عدم السیر بالاماکن المتطرفة أو فی أوقات متأخرة من اللیل.
2ـ عدم التحلی بمصوغات ذهبیة وحلی بصورة یؤدی إلی انتباه السارقین.
3ـ عدم تعاطی أی مشروبات من أشخاص غیر موثوق فیهم؛ قد یکون من شأنها الغیاب عن الوعی مما یسهل للجانی ارتکاب جریمة الاختطاف.
4ـ علیهم بالحذر من منتحلی الوظائف، کانتحال صفة ضابط شرطة و غیرهم للسرقة. فیجب طلب بطاقة هویتهم.
5ـ التأکد من جودة و حقیقة البضائع التی یتم شراؤها، و یفضل الشراء من المتاجر الکبیرة الدائمة، و عدم شراء البضائع الثمینة من الباعة الجائلین لرخص ثمنها فقد تکون بضائع غیر أصلیة أو مسروقة.
6ـ عدم التوقیع علی أوراق لا یفهم محتواها أو معناها.
7ـ عدم ترک تذاکر الطیران و متعلقاته الشخصیة و النقود والاشیاء الثمینة کالمجوهرات و الحلی الذهبیة فی غرف الفنادق لدی الخروج من الغرف، و الافضل إیداعها لدی صندوق أمانات الفندق مقابل أخذ الایصال. هذه الخدمة متوفرة فی جمیع الفنادق فی السعودیة، فعلی الزائر أن لا یحمل معه مبالغ نقدیة کبیرة إلا ما یحتاجه بالفعل.
ص:248
ـ الحفاظ علی جواز السفر
علی الزائر أن یحتفظ بجواز سفره و علیه أن لا یرهنه لای غرض کان، و لا یسلمه لای أحد إلا عند الضرورة ولشخص مسؤول، وفی حالة فقد جواز السفر، یبادر بإبلاغ أقرب مرکز شرطة وتقدیم صورة من هذا البلاغ إلی بعثة الحج أو السفارة الایرانیة لمساعدته.
لحمایة الاناث من الخطف یجب إتباع الاتی:
1ـ عدم السیر بمفردهن وخاصة فی المناطق الخالیة من المارة أو المظلمة أو فی أوقات متأخرة من اللیل.
2ـ عدم التواجد فی أوقات متأخرة من اللیل فی أماکن مشبوهة.
3ـ عدم مصاحبة الاغراب فی مرکبات خاصة أو أجرة.
2ـ نِظَام المرور ولائحته التنفیذیة
اشاره
المَادَّة الحادیة والستون: (1)تباشر الإدارة المختصة إجراءات التحقیق فی الحادث فور وقوعه، وتستکمل الاجراءات بأسرع وقت ممکن، وإذا نتج من الحادث وفاة أو إصابة بدنیة جسیمة وجب إیقاف السائق المُتَسَبِّب مدة لا تَتَجاوَزُ اثنتین و سبعین ساعة، وللمحکمة المختصة تمدید هذه المدة، ویتحتم فی جمیع الاحوال إطلاق سراح السائق فور تقدیم کفالة غرمیة أو وثیقة التأمین المطلوبة، وفی حال الاختلاف یکون الفصل للمحاکم المختصة.
المَادَّة الثانیة والستون: (2)کل من أَتْلَفَ نفسَ إنسانٍ ـ کُلاًّ أو بعضا ـ فی حادث سیر متعدیا، أو مفرطا؛ یُعَاقَبُ بِالسِّجْنِ مدة لا تَزِیدُ عَلَی سنة واحدة، و بِغَرامَةٍ مالیة لا تَزِیدُ عَلَی عشرة آلاف ریال، أو بإحدی هاتَیْنِ العُقُوبَتَیْنِ.
ص:249
1- نظام المرور و لائحته التنفیذیة، ص 83.
2- نفسه، ص 85.
المَادَّة الثالثة والستون: (1)مع مراعاة ما ورد فی المادتین (الحادیة والستین) و (الثانیة والستین) من هذا النِظَام، عَلَی کل سائق یکون طرفا فی حادث مروری أن یوقف المرکبة فی مکان الحادث، ویبادر بإبلاغ الادارة المختصة، و أن یقدم المساعدة الممکنة لمصابی الحادث، فإن لم یَقُمْ بذلک یُعَاقَبُ بِغَرامَةٍ مالیة لا تَزِیدُ عَلَی ألفی ریال، أو بِالسِّجْنِ مدة لا تَزِیدُ عَلَی ثلاثة أشهر، أو بهما معا.
المَادَّة التاسعة والستون:
التفحیط: (2)الانطلاق بسرعة کبیرة وبشکل مفاجئ أو غیر منتظم بحیث تحدث الاطارات صوتا عالیا مزعجا، و أیّ من أنواع القیادة بشکل متهور و خطر؛ لاجل اللعب والاستعراض، أو سد الطرق وعرقلة السیر.
یُعد التفحیط مخالفة مروریة، و یُعَاقَبُ مرتکب مخالفة التفحیط بالعقوبات الاتیة:
أ) فی المرة الاولی حجز المرکبة خمسة عشر یوما،و غرامة مالیة مقدارها ألف ریال، و من ثم یحال إلی المحکمة المختصة للنظر فی تطبیق عقوبة السجن فی حقه.
ب) فی المرة الثانیة حجز المرکبة لمدة شهر، و غرامة مالیة مقدارها ألف و خمسمائة ریال، و من ثَمَّ یُحالُ إلی المحکمة المختصة للنظر فی تطبیق عقوبة السجن فی حقه.
ج) فی المرة الثالثة غرامة مالیة مقدارها ألفا ریال و حجز المرکبة، و مِنْ ثَمَّ الرفع إلی المحکمة المختصة للنظر فی مصادرة المرکبة أو تغریمه بدفع قیمة المثل للمرکبة المستأجرة أو المسروقة وسجنه.
و تُسْتَثْنَی من عقوبَتَی الحجز أو المصادرة ـ الواردتین فی الفقرات (أ) و (ب) و (ج) من هذه المَادَّة ـ المرکبات المستأجرة والمرکبات المسروقة.
ص:250
1- نفسه، ص 86.
2- نفسه، ص 4 و 91.
3ـ مخالفات المرور
اشاره
(1)
قائمة المخالفات المروریة:
1ـ العقوبات المقررة لهذه المخالفات (غرامة مالیة لا تَقِلُّ عن 500 ریال و لا تَزِیدُ عَلَی 900 ریال، أو بحجز المرکبة مع الغرامة).
نوع المخالفة
ـ قیادة المرکبة قبل الحصول عَلَی رخصة قیادة.
ـ سیر المرکبة بدون لوحات (مع حجز المرکبة حتی إزالة المخالفة
ـ تجاوز إشارة المرور الضوئیة أثناء الضوء الاحمر.
ـ قیادة المرکبة بالاتجاه المعاکس لحرکة السیر.
ـ المُراوَغَة بسرعة بین المرکبات عَلَی الطرق العامة.
ـ تجاوز السرعة المحددة بأکثر من خمسة و عشرین کیلومتر فی الساعة.
ـ التجاوز فی المناطق التی یُمْنَعُ فیها التجاوز مثل المنعطفات و المرتفعات.
ـ عدم تغطیة و تربیط الحمولة المنقولة.
ـ عدم الوقوف تماما عند إشارة «قف».
ـ عدم إعطاء الافضلیة للسیارة القادمة من الیمین عند الوصول إلی تقاطع متساویالافضلیات و عندما لا یکون هناک إشارات أولویة.
ـ عدم إعطاء الافضلیة للسیارات التی عَلَی الطریق الرئیسی فی حالة عدم وجود إشارة أفضلیة.
ـ عدم التقید بإشارات رجل الامن الیدویة عند تنظیمه للحرکة وعدم إعطاء إشارته الاولویة عَلَی الاشارات الضوئیة.
ـ قیادة المرکبة داخل الانفاق بدون إضاءة أنوارها.
.
ص:251
1- نفسه، ص 104-109
2ـ العقوبات المقررة لهذه المخالفات (غرامة مالیة لا تَقِلُّ عن 300 ریال و لا تَزِیدُ عَلَی 500 ریال، أو بحجز المرکبة مع الغرامة).
نوع المخالفة
ـ عدم الوقوف عند نقاط التفتیش أو الدوریات الامنیة عند وجود توجیه أو علامة توجب الوقوف.
ـ عدم التقید بتنظیمات السیر عند تقاطعات الطرق.
ـ نَقْلُ عددٍ مِنَ الرُّکَّاب یَزیدُ عن العدد المُحَدَّد.
ـ رَفْضُ إبراز الوثائق الخاصة بالسائق أو المرکبة.
ـ تَرْکُ الاجسام أو الاشیاء عَلَی الطرق العامة مما یعرض السلامة العامة للخطر.
ـ عدم إعطاء أفضلیة المرور لسیارات المواکب الرسمیة أو الطوارئ.
ـ تجاوز حافلات النقل المدرسی عند توقفها للتحمیل أو للتنزیل.
3ـ العقوبات المقررة لهذه المخالفات (غرامة مالیة لا تَقِلُّ عن 150 ریالاً و لا تَزِیدُ عَلَی 300 ریال).
نوع المخالفة
ـ ترک المرکبة فی طریق منحدر مع عدم اتخاذ الاحتیاطات اللازمة.
ـ عدم ربط حزام الامان.
ـ استخدام الهاتف المحمول بالید أثناء القیادة.
ـ القیادة فی مسارات غیر مخصصة لذلک.
3ـ مجازاتهای مقرر برای این تخلفات (جریمه مالی که کمتر 150 ریال و بیشتر از 300 ریال نیست).
ـ العقوبات المقررة لهذه المخالفات (غرامة مالیة لا تَقِلُّ عن 100 ریال و لا تَزِیدُ عَلَی 150 ریالاً).
نوع المخالفة
ـ ترک المرکبات عَلَی الطرق العامة من غیر ضرورة.
ص:252
ـ رمی أیة أجسام خارج المرکبات أثناء سیرها.
ـ النزول أو الرکوب أثناء سیر المرکبات.
ـ عبور المشاة للطرق من غیر الاماکن المخصصة لهم.
ـ عدم تقید المشاة بالاشارات الخاصة بهم.
ـ التباطؤ فی السیر عَلَی نحو یعرقل الحرکة.
ـ وقوف المرکبة فی أماکن غیر مخصصة للوقوف.
4ـ اللوحات الارشادیة
الطرق الرئیسیة: و هی تلک الطرق التی تَرْبطُ بین مدن المملکة وتحدِّدُ برقم أو رقمَیْنِ.
الطرق الثانویة: وهی تلک الطرق التی تَربطُ بین المدن المتوسطة الاهمیة و من ثم تربطها مع شبکة الطرق الرئیسیة وتحدد بثلاثة أرقام.
الطرق الفرعیة: و هی تلک الطرق التی تربط بین القری و الهجر و المزارع و غیرها مع الطرق الاخری و تحدد بأربعة أرقام.
العلامة الکیلومتریة: وهی تحدِّدُ المسافة بین المدن.
5ـ حوادث المرور
تُقتَلُ سنویا فی السعودیة حوالی 6300 شخصا علی الاقل إِثْرَ حوادثِ المرور.
فورَ وقوع الحادث یُباشر الحادثَ فرقٌ من الهلال الاحمر والدفاع المدنی والدوریات بالمرور والشرطة. و یتابع مدیر الشرطة الحادث. فینتقل الجرحی و المتوفین إلی المستشفی.
فور تلقی بلاغ بالحادث الخطیر تعلن فی المستشفی حالة الطوارئ، فیستقبل قسم الطوارئ المصابین فی الحادث.
عادة یَعُودُ سببُ الحوادثِ المروریةِ إلی:
ص:253
1ـ سهولة الحصول عَلَی رخصة القیادة و عدم معرفة قائد السیارة بأنظمة المرور.
2ـ السرعة الزائدة والتجاوز الخاطئ.
3ـ قلة سیارات الاسعاف و تأخیرها بعد وقوع الحادث.
4ـ عدم استخدام حزام الامان.
5ـ عدم الفحص الدوری للسیارات.
6ـ توظیف السائقین غیر السعودیین فی الحافلات و الساحنات و عدم معرفتهم الطرق.
6ـ المراحل القانونیة لاخذ الدیة
إذا تُوفی زائرٌ من قوافل العمرة أو الحج إثرَ حادثة تصادم السیارة فی المملکة العربیة السعودیة، فَعَلَی أسرتِهِ أن یُبادروا بأخذ شهادة حصر الوراثة من المحاکم الایرانیة. ثم یُختارُ أحدُ الوراث کوکیل لهم لانجاز الاعمال القانونیة ولاخذ الدیة. فبعد ترجمة شهادة حصر الوراثة و حقّ التوکیل إلی العربیة، یُعطی وکیل الورثة حقَّ التوکیل للقنصلیة الایرانیة فی جدة نیابة عنه للذهاب إلی الدوائر والمحاکم لاخذ دیة المتوفی. تلزم المصادقة علی هذه المستندات من قِبَل الوزارة الخارجیة والسفارة السعودیة فی طهران و ترسل إلی جدة.
جدیر بالذکر أنه إذا کان المتوفی من الذکور و أُثْبِتَ بأن السائق مقصرٌ مائة بالمائة فدیته مائة ألف ریال سعودی، وإذا کان المتوفی من الاناث، دیتها خمسین ألف ریال سعودی. و لکن إذا کان تقصیر السائق والمتوفی بنسبة سواء، فدیة الذکور خمسین ألف ریال ونصف المبلغ للاناث. و اذا ثبت للمحکمة إعسار السائق تُدْفَع الدیة من بیت المال.
بما أن المؤلف قام أخیرا بترجمة شهادات حصر الوراثة و حق التوکیل لاسرة زائر إیرانی الذی توفی إثر حادثة تصادم السیارة بمکة المکرمة فلذلک جیء بنفس الشهادات و الاوراق للاطلاع علیها بعد حذف الاسم.
ص:254
9ـ نقص وکفاءة المترجمین
(1)
قال المستشارون القانونیون فی السعودیة إن النقص الکبیر فی عدد المترجمین المختصین فی المحاکم السعودیة یسبب التأخیر فی القضایا التی یکون أطرافها غیر ناطقین بالعربیة. و طالبوا فی حدیث لصحیفة الریاض المحلیة بزیادة عدد المترجمین و رفع مستوی کفاءتهم لتسریع الفصل فی القضایا. و قال الخبیر القانونی الدکتور هشام الحمود أن القریبین من المحاکم یلمسون هذا النقص فی أعداد المترجمین التی تتسبب فی تأخیر النظر فی کثیر من القضایا إلی حین توفر الوقت المناسب الذی یستطیع المترجم فیه الحضور، لاسیما أن ما بین کل جلسة و أخری ما یزید علی أربعة أشهر الامر الذی یؤخر القضیة أحیانا إلی أکثر من عشرة أشهر.
10ـ بعض قواعد المرافعات والاجراءات أمام دیوان المظالم
(2)المادة الثالثة عشرة: اللغة العربیة هی اللغة الرسمیة المعتمدة فی إجراءات نظر الدعوی و تُسْمَعُ أقوالُ غیر الناطقین بها عن طریق مترجم مع إثبات ما یُوَجِّهُ إلیه و إجاباته علیه بلغته ویُوَقَّعُ منه وتثبتُ ترجمةُ ذلک باللغة العربیة و یُوَقَّعُ منه و من المترجم. و تُقَدَّمُ ترجمةٌ مُعْتَمَدةٌ باللغة العربیة للوثائق والمستندات المکتوبة بلغة أجنبیة.
المادة الثامنة عشرة: یَحْضُرُ الخُصومُ أو مَن یَنُوبُ عنهم فی الدعوی الاداریة فی الیوم المعین لنظر الدعوی، فإذا لم یحضر المُدَّعِی و لم یَتَقَدَّمْ بعُذرٍ تَقْبَلُهُ الدائرةُ جاز لها أن تفصل فی الدعوی بحالتها بناءً علی طلب المُدَّعَی علیه أو أن تأمر بشطبها، فإذا شطبت جاز للمدعی أن یطلب النظر فیها وتحدد الدائرة لنظرها موعدا تبلغ به المدعی علیه، فإذا لم یحضر المدعی ولم یتقدم بعذر تقبله الدائرة تشطب الدعوی ولا یستمع بعد ذلک إلا بقرار من هیئة التدقیق مجتمعة. أما إذا لم یحضر المدعی علیه فعلی الدائرة تأجیل نظر الدعوی
ص:255
1- www.arabianbusiness.com/arabic/607455?tmpl=print_ar&page=
2- جریدة أم القری العدد 3266 بتاریخ 4/12/1409 ه . قرار مجلس الوزراء رقم (190) و تاریخ 16/11/1409 ه .
إلی جلسة تالیة یعلن بها المدعی علیه فإذا لم یحضر فصلت الدائرة فی الدعوی . ویعتبر الحکم فی جمیع الاحوال حضوریا.
المادة التاسعة عشرة: یحضر المتهم جلسات المحاکمة بنفسه فی الدعاوی التأدیبیة والجزائیة و یبدی دفاعه کتابةً أو مُشافهةً وله أن یستعینَ بِمحامٍ و أن یطلب استدعاء الشهود لسماع شهادتهم فإذا لم یَحْضُرِ المُتَّهَمُ فی الدعوی التأدیبیة بعد إبلاغه إبلاغا صحیحا فَعَلَی الدائرةِ أن تُمْضِی فی إجراءاتِ المحاکمة. أما المتهم فی الدعوی الجزائیة فإنه إذا أُبْلِغ و لم یَحْضُرْ أعیدَ طلبُ حضوره لجلسةٍ أخری فإن تَخَلَّفَ بعد ذلک عن الحضور جازَ للدائرة أن تحکم فی الدعوی غیابیا أو أن تأمر بإحضاره إلی جلسة تُحَدِّدُها فإن تَعَذَّرَ إحضارُه حُکِمَتْ فی الدعوی غیابیا.
الباب الرابع: طرق الاعتراض علی الاحکام:
المادة الرابعة و الثلاثون: الاحکام الصادرة فی الدعاوی المنصوص علیها فی الفقرتین (ج) (د) من المادة الثامنة من نظَام دیوان المظالم علی خلاف ما طلبته الجهة الاداریة أو فی غیر صالحها لا تکون نهائیة و واجبة النفاذ إلا بعد تدقیقها.
المادة السادسة و الثلاثون: یترتب علی قبول طلب التدقیق أن تقوم دائرة التدقیق المختصة بتأیید الحکم أو نقضه وإذا نقضته فلها أن تعیده إلی الدائرة التی أصدرته أو تتصدی لنظر القضیة، وإذا أعادته إلی الدائرة إلی أصدرته و أصرت تلک الدائرة علی حکمها فعلی دائرة التدقیق أن تتصدی لنظر القضیة إنْ لم تَقْتَنِعْ بِوِجْهَةِ نظرِ تلک الدائرة. فی کل الاحوال التی تتصدی فیها دائرة التدقیق لنظر القضیة یجب أن یتم الفصل فیها بعد سماع أقوال الخصوم. و یجوز لدائرة التدقیق إجراء ما تری لزومه من المعاینة أو الاستعانة بالخبرة. ویکون حکمُ دائرة التدقیق فی جمیع الاحوال نهائیا.
المادة الحادیة والاربعون: للمحکوم علیه غیابیا أن یطلب من رئیس الدیوان أو من ینیبه إعادة النظر فی الحکم الصادر ضده خلال ثلاثین یوما من تاریخ إبلاغه بالحکم. و یُحیلُ رئیس الدیوان أو مَنْ ینیبُهُ الطلب إلی الدائرة التی أَصْدَرَتِ الحُکْمَ لاعادة المحاکمة فی مواجهة المتهم.
ص:256
المادة الثانیة والاربعون: إذا ظَهَرَتْ بعد الفصل النهائی وقائعُ أو قُدِّمَتْ أوراقٌ لم تکن معلومة وقتَ المحاکمة و کان من شأنها تبرئةُ المحکوم علیه فله أو لِمُمَثِّلِ الادعاء أن یطلب من رئیس الدیوان أو من ینیبه إعادة النظر فی الاحکام النهائیة، و یقدم الطلب خلال ثلاثین یوما من تاریخ العلم بذلک مشتملاً علی الحکم وأسباب إعادة النظر، ویحیل رئیس الدیوان أو من ینیبه هذا الطلب إلی الدائرة التی أصدرت الحکم لتفصل فیه بحضور أطراف القضیة.
ص:257
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:258
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:259
الفصل الرابع
1ـ قوانین الخطوط الجویة
بناء عَلَی المَادَّة (السبعین) من النِظَام الاساسی للحکم و المَرْسُوم الملکی للملک عبداللّه بن عبدالعزیز آل سعود، الرقم: م/44 التاریخ: 18/7/1426 ه . عقوبات لمرتکبی الافعال غیر المشروعة (الرکاب المشاغبین) عَلَی متن الطائرات المدنیة کما یلی:
یُعَاقَبُ کل من قام بأی من المخالفات التالیة بالغرامات المالیة کما یلی:
1ـ عدم الامتناع عن التدخین، ثلاثمائة ریال.
رغم ان هذا القانون واضح تماما إلا أن الواقع مختلف أحیانا و الدلیل علی ذلک هذا الخبر: (1)
قضت محکمة سعودیة علی سودانی بثلاثین جلدة لقیامه بالتدخین علی متن رحلة للخطوط الجویة السعودیة بعد القاء القبض علیه عند هبوط الطائرة بجدة. و ذکرت صحیفة «سعودی جازیت» الناطقة بالإنجلیزیة أن الرجل رفض اطفاء سیجارته علی متن الطائرة.
2ـ استخدام الاجهزة الالکترونیة ذات التَّحَکُم عن بُعْد أو غیرها من الاجهزة المَحْظُور استخدامُها عَلَی متنِ الطائرةِ، خمسمائة ریال.
3ـ رَفْضُ الجلوس فی المَقْعَدِ المُخَصَّصِ أو رَفْضُ رَبْطِ الحزامِ، 200 ریال.
ص:260
1- www.moheet.com/show_news.aspx?nid=450812&pg=02
4ـ عدم إتباع تعلیمات و إرشادات السلامة الجویة المعتمدة دولیا، 200 ریال.
5ـ التدخین فی دورة المیاه، خمسمائة ریال.
6ـ العبثُ بجهازِ الکشفِ عنِ التَّدخین أو غیر ذلک منَ الاجهزةِ المتعلقة بالسلامة ال موجودة عَلَی متن الطائرة، ألف ریال.
7ـ التَّسَبُّب فی تعطیل أو تلف محتویات الطائرة أو أی من أجهزتها: ألف و خمسمائة ریال.
عقوبةُ الافعالِ المخالفة غیر المُحَدَّد لها عقوبة کما یلی:
یُعَاقَبُ بالحبس لمدة لا تَزِیدُ عَلَی ستة أشهر و غرامة لا تَزِیدُ عَلَی خمسین ألف ریال فی الاحوال الاتیة:
1ـ ارتکاب فعل و أو الامتناع عن فعل بالمخالفة لاحکام هذا النِظَام، أو القواعد، أو التعلیمات، أو التراخیص، أو التصاریح، أو الاجازات الصادرة وفقا لهذه الاحکام إذا لم یکن للفعل، أو الامتناع عقوبة محددة فی هذا النِظَام أو أی نِظَام آخر.
2ـ مخالفة الجزاءات التی تُوَقِّعُها الهیئةُ وفقا لاحکام المَادَّة (الرابعة و الستین بعد المائة) من هذا النِظَام.
3ـ مخالفةُ الاوامر الحکومیَة التی تصدُرُها الهیئةُ .
2ـ الحد المسموح لوزن الامتعة علی متن الطائرة
اشاره
(1) الحد المسموح لوزن الامتعة التی یمکن للحاج حملها عَلَی متن الطائرة هو خمسة کیلوجرامات.
هام جدا:
أ) اذا کان وزن حقیبة المسافر زائدا علی خمسة کیلوجرامات تنقل الی قسم الشحن و
ص:261
1- www.flysama.com
تؤخذ من صاحبها مبلغ مأتی ریال سعودی.
ب) لا تعتبر السلع التالیة کسلع زائدة عن الحد المسموح و لذلک لن یحمل الی إیران:
1ـ التلفزیون و المسجلات فی الاحجام الکبیرة.
2ـ ماکنة الخیاطة و آلات الحیاکة.
3ـ غسالة الملابس، غسالة الصحون. 4ـ البراد و الثلاجة. 5ـ سخَّان الماء. 6ـ موقدُ الغاز. 7ـ الدراجةُ الهوائیة. 8ـ السجاد و الموکیت. 9ـ مُولِّد الکهرباء. 10ـ مُکَیَّفُ الهواء (غازی).
الحد الاقصی والمسموح لوزن العفش التی یمکنه شحنها عَلَی متن الطائرة هو إثنان و ثلاثون کیلوجرام. (1)
الرسوم المقررة للوزن الزائد عشرون ریالا یعادل خمسة آلاف تومان إیرانی للکیلو الواحد.
3ـ تطبیق نِظَام البصمة
تَقُومُ السلطاتُ السعودیةُ بتطبیق نِظَام البصمة الالکترونیة بمطاری الملک عبدالعزیز بجدة والامیر محمد بن عبدالعزیز بالمدینة المنورة للقادمین من خارج المملکة لاداء فریضة الحج و العمرة. (2)
تُوجَدُ خمسة مواقع داخل مطار جدة للقیام بهذا الاجراء. یقول المدیر العام لجوازات منطقة مکة المکرمة: (3)عملیة أخذ البصمة لایستغرق إلا ثوانی. و بحسب النِظَام الالکترونی الجدید، یضع الزائر أو المقیم أصابع یده علی الجهاز للدخول إلی بنک المعلومات، سوف یتم إصدار وطباعة بطاقة إقامة لکل وافد سواء کان رب أسرة أو تابع. و
ص:262
1- او کیلوغرام.
2- صحیفة واحة المرأة
http://portal.wahati.com/vnews/detail.php?ID=9327&print=Y
3- صحیفة الشرق الأوسط، الإثنین 23 شعبان 1429 ه . 25 اغسطس 2008 العدد 10863 www.aawsat.com
أضاف قائلاً: أن تطبیق نِظَام البَصْمَة سَیُسْهِمُ فی تقلیل أعداد المتخلفین عن العودة لبلدانهم بعد انتهاء فترة التأشیرة الصادرة لهم من أجل العمرة.
أکد عدد من أعضاء مجلس الشوری السعودی و مسؤولون فی الجوازات (1)، بحجب الصورة الفوتوغرافیة عَلَی بطاقة الاحوال الخاصة بالنساء واستبدالها بالبصمة لانهاء معاناتهن فی المعاملات بالدوائر الحکومیة التی تخلو من الاقسام النسائیة. وقال هؤلاء إن نِظَام البصمة سَیُقَلِّلُ من حوادث الاحتیال والتزویر والاستیلاء عَلَی میراث المرأة و حقوقها القانونیة والمدنیة عَلَی حد سواء من جانب ولی أمرها سواء أب، زوج، أخ، عم، وشددوا عَلَی أن نِظَام البصمة سیرفع الحرج عن کثیر من النساء لمطابقة الصورة ببطاقة الاحوال لاثبات الهویة.
4ـ حمل ماء زمزم فی الطائرة
لایسمح للحاج أو المعتمر أن یحمل معه ماء زمزم بأحجام اکثر من لتر و نصف بدون تغلیف للحمل بالطائرة. فلذلک علیه ان یغلف الجالونات بسعة عشر أو عشرین لترا بغلاف بلاستیکی للحفاظ علیه أثناء الحمل فی الطائرة.
هذه اللوحة تتعلق ببعض المؤسسات المسؤلة للتغلیف الامن للجالونات فی مطار جدة حیث توجد أسعار التغلیف چمایلی:
تغلیف جالون (5 ـ 10 لتر) 5 ریال
تغلیف جالون (20 لتر) 7 ریال
5ـ شرکاتُ نقلِ المسافرین
اشاره
الشرکة السعودیة للنقل الجماعی «سابتکو» هی الناقل الاول فی قطاع المواصلات البریة فی السعودیة.
ص:263
1- صحیفة آسیة مکة المکرمة ـ الثلاثاء 27 ذو القعدة 1429 الموافق 25 نوفمبر 2008.
الشرکة السعودیة للنقل الجماعی شرکة مساهمة سعودیة تأسَّسَتْ فی عام 1399 ه . (1979 م) رأسمالها (ملیار) ریال سعودی و غرضها الرئیسی هو نقل الرکاب بالحافلات عَلَی شبکة الطرق العامة داخل المدن و فیما بینها.
بلغ عدد الحافلات بالشرکة ما یقارب (3000) حافلة مختلفة السعات والاحجام وفقا لاحدث ما أنتجته الشرکات العالمیة حتی نهایة عام 2007 م.
بَلَغَ عددُ الرکَّاب الذین نقلتهم الشرکة حتی نهایة عام 2007 م أکثر من ملیارین و ستمائة ملیون راکب.
تقدم الشرکة خدماتها فی المجالات التالیة:
1ـ خدمات النقل العام داخل المدن. 2ـ خدمات النقل بین المدن. 3ـ خدمات النقل الدولی. 4ـ خدمات العقود والتأجیر. 5ـ خدمات النقل فی مواسم الحج والعمرة. 6ـ الخدمة الممیزة وخدمات عقود النقل المدرسی.
خدمات النقل العام (داخل المدن)
تقدم الشرکة عن طریق خطوطها الداخلیة خدماتها داخل تسع مدن رئیسیة هی: مکة المکرمة، المدینة المنورة، الریاض، جدة، الدمام، الطائف أبها، القصیم، تبوک و حائل.
لقد بَلَغَ عدد الرُّکاب المنقولین خلال العام 2007 م أکثر من عشرة ملایین راکب. فهذا العدد لایشمل الخدمات التی تقدمها للحجاج والمعتمرین داخل مدینتی مکة المکرمة والمدینة المنورة خلال موسمی الحج و رمضان.
غالبیة سائقی الحافلات التابعة لهذه الشرکة هم من جنسیات عربیة مختلفة کالمصریین، و السودانیین، و السومالیین، و الکینیین و غیرهم.
«خدمات النقل بین المدن»
تُقَدِّمُ الشرکةُ خدماتها عَلَی شبکةِ خُطوطِ النقل ما بین کافَّةِ مناطق و مدن و معظم قری
ص:264
المملکة.
تَغْطیةُ الشرچةِ تَشْملُ أکثر من (382) مدینة و قریة فی مختلف أنحاء المملکة بشبکة منظمة و متناسقة بین خطوط الخدمة التی یبلغ عددها (109) خطوط.
خدمات النقل المدرسی
لقد اختصت الشرکةُ حافلات صغیرة للنقل المدرسی داخل المدن و لها ثلاثة أنواع (20)، (25)، (27) راکبا.
تُستخدم هذه الحافلات الصغیرة لنقل الحجاج الایرانیین فی مکة المکرمة و المدینة المنورة.
خدمات النقل الدولی
تُواصِلُ الشَّرکةُ یومیا تقدیمَ خدمات النقل الدولی لتسع دول مجاورة هی: الامارات العربیة المتحدة، البحرین، قطر، الکویت، مصر، سوریا، الاردن، الیمن و السودان.
حافلات الشرکة المخصصة لخدمات النقل الدولی هی من طراز (VIP) و لها مطبخ فی یحتوی عَلَی المایکروویف، و الثلاجة والماء الحار والحمام فی مؤخرة الحافلة فضلاً عن ذلک لها جهاز الفیدیو والمسجل والتلفزیون وإضاءة بالتحکم لکل راکب و علاوة علی هذا لها الکهرباء 220، و 100 فولت لشحن الجوال وتشغیل الکمبیوتر.
جمیع حافلات الشرکة یشملها التأمین فتدفع تعویضات مالیة بعد وقوع أی حادث یؤدی الی الوفیات لاسر المتوفین تعادل الدیة الشرعیة.
خدمات الحج والعمرة
أهم الانجازات التی حققتها خلال موسم الحج فی السنة الماضیة هی:
1ـ تشغیل (2662) حافلة مع تأمین کل ما یلزمها من سائقین وفنیین.
2ـ بلغ إجمالی عدد الرکاب الذین نقلتهم الشرکة خلال موسم حج 1427 ه . بواسطة
ص:265
خدماتها المختلفة حوالی (7/4) ملیون راکب.
أعلنت وزارة النقل السعودیة أنها بصدد فتح باب المنافسة عَلَی النقل بالحافلات داخل و بین المدن عند انتهاء عقد التزام الشرکة السعودیة للنقل الجماعی فی منتصف عام الجاری 1429 ه .
فالمنافسة تسبب زیادة عدد الرحلات بین المدن و داخلها، و کذلک ارتفاع جودة الخدمة، والمنافسة فی الاسعار.
أسعار التذاکر
من الریاض إلی الخبر (90) ریال اتجاه واحد (160) ریال للإتجاهین.
من الریاض إلی البحرین (150) ریال اتجاه واحد (225) ریال للإتجاهین.
من مکة المکرمة إلی المدینة المنورة (80) ریال اتجاه واحد (140) للإتجاهین.
من جدة إلی المدینة المنورة (90) ریال اتجاه واحد (160) ریال للإتجاهین.
من الریاض إلی الهفوف (90) ریال اتجاه واحد (160) ریال للاتجاهین.
هواتف الحجوزات:
الریاض، فندق هوارد جونسون، هاتف: 5000 462 (01)
مکة المکرمة، فندق دار التوحید، هاتف: 1111 541 (02)
المدینة المنورة، فندق دار الإیمان، هاتف: 6666 820 (04)
الخُبَر، فندق القصیبی، هاتف: 2882 882 (03)
ملاحظات هامة للمسافر
1ـ الحضور إلی محطة السفر قبل نصف ساعة من وقت انطلاق الحافلة.
2ـ التأکد من المعلومات الخاصة بالرحلة، و قراءة التعلیمات عَلَی التذکرة بعنایة.
3ـ من المهم جدا للراکب إبراز الاوراق والمستندات التی تبین هویته عند شرائه
ص:266
للتذاکر و حملها طوال الرحلة.
4ـ لا یسمح إلا للمسلمین بالسفر من وإلی مکة المکرمة و المدینة المنورة.
5ـ لایُسْمَحُ بالتدخین مطلقا عَلَی متن حافلات الشرکة السعودیة للنقل الجماعی.
6ـ یُسْمَح لکل راکبٍ بحمل مالا یزید عن 75 کغم من الامتعة المصاحبة مجانا. وسیتم احتساب أجر عن أی وزن زائد و ذلک شریطة تَوَفُّر متسع فی الحافلة للوزن الزائد.
7ـ المقاعد الامامیة فی الحافلات مخصصة للعائلات.
8ـ تحظر حمل الاسلحة، والمفرقعات، والالعاب الناریة، السوائل والغازات القابلة للاشتعال، و باقی المواد التی تشکل خطرا عَلَی الرکاب.
ص:267
6ـ وکلاء السفر
اسم السفریات
الهاتف
الفاکس
سفریات ایس أراک بن زاید للسیاحة والسفر الأحکام مارینا المستکشف للسیاحة فال للسیاحة والسفر الجماز للسفر والسیاحة رحلات للسیاحة والسفر مؤسسة سدالسملقی للخدمات و السیاحة الوطنیة سحاب للسیاحة والسفر شرکة الفنادق و المنتجعات السعودیة المکتب السعودی للسیاحة و السفر شرکة مجموعة الطیار المحدودة للسفر زاما للسفر زیارة اللسیاحة و النقل 8100606-2-66900 0635428-4-66900 8864914-1-66900 07140432-2-66900 9607766-2-66900 9998386-2-66900 0011374-1-66900 6270664-1-66900 4505866-2-66900 0005214-1-66900 6666184-1-66900 2127466-2-66900 3313364-1-66900 0056866-2-66900 0112406-2-66900 3260606-2-6900 1820528-4-66900 3204914-1-66900 7074466-2-66900 5618766-2-66900 5530572-2-66900 7374774-1-66900 4453614-1-66900 3694866-2-66900 0005214-1-66900 6661084-1-66900 9064566-2-66900 0792464-1-66900 6006866-2-66900 5112406-2-66900
ص:268
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:269
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:270
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:271
الفصل الخامس
1ـ فنادق و قوانینها
الف) أسعار الفنادق
تتغیر أسعار الفنادق عادة فی الایام و الفصول المختلفة. علی سبیل المثال أسعار الصیف حتی العشرین من رجب 1429 ه . فی فندق زمزم بمکة المکرمة هی: الغرفة المزدوجة للیلة واحدة من السبت حتی الاربعاء: 750 ریال؛ نهایة الاسبوع: 800 ریال. هذه الاسعار تشمل الخدمة والافطار أیضا.
ب) من شروط الفنادق
1ـ الالتزام بوقت الدخول والخروج من الفندق (الدخول بعد الساعة 3 ظهرا: والمغادرة الساعة 2 ظهرا).
2ـ الاحتفاظ بالوسائل الموجودة فی الغرف. کـ (مکیف الهواء، ثلاجة، تلفزیون، هاتف داخلی و غیرها.
3ـ أن یکون الضیف من الذکور.
4ـ و اذا کانتْ امرأةً علیها بإتیانِ محرمٍ من محارمها. (فالمرأة إذا کانت بدون محرم علیها بالرجوع إلی دائرة الشرطة لاخذ ورقةٍ مُصَدَّقةٍ للإسکان).
قالت صحیفةُ الوطن السعودیة: إنَّ السُلُطات مِنْ 22 ذی الحجة 1428 ه . قَرَّرَت السماح للنساء بالاقامةِ فی فنادق وشقق مفروشة بمفردهنَّ فی خروج عَلَی القواعد التی تَفْرضُ
ص:272
عَلَی المرأة عند الخروج من المنزل و ضرورة أن یُرافقَها مَحْرَمٍ.
قَرَّرَتْ وزارةُ التجارةِ والصِّناعةِ السماحَ للنساء بالاقامة دونَ محرمٍ فی الفنادق بمجرد إبرازِ بطاقات الهویة التی تَتَضَمَّنُ صورة شخصیة عَلَی أن تبلغ ادارة الفندق مرکز الشرطة، مع تقدیم نسخة من الوثائق التی تُقَدِّمُهَا النَّزِیلَةُ.
یقول مدیر أحد الفنادق فی السعودیة: إنَّ فَتْحَ المجال لاسکانِ النساءِ فی الفنادق بضوابط معینة مثل ألا یقلَّ العمرُ عن 25 عاما.
هذا و طالَبَ المُفتی العامُ للمملکةِ العربیةِ السعودیة الشیخ عبدالعزیز بن عبداللّه آل الشیخ طالب بإعادة النظر فی قرار السماحِ للنساء بالسَّکَنِ فی الفنادق بدون محرم. (1)
و حَذَّرَ السلطاتُ عَبْرَ برنامجِ «حواری» عَلَی قناة المجدِ الفضائیةِ من عواقب هذا القرار وقال: أنا لا أتصور أنَّ مَنْ فی قلبه إیمانٌ یَرْضی بذلک لمحارمه؛ و باعتقاده:
1ـ إنَّ هذا القرارَ یُشَجِّعُ الفتیات علی الهُروب من أهلهنَّ لانهنَّ سَیَجِدْنَ مَلْجأً یُسْکَنُ فیه و هذه الظاهرة أصبحتْ منتشرةً بین الفتیات فی وقتنا الحاضر.
2ـ قد تَسْتَغِلّ بعضُ النساء هذا القرارَ فی الدَّعارةِ و تجارةِ الجنس.
3ـ قد تتعرَّضُ المرأةُ أو الفتاةُ للاغتصاب من موظفی وعمال الفندق أو من خارجه و ذلک بالدخول علیها بالقوة و إجبارها عَلَی الزنا، فَمَنْ یَحْمِیها إذا کانت بدون مَحْرَمٍ.
4ـ إن القرار یدعو إلی السُّفُور والتَّبَرُّج وذلک بعرض بطاقة الهویة التی تحمل صورتها عَلَی موظف الفندق و مرکز الشرطة، وقد أوجب اللّه و رسولُهُ صلیاللهعلیهوآلهوسلم الحجابَ والسِّتْرَ للمرأةِ المسلمةِ.
5ـ إن تقدیم بطاقة المرأة و فیها صورتها یُعَرِّضُها للاذی من جانب موظفی الفنادق و ذلک بالمطالبة بالکشف لمطابقة الهویة، فمَنْ یَضْمنُ نزاهةَ الموظف، فلربَّما تُخْدَعُ المرأةُ بکلمةٍ جمیلةٍ و تُذْعنُ لکل تهدید.
ص:273
1- www.alwatan.com.sa/news/index.asp.
2ـ فولتاج الکهرباء فی الفنادق
تیار الکهرباء فی المملکة عادة تکون بجهد 110 فولت، بتردد 60 هرتز، مع أنه توجد فی کثیر من البیوت مصادر طاقة بجهد 220 فولت ایضا لملائمة بعض الاجهزة المنزلیة. هذا و یُسْتَخْدَمُ فی البیوت غالبا أجهزةُ تثبیتِ جهد الکهرباء لحمایة الاجهزة و الحاسبات من تفاوت التیار الکهربائی.
ص:274
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:275
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:276
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:277
الفصل السادس
1ـ قوانین الجمارک
(1) 1ـ عَلَی المسافر سواء کان قادما الی السعودیة أو مغادرا منها ملا استمارة جدیدة إذا ما کان یحوز أموالا تَزِیدُ عن 60 ألف ریال (16 ألف دولار) أو ما یعادلها، و یُحَدِّدُ المسافرُ وفقا للنموذج الجدید نوعَ ما یَمْلِکُهُ مِنْ عُملات أو معادن ثمینة و مقدارها بالریال السعودی و مصدرها والغرض منها.
فیما یلی ما ورد فی اللوحة أعلاها:
وزارة المالیة ـ مصلحة الجمارک
الجمارک السعودیة ترحب بکم و تذکر کل مسافر أو عضو مسؤول فی العائلة عند القدوم أو المغادرة بأنه یجب علی من یحمل مبلغ نقدیة أو أدوات مالیة قابلة للتحویل أو معادن ثمینة تزید عن (60000) ستین الف ریال أو ما یعادلها من العملات الاجنبیة التصریح عنها لموظف الجمارک و تعبئة نموذج الافصاح الخاص بذلک علما بأن عدم الافصاح یعرضها للمصادرة و یعرض حاملها للجزاءات النظامیة.
2ـ قانون: «مِنْ أینَ لکَ هذا؟» (2)أکَّدَ المدیریةُ العامَّةُ للجمارک السعودیة أنَّ منافذَ السعودیة البریةَ والبحریةَ والجویةَ بدأت اعتبارا من 2-6-2007 بتطبیق إجراءات الافصاح عن المبالغ النقدیة أو المعادن الثمینة التی تَزِیدُ قیمتها عَلَی 60 ألف ریال.
.
ص:278
1- www.customs.gov.sa
2- www.islamlight.net/index.php?option=content&task=view&id=9535
و أضاف قائلاً: أنَّ عدمَ الافصاحِ عنها یعرضُ المسافر لدی المغادرة بدفعِ الرسوم الجُمْرُکیَّة علیها أو مصادرة ما یَمْلِکُه أو وضعه فی الامانات.
و یُطَبَّقُ هذا القانونُ وفقا للمادة 14 من نِظَام مکافحةِ غسیل الاموال، الصادر بالمَرْسُوم الملکیّ، رقم م 39، بتاریخ 25 جمادی الاخرة 1424 ه .، فی جمیع منافذ المملکة الجُمْرُکیَّةِ، و هی 8 منافذ بحریة و 10 منافذ جویة و 14 منفذا بَرِّیّا.
قد یَصِلُ الجزاء إلی السجن مدةً لا تَزِیدُ عَلَی ستة أشهر أو الغرامة التی لا تَزِیدُ عَلَی مائة ألف ریال (نحو 25 ألف دولار) أو کلتا العُقُوبَتَیْنِ، حسب ما ورد فی المَادَّة رقم ) (20من نِظَام مکافحة غسیل الاموال.
3ـ یمکن للزائر أن یَصْطَحِبَ معه عدد معین من الاجهزة الشخصیة والکهربائیة مثل الهاتف النقال والکامیرا و الکومبیوتر المحمول. تدخل هذه الاجهزة بدون رسوم جُمْرُکی.
2ـ إجراء قانون العَفْش المُتَخَلّف
1ـ یعرضُ المراقبُ الجُمْرُکیُّ العفشَ عَلَی أجهزة التفتیش فإذا وَجَدَ عفشا متخلفا یَضَعُ لاصقا أمنیا علیه.
2ـ بَعْدَ ذلکَ تَقُومُ الشرکةُ الناقلةُ بتخزینِهِ عَلَی مسئولیتها لحین حضور صاحبه لاستلامه. تَتَوَلَّی جمیعُ الخطوطِ السعودیةِ مسؤولیةَ التخزین.
3ـ عند مراجعة صاحبه یُسَلَّمُ له بحضور المراقب الجُمْرُکیّ الذی یَتَوَلَّی نَزْعَ اللاصِقِ الامْنیّ أو الرَّصَّاص و مِنْ ثَمَّ تفتیشه و إنهاء إجراءاته.
4ـ فی حالة عدم مراجعة صاحب العَفْش المتخلِّف یُنْقَلُ إلی الجهة التی تُحَدِّدُها الشَّرِکَةُ النَّاقِلَة. فَیُعادُ تصدیرُهُ بعد عرضِهِ عَلَی الجمارک لِتَفْتِیشهِ بحضورِ مندوبِ الشَّرِکَةّ نیابةً عَنْ صاحب الشأن.
5ـ فی حالِ العُثُورِ عَلَی موادّ ممنوعة أو مقیدة أو خاضعة للترسیم فیطبق ما لَدَی الجُمْرُک مِنْ أنظمةٍ و تعلیمات.
ص:279
3ـ فروعُ الجمارک
فروعُ الجمارک فی السعودیة هی: جُمْرُکُ میناء جدة الاسلامی، جُمْرُکُ میناء الملک عبدالعزیز بالدمّام، جُمْرُکُ المیناء الجاف بالریاض، جُمْرُکُ مطار الملک خالد الدولی بالریاض، جُمْرُکُ مطار الملک عبدالعزیز الدولی بجدة، جُمْرُکُ مطار الملک فهد الدولی بالدمام، جُمْرُکُ مطار القصیم، جُمْرُکُ جسر الملک فهد، جُمْرُکُ مطار الامیر محمد بن عبدالعزیز بالمدینة المنورة، جُمْرُکُ الحدیثة، جُمْرُکُ سلوی، جُمْرُکُ البطحاء، جُمْرُکُ الخفجی، جُمْرُکُ الرقعی، جُمْرُکُ حالة عمار، جُمْرُکُ میناء الجبیل، جُمْرُکُ میناء ینبع، جُمْرُکُ میناء رأس تَنُّوَرة، جُمْرُکُ جدیدة عرعر، جُمْرُکُ میناء ضباء، جُمْرُکُ الدرة، جُمْرُکُ الطوال، جُمْرُکُ میناء جیزان، جُمْرُکُ الخضراء، جُمْرُکُ علب، جُمْرُکُ الودیعة، جُمْرُکُ برید الریاض.
4ـ السِلُع الممنوعة
(1) أولاً: السِّلَعُ الممنوع استیرادُها:
1ـ الخنزیر و لحومُهُ و دهنُه و شعرُه و دمُه و أحشاؤه و أطرافُه وکل ما یُسْتَخرج منه.
2ـ الکلاب، عدا الکلاب المخصصة للصید أو للحراسة أو المکفوفین مع تقدیم شهادة من الجهة المختصة فی بلد المُصَدِّرِ، مُصَدَّقَةً من سفارة المملکة تُفِید أنَّ الکلبَ المراد إدخالُه کلبُ حراسة أو صید أو للمکفوفین بالاضافة إلی عرضه عَلَی المحجر البیطری.
3ـ لحوم الضفادع.
4ـ المخدرات بکافة أنواعها وأشکالها ومسمیاتها إضافة إلی مادة الشمة (2)
ص:280
1- www.flyingway.com/vb/archive/index.php/t-8034.html
2- الشمة هی تبغ غیر مدخن حیث یخلط معها عدة مواد منها التراب والاسمنت والملح والرماد والحناء والطحین وهذا ما یساهم فی تعدد ألونها وأشکالها کالشمة السوداء والحمراء والخضراء والصفراء والبیضاء. و الشمة تشوه الفم وتبعث الرائحة الکریهة من الفم علاوة عن إصفرار الاسنان وتسوسها.
والسویکة (1)والنشوق. (2)
5ـ سائر الأصناف الغذائیة المصنوعة من الدم الحیوانی. 6ـ الخمور والمسکرات بکافة أنواعها بما فی ذلک ما یحتوی عَلَی مواد کحولیة بأی نسبة مسکرة، وأجهزة تقطیر الخمور والمواد التی لا تستعمل إلا فی تقطیرها.
7ـ المصاحف بکمیات تجاریة. 8ـ الفواتیر البیضاء المعنونة بأسماء شرکات أجنبیة فی الخارج. 9ـ مواد الدعایة للادخنة بجمیع أنواعها. 10ـ الصلیب أو أی سلعة مرسوم عیها صور أو نقوش أو رسوم أو تلاوات أو عبارات بما فی ذلک النشرات والکتب وغیرها من المطبوعات والافلام والاشرطة التی تتنافی مع العقیدة والاداب الاسلامیة أو نِظَام المطبوعات. 11ـ القواریر الفارغة التی ترد من الخارج بغرض تعبئتها بالداخل والمثبت علیها دلالة المنشأ.
12ـ الصور التی تتعارض مع أحکام الشریعة و تنافی الاداب العامة وتستورد لغرض البیع بکمیات تجاریة. 13ـ الادوات والالات والاجهزة المخصصة لالعاب المیسر والقمار بکافة أنواعها. 14ـ الکَفِرات (الاطارت) المستعملة والمُجَدَّدة. 15ـ أشجار عید المیلاد. 16ـ الاسلحة والمعدات العسکریة بکافة أنواعها و أجزائها و ذخائرها إلا للقطاعات الحکومیة المختصة.
17ـ النواظیر اللیلیة التی یمکن بواسطتها الرؤیة فی الظلام والنواظیر التی تلتقط الصور لیلاً وکذلک نواظیر تحدید الاهداف. 18ـ المواد المتفجرة والمشعة والمفرقعات وملح البارود. بجمیع أنواعه وکلورات البوتاسیوم إلا بترخیص رسمی. 19 الالعاب الناریة بکافَّة أنواعها. 20ـ الادویة التی لا یوضع علیها أو عَلَی ورقة مرافقة لها کیفیة ترکیبها و مقادیر کل عنصر وفقا لنِظَام مزاولة مهنة الصیدلة والاتجار بالادویة والمستحضرات الطبیة.
ص:281
1- السویکة هی أوراق التبغ التی تطحن و تضاف الیها مواد أخری کـ : بیکربونات الصودیوم ورماد ورمل، والکادمنیوم والرصاص، والزرنیخ وألیاف زجاجیة، وهیدرازین والنیکل، وأکثر من 30 معدنا. و لها انواعٌ منها البیضاء: عبارة عن الشمة و یضاف إلیها کمیات من الطحین. والحمراء: عبارة عن الشمة ویضاف إلیها کمیات من الحناء الاحمر. والصفراء: عبارة عن الشمة ولا یضاف إلیها شیء.
2- النشوق أو السعوط أو البرنوطی کما یُسَمَّی فی العراق: هی مطحون أوراق التبغ.
21ـ السندات والکوبونات الخاصة بالهدی والاضاحی والفدی والصدقة. 22ـ الکامیرات التی تجرد الجسم من الثیاب بصورة عاریة. 23ـ أجهزة التدلیک التی تعرض بشکل منافیة للاداب. 24ـ الاکیاس الفارغة التی تحمل مارکات أو بیانات عن مواد غذائیة أو أسمنت أو علامات شرکاتها باستثناء ما یرد للشرکات الوطنیة. 25ـ العبی النسائیة الشفافة حتی ولو کانت عَلَی نطاق شخصی. 26ـ أشکال خاصة من السکاکین معدة لاغراض عُدوانیَّة، کأن تکون ذات حدین أو ذات ممسک. 27ـ الاقلام عَلَی شکل حقن. 28ـ الأصناف التی تحمل أعلام دول أجنبیة بشکل بارز کبیر. 29ـ المستحضرات التی تحدث تهیج لاجهزة الجسم. 30ـ السلع التی تحمل أسماء وصور مشاهیر. 31ـ الاجهزة التی تبث البرامج لاسلکیا (فیدیو بوستر). 32ـ أجهزة الهاتف المرئی. 33ـ الحقائب التی تحتوی عَلَی جهاز رادیو أو مسجل أو أجهزة إنذار. 34ـ کُروت التهنئة التی تحتوی عَلَی جهاز موسیقی صغیر یعمل أوتوماتیکیا عند تحریک الکرت. 35ـ أناتل السیارات المشابهة لاناتل الاجهزة الخاصة بسیارات رجال الامن والتلفونات اللاسلکیة. 36ـ النقود المزیفة. 37ـ مادة برومات البوتاسیوم المستخدمة کمادة محسنة لانتاج الخبز. 38ـ الاجهزة التی تعمل عَلَی تغییر الصوت. 39ـ النظارات ذات الثقوب (تعمل باللیزر). 40ـ الاحذیة المضیئة المستخدم فیها مادة الزئبق. 41ـ أسلحة الصید والاسلحة البیضاء والاسلحة الناریة.
42ـ أجهزة الکشف عن الذهب إلا بموافقة الجهات المختصة. 43ـ أجهزة الکشف عن العملات المزیفة، إلا بموافقة الجهات المختصة. 44ـ الطائرات التی تعمل بالتحکم عن بعد بواسطة الریموت کنترول.
45ـ قوارب الصید. 46ـ الالات والادوات الخاصة بتصنیع وتصلیح ونسخ المفاتیح إلا بترخیص من الامن العام.
ثانیا: السلع المقید استیرادها 1ـ تخضع المواد التالیة للکشف من قبل المحاجر الزراعیة والبیطریة بوزارة الزراعة والمیاه طبقا لقرار مجلس الوزراء رقم 50 و تاریخ 17/3/1410 ه . (أ) 1ـ حیوانات الأکل الحیة بأنواعها. 2ـ الحیوانات الحیة والمفترسة وغیر
ص:282
الالیفة. 3ـ طیور الزینة بأنواعها.
4ـ الدواجن والارانب والصیصان الحیة بأنواعها. 5ـ أسماک الزینة بأنواعها.
6ـ بیض التفقیس. 7ـ السائل المنوی. 8ـ اللقاحات البیطریة. 9ـ الادویة البیطریة. 10ـ الجلود والشعر والفراء والصوف التی من أصل حیوانی ولم تدخل فیها أی عملیات تصنیع.
5ـ تهریب الکحولیات
(1)علی الرغم من الحظر الشرعی و القانونی علی تجارة و تصنیع الخمور فی المملکة العربیة السعودیة، وعلی الرغم من الرقابة القویة فی المنافذ الحدودیة والجمرکیة، والدور الکبیر الذی تقوم به هیئة الامر بالمعروف والنهی عن المنکر لمواجهة المخالفین، إلا أن هؤلاء المخالفین یواصلون تحدیهم للقوانین ولهیئات الرقابة، حیث کشفت بعض البیانات عن ضبط 120 ألف زجاجة خمر فی العام 2007 فقط.
6ـ نظام التامین
(2) تُعْتَبَرُ المملکةُ من الدول القلیلة فی العالم التی لم تُطَبِّقْ نظام التأمین؛ والسبب هو أن علماء الدین أفتوا بانه حرام، لان التأمین التجاری یشبه القمار و الربا. وقد عُرِضَ موضوعُ التأمین علی مجلس هیئة کبار العلماء فی المملکة سنة 1397 ه . ق و صدر به قرار المجلس بتقسیم التأمین إلی التأمین التجاری المحرم و التأمین التعاونی المباح.
التأمین التجاری: وهو التأمین الموجود فی الدول المختلفة.
التأمین التعاونی: و هو جمعیة تعاونیة، معروفٌ أعضاؤُها فهم یقومون بجمع المال من الاعضاء و یُخْرَجُ من صندوقهم ما تقتضیه الحوادثُ. والفائض من التزامات صندوق
.
ص:283
1- www.el-awael.com/news
2- راجع: قواعد و ضوابط عقوبات الحدود و التعازیر، جامعة نایف العربیة للعلوم الامنیة، 1428 ه . ق، 2007 م.
یعود الی المشترکین فیه. هذا النوع من التأمین رغم موافقة العلماء السعودیین، له محاسن و نقائص منها:
1ـ ان القسط التأمینی یُدفَع للمُؤَمِّن علی سبیل التبرع ولکن التعویض فی حال الاقتضاء یُدْفَعُ من صندوق المشترکین وأنهم بحکم تعاونهم ملتزمون بالتعویضات سواء أ وُجِدَ فی الصندوق ما یفی بسدادها أم حصل فی الصندوق عجز عن السداد، فهم ملزمون بتغطیته من أموالهم کلٌّ بنسبةِ اشتراکه.
2ـ إن امتناعَ المُؤمَّن له عن الاستمرار فی دفع الاقساط أو الامتناع عن المشارکة فی تغطیة عجزالصندوق یسقط حقه فی التعویض وفی المطالبة بما مضی منه دفعه ویعطی القائمین علی إدارة التأمین التعاونی حق فسخ العقد منه.و هذا یُبْطلُ القولَ بِدَعْوَی التَّبرع ویلزم القول بأن التعاقد بین المُؤَمِّن والمُؤَمَّن له تعاقد معاوضة توجب الالزام والالتزام کالحال بالنسبة للتأمین التجاری. و فی الحقیقة إن القول بالتبرع ضربٌ من الوهم.
3ـ لَقد رَفَضَ الکثیرُ من السعودیین نظام التامین لسیاراتهم بسبب فتوی علماء الدین. فلذلک فی کثیر من الاحیان عندما یرتکب صاحب السیارة حادثا یؤدی إلی أضرار کبیرة ویُحْکَمُ علیه بدفع مبالغ کبیرة فإنه یعجز عن الدفع فتضیع حقوق المتضررین. هذا و کثیر من المتسولین یَعرضونَ صکوکا من المحاکم حُکِمَ علیهم بدفع دیات نتیجة لارتکاب حوادث السیارة.
4ـ بسبب فقدان التأمین ضد الغیر أو التامین المِهَنِیّ فقد الکثیر من الاسر لعائلها وفی بعض الاحیان یصیب العائل بإصابة تقعده عن العمل مما یؤدی إلی تشتت الاسرة أو لجوئها إلی الاستجداء لمواجهة المشاکل المادیة.
ص:284
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:285
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:286
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:287
الفصل السابع
1ـ مُتَطَلّبات الحصول عَلَی تأشیرة الحج
(1)
1ـ یُبْدَأ منحُ التأشیرات بعدَ عید الفطر المبارک من کل عام.
2ـ الیوم الخامس والعشرون من ذی القعده فی کل عام هو آخر یوم لمنح تأشیرات الحج.
3ـ یجب أن یکون لدی کل حاج شیکانِ اثنانِ بالریال السعودی أو مایعادله بالدولار الامریکی.
الف) یتضمن الشیک الاول أجور خدمات المؤسسات. ب) ویتضمن الثانی أجور النقل، عَلَی النحو التالی:
الف) أجور الخدمات و قیمتها 444 ریال بما یعادل 118 دولار أمریکی.
ب) أجور النقل (المکیف) و قیمته 435 ریال بما یعادل 116 دولار أمریکی.
ج) أجور النقل (غیر المکیف) قیمته 345 ریال بما یعادل 92 دولار أمریکی.
4ـ الاشتراطات الصحیَّة:
الف) یُطلبُ مِنْ کلِّ حاج قادم من بلاد موبوئة أو جزء منها بالحمی الصفراء أن یُقَدِّمَ شهادةَ تطعیمٍ ضد هذا المرض.
هذا التطعیم مطلوب من الحجاج القادمین من المناطق الافریقیة وبعض الدول فی
ص:288
1- الإدارة العامه لشؤون الحج والاوقاف الاسلامیة www.mofa.gov.sa/Detail.asp?InNewsItemID=442
أمریکا الجنوبیة، و تقوم منظمة الصحة العالمیة بتحدید هذه البلاد فی تقاریرها الدوریة.
ب) یُطلبُ الحجاج أن یُقَدِّمَوا شهادة التطعیم ضد الحُمَّی الشَّوْکِیَّة (التهاب السحایا): هی من الامراض المعدیة الخطیرة التی تنتقل بواسطة الرذاذ المتطایر من الفم و الانف، وتُصیبُ أغشیةَ المخ و النخاع الشوکی، وتؤدِّی غالبا إلی الوفاة إن لم تُعَالَجْ، وقد تُؤَدِّی إلی إعاقاتٍ عصبیَّة فی حالة تأخُّر العلاج.
ج) لا یُعْطَی لقاحُ الحُمَّی الشَّوکیة للاطفال الذین تقل أعمارهم عن 6 أشهر، لکن یمکن إعطاؤه للمرأة الحامل بل ویُنْصَحُ بذلک.
د) یُمْنَعُ دُخُولُ المواد الغذائیة مع الحاج و یُسْتَثْنَی من ذلک الکمیات البسیطة التی یحتاجها الحاج القادم عن طریق البر.
د) ضرورة ترجمة الشهادات الصحیه إلی العربیة أو الانجلیزیة و توضیح تاریخ التطعیم، وتکون مع الحجاج عند القدوم.
2ـ متطلبات الحصول عَلَی تأشیرة العمرة
اشاره
1ـ یبدأ موسم منح تأشیرات العمرة إعتبارا من غرة شهر صفر وحتی منتصف شهر رمضان من کل عام هجری مع أَحَقِّیة البقاء لمدة ستة أشهر.
2ـ یقتصر التأشیر بالقدوم للعمرة عَلَی وثائق السفر القانونیة الصالحة لدخول المملکة العربیة السعودیة، والمغادرة منها للبلد القادم منها أو لای بلد آخر وأن تکون صالحة لمدة لاتَقِلُّ عن ستة أشهر.
3ـ التقدم للحصول عَلَی تأشیرة العمرة عبر إحدی الشرکات المرخصة لها والعاملة فی هذا المجال تسهیلاً للمعتمر وتوفیرا لوقته.
4ـ الإشتراطات الصحیة:
الف) یُطلبُ مِنْ کل حاج قادم من بلاد موبوئة أو جزء منها بالحمی الصفراء أن یُقَدِّمَ شهادةَ تطعیمٍ ضد هذا المرض.
ب) یُطلبُ الحجاج أن یُقَدِّمَوا شهادة التطعیم ضد الحمی الشوکیة (التهاب
ص:289
السحایا).
د) ضرورة ترجمة الشهادات الصحیة إلی اللغة العربیة أو الانجلیزیة و توضیح تاریخ التطعیم وتکون مع الحجاج عند القدوم.
5ـ فی حال عدم وجود لهذه الشرکات فی دولة ما أو لعدم وجود ممثلیة للمملکة فیها فیتم العمل وفق مایلی:
الف) یتم منح المتقدمین تأشیرات العمرة بدون إشتراط تعاقدهم مع الشرکات العاملة فی مجال العمرة وفی حال عدم وجود ممثلیة یتم التقدم إلی أقرب دولة یتواجد فیها تمثیلاً للمملکة العربیة السعودیة.
ب) أن یحمل المعتمر شیکا مصرفیا أو ما یعادله بمبلغ 300 دولار أمریکی.
ج) أن یتعهد المعتمر کتابیا بالتعاقد مع إحدی الشرکات المُرَخَّصة لها بمجرد وصوله إلی منفذ الدخول حیث یتواجد هناک مکاتب لبعض الشرکات حیث أن المعتمر لن یتمکن من إنهاء إجراءات دخوله للاراضی السعودیه دون الحصول عَلَی العقد.
التأشیرات المتاحة
لاتصدر السعودیةُ تأشیرات السیاحة و لا الزیارة بل تصدر نوعین من التّأشیرات المتاحة للمسلمین یعنی تأشیرة الزّائر و تأشیرة الاقامة. فی کلّ الحالات، یجب أن یکون لدی الشخص الذی یدخل المملکة کفیل سّعودیّ سواء کان فردا أو شرکة لضمان سلوکه عندما یکون فی المملکة.
صلاحیة التأشیرة لمدّة شهر هجری فقط و لیس لشهر میلادی. إذا بقی الزّائر لشهر میلادی، هناک احتمال وارد بأنه سیکون قد تجاوز تأشیرته بیوم أو اثنان و سیواجه الصّعوبات خاصةً عندما یغادر المملکة.
4ـ إکمال الاستمارة لدی المغادرة
فور مغادرة الزائر من السعودیة علیه أن یکمل الاستمارة التالیة:
ص:290
المملکة العربیة السعودیة ..... وزارة الداخلیة .... المدیریة العامة للجوازات ....
بطاقة مغادرة للعمرة
الناقلة...... (الطائرة أو السفینة، او السیارة) رقم الرحلة....... (رقم رحلة الطائرة...) جهة المغادرة...... اسم الکامل ........ الجنسیة .. . الجنس ......... رقم جواز السفر...عدد المرافقین........ذکور أناث
ص:291
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:292
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:293
الفصل الثامن
1ـ إقامة الاحتفالات والمهرجانات والذکریات
(1)
لقد حَرَّمَ العلماء السعودیونَ منذ سنین، الاحتفالات و الذکریات و المهرجانات الشعبیة لأنها باعتقادهم مشابهة للکفار وفیها ابتداع فی دین اللّه فهم لا یوافقون الاحتفال إلا فی العیدین: الاضحی والفطر. فباعتقادهم أن الاحتفال بعید المولد (2)عبادة لم یأذن بها اللّه، و فیه التشبه بالنصاری ونحوهم من الکفرة، و عید الأم (3)والعید الوطنی (4)فیهما التشبه بالکفار.
فبالرغم التحریم یحتفل الشبان السعودیون فی هذا الیوم بطریقة الاحتفال بالفوز فی مباریات کرة القدم. فهم یُبرزونَ هوایاتِهم مثل أصحاب الزلاجات، أو الدراجات الهوائیَّة، حیث یقوم بعضهم أحیانا باستعراضات متألقة و خطیرة أحیانا. هذا والحضور الامنی الواسع یکون لافتا للانتباه. بحیث یکون واجب القوات الامنیة تنظیم المکان
ص:294
1- موقع نور الاسلام المشرف العالم الشیخ د. محمدبن عبداللّه آل الهبدان: www.islamlight.net/index.php
2- هؤلاء الذین یُقیمون حفلات المیلاد لایدَّعون بأنهم ینجرُونهُ للدین بل هذه ذکری لهم فلیس له علاقة بالدین أو التشبه بالکفار.
3- قال اللّه تعالی: «و بالوالدَیْنِ إحسانا» البقرة: 83؛ النساء: 36؛ الأنعام: 151 «و وصَّیْنا الإنسانَ بوالدَیْهِ حُسْنا» العنکبوت: 8 فهو یأمرنا بتکریم الوالدین. فإن خصص یوم لتکریمهما أو إعطاء هدایا لهما لیس مخالفا للایات.
4- یوجد هذا الیوم فی جمیع الدول فلاعلاقة له بالدین بل المقصود من تعیینه هو تکریم الذین بذلوا مُهَجَهم للدفاع عن البلاد؛ رغم أنَّ الدِّینَ یکرِّمُ الشهداء أیضا.
والقضاء عَلَی المخالفات.
یقول الشیخ حمود بن عبداللّه التویجری (ت 1413 ه .) (1)«من مشابهة أعداء اللّه تعالی ما ابتلی به الأکثرون من اتخاذ أعیاد زمانیة ومکانیة کلها مبتدعة، فأما الزمانیة فکثیرة، منها یوم المولد و لیلة المعراج، ولیلة النصف من شعبان (2)، و منها ما یجعل لمیلاد صالح (3)أو مَنْ یُظَنُّ صلاحُهُ. و منها ما یُجْعَلُ لولایة بعض الملوک و یُسَمَّی عیدَ الجُلُوسِ (4)و هو مأخوذٌ من عیدِ النَّیروز عند العجم». (5)
و یقول مفتیُ المملکة و رَئیس القضاة والشؤون الاسلامیة، الشیخ محمد بن إبراهیم آل الشیخ (ت 1389 ه .) عن العید الوطنی: «إنَّ تخصیصَ یومٍ من أیام السنة بخصیصةٍ دون غیرِهِ من الایام یکونُ به ذلک الیوم عیدا.....إنَّه بدعةٌ فی نفسه و محرَّمٌ. (6)
و یقول الشیخ بکر أبو عبداللّه أبو زید رئیس المجمع الفقهی فی السعودیة (ت 1429): (7)«ان الاحتفال بالیوبیل (8)عَلَی اختلاف مدته، وعَلَی اختلاف أغراضه، هو احتفالٌ بِدَعِیٌّ فی الدین، ومنازعة فی أمرِ ربِّ العالمین، و تَشَبُّهٌ بالکافرین وتعظیمٌ لحرماتِهِم. وأنه یجب النهی عن الاحتفالات البدعیة، ومنها الاحتفال بعید مولد النبی (9)صلی اللّه علیه وشآلهص وسلم، والاحتفال بلیلة الاسراء والمعراج،
ص:295
1- الإیضاح والتبیین لما وقع فیه الأکثرون من مشابهة المشرکین، ص 54.
2- هو یوم مولد الأمام الحجة بن الحسن عَجَّل اللّه تعالی فرجَه الشریف.
3- یقصدون بذلک احتفالات الشیعة فی مولد الائمة المعصومین سلام اللّه علیهم أجمعین.
4- یُحتفل یوم استولی المَلِک علی العرش فی السعودیة و لکن علمائهم لایؤیدون الاحتفلات وقد بعث جمع منهم برسالة الی الملک فذکروا فیها عدم رضاهم لهذه الاحتفالات. (راجع: موقع نور الاسلام الشیخ د. محمدبن عبداللّه آل الهبدان www.islamlight.net/index.php
5- هذا یدل علی أن هؤلاء لیس لدیهم اطلاع علی أعیاد الإیرانیین لان النیروز لیس عید جلوس الملوک، بل هو عید بمناسبة مجیء الربیع و بدایة السنة الجدیدة.
6- فتاوی محمد بن إبراهیم آل الشیخ، ج 3، ص 107.
7- عید الیوبیل بدعة فی الاسلام، ص 25.
8- الیوبیل: کلمة عبریة معناها قرن الکبش الذی تصنع منه الابواق التی یستعمل فی الاعیاد. ثم انتقل إلی العید المنصوص علیه لدی الیهود والنصاری عند مرور عدد من السنین علی میلاد أو افتتاح لمؤسسة أو مشروع. ثم انتقل للمسلمین فیقال عید الیوبیل الفضی بعد مضی خمسة وعشرین عاما. والذهبی بعد مضی خمسین عاما والماسی بعد مضی خمسة و سبعین عاما.
9- لاشک أن احتفالات مولد النبی صلی اللّه علیه وآله وسلم، و موالید الائمة المعصومین علیهم السلام تکریم للدین ولرموزه.
والاحتفال برأس العام الهجری وغیرها من الاعیاد المبتدعة لدی بعض المسلمین، التی أدخلها المُضَلِّلُونَ. یجب عَلَی الناهین عن هذه الاعیاد البدعیة وجوبا أَوَّلیّا أنْ یُعلنوا النهیَ عن الاحتفال بعید الیوبیل: الفضی، والذهبی، والماسی». و یضیف قائلاً:(1) أن فَتْحَ بعض الاماکن مثل بعض الادارات أو الشرکات أو المؤسسات لمرورها بمثل هذه المجموعات الانفة الذکر من السنین بدعة و لا تجوز إقامةُ الحفلات وتوزیع الهدایا وغیرها بمناسبة مرور سنین عَلَی ولادة الشخص، أو فتح محل، أو مدرسة أو أی مشروع ؛ فالواجبُ ترکُ ذلک والحذر منه.
وأجاب الشیخ ابن جبرین المفتی الکبیر فی السعودیة عن سؤال حول حکم الاحتفال بمولد النبی صلی اللّه علیه و آله و سلم قائلاً: ((2)) هو بدعة منکرة»!
و یضیف قائلا: ((3)) ..... و معلومٌ أنَّ المُحْتَفِلین إنما یحتفلون یوما فی السنة، وقد لا یوافق یوم الاثنین.
وسئل عنه أیضا: ((4)) ما حکم الاحتفال بمرور سنة عَلَی زواج رجل مِنْ امرأته، بغیر نیة التشبه بالکفار أو تقلیدهم؟ الجواب: لا یجوز ذلک؛ فهو من العادات السیئة، ولا داعی إلی ذلک، ولیس مشروعا، ولا شک أن فیه تشبها بالکفار والمشرکین وأهل البدع الذین سنوا أعیادا للموالد ونحوها.
ص:296
1- عید الیوبیل، ص 57، 58.
2- www.ibn-jebreen.com موقع الشیخ ابن جبرین
3- یقال: إنَّ النبی صلی اللّه علیه و آله و سلم ولد یوم الاثنین.
4- www. ibn - jebreen. com / book.php?cat = 6 & book = 76 & toc = 9893 & page = 8853&subid =35392
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:297
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:298
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:299
الفصل التاسع
1ـ الاتصال الهاتفی
یُمکنکُم الاتصالُ الهاتفی فی السعودیة بِعدَّةِ طُرُقٍ، منها:
1ـ الرُّجُوعُ إِلَی مکاتبِ الاتِّصالاتِ:
أسعار المکالمات الهاتفیة فی مکاتبِ الاتِّصالاتِ غالیة جدا فی السعودیة؛ رغم أنه جاء فی بیان شرکة الاتصالات السعودیة(1) بأنها خَفَّضَتْ أسعارَ المکالمات الهاتفیَّة والبطاقة الهاتف المحمول والمعروفة باسم «سوا» بنسبة 50% و أسعار الرسائل الدولیة بنسبة 25% و لکنها لاتزال غالیة جدا.
2ـ إستخدامُ الهاتِف الجَوّال (النَّقَّال، الخِلِیِویّ، المَحْمُول) الشخصی.
الاتصال الهاتفی عن طریق الجوال الشخصی من السعودیة إلی إیران: لدقیقة واحدة 7 ریالات، یعادل حوالی 1750 تومانا ایرانیّا. و لکن الاتصال الهاتفی من إیران إلی السعودیة أرخص بکثیر، حیث لایزید سعره من ریال واحد.
3ـ شِراءُ بِطاقَةِ الهَواتِفِ الجَوّالَةِ.
تُباعُ بِطاقَةُ الهَواتِفِ الجَوّالَةِ لشرکات: «سوا» و «موبایلی» «زین» و غیرها فی الاسواق.
4ـ شِراءُ بطاقةِ التلیفون:
تُباع بطاقة التلیفون فی کثیر من المحلات التجاریة حیث یمکنکم شِراء بِطَاقَةِ التّلیفون
ص:300
1- www.alqabas.com.kw/Article.aspx?id=563081
للاتّصالَ بِإیران عَنْ طَرِیقِ کُشْکِ الهَواتِفِ فی الشَّوارِعِ.
2ـ منع استخدام الهاتف الجوال فی الکعبة
قررت وزارة الحج السعودی حظر التصویر عَلَی المعتمرین داخل الحرمین الشریفین وفی ساحاتهما.
و بَرَّرَتِ الوزارةُ هذا القرارَ بأنَّه یأتی استشعارا لقدسیةِ الحرمَینِ الشریفینِ، وسعیا لتهیئةِ المناخِ التعبُّدی لقاصدی المسجدِ الحرامِ وا لمسجدِ النبوی الشریفِ. فضلاً عن ذلک یُسَبِّبُ إزعاجا للمعتمرین. و سَتُسهمُ الجهات الامنیة وشرطة الحرم فی تطبیق القرار، ودَعَتِ الوزارةُ شرکاتِ العمرةِ المُرَخَّصَ لها إلی ضرورة تنبیه زوار الحرمین الشریفین إلی منع التصویر.
و تُمنَعُ النساءُ بالفعل مِنَ الدخول بالجوال المُزَوَّد بالکامیرا للحرم النبوی بالمدینة المنورة، فیما یتمُّ السماحُ لهن بحملهِ بالحرم المکی؛ "لانَّ المسجد الحرام مختلط فیه النساء بالرجال، أما المسجد النبوی فَقِسمُ النساء منعزل".
هذا و یحرص الکثیر من الحجاج والمعتمرین عَلَی التقاط صور لهم بجوار البیت الحرام للذکری؛ بغرض إطلاع أبنائهم علیها، أو تعریفهم بالمناسک. ویری البعض أن زیارة الاماکن المقدسة فرصة نادرة لالتقاط الصور التذکاریة؛ لانه لیس أروع من صورة فی ملابس الاحرام أمام الکعبة، أو فی المسعی.
علاوة علی ذلک، تَحَوَّلَ الهاتفُ الجوالُ إلی وسیلة مناسبة للبحث عن المفقودین داخل الحرم أو فی عرفات، أو لجمعِ الشَّمل بین أُسَر وعائلاتٍ اتفقتْ عَلَی اللِّقاء عند مکان خاص کقُرْب أحد أبواب الحرم.
ص:301
3ـ نِظَام مکافحة جرائم الانترنت والهاتف الجوال
(1)
أبرز مواد النِظَام الذی أقره مجلس الوزراء فی السعودیة:
المَادَّة الثانیة: یَهْدِفُ هذا النِظَام إلی الحدِّ مِنْ وقوع جرائم المعلوماتیة. و تحدید هذه الجرائم والعقوبات المقررة لکل منها وبما یؤدی إلی ما یأتی:
1ـ المساعدة عَلَی تحقیق الامن المعلوماتی.
2ـ حفظ الحقوق المترتبة عَلَی الاستخدام المشروع للحاسبات الالیة أو الشبکات المعلوماتیة.
3ـ حمایة المصلحة العامة والاخلاق والاداب العامة.
4ـ حمایة الاقتصاد الوطنی.
المَادَّة الثالثة: یُعَاقَبُ بِالسِّجْنِ مدة لا تَزِیدُ عَلَی سنة وبِغَرامَةٍ لا تَزِیدُ عَلَی 500 ألف ریال أو بإحدی هاتَیْنِ العُقُوبَتَیْنِ، کل شخص یرتکب أیا من الجرائم المعلوماتیة الاتیة:
1ـ التنصت(2) عَلَی ما هو مُرْسَلٌ عن طریق الشبکة المعلوماتیة أو أحد أجهزة الحاسب الالی (دون مسوِّغٍ نظامی صحیح) أو التقاطه أو اعتراضه.
2ـ الدخول غیر المشروع لتهدید شخص أو ابتزازه، لحمله عَلَی القیام بفعل أو الامتناع عنه، ولو کان القیام بهذا الفعل أو الامتناع عنه مشروعا.
3ـ الدخول غیر المشروع إلی موقع إلکترونی، أو الدخول إلی موقع إلکترونی لتغییر تصامیم هذا الموقع أو إتلافه أو تعدیله.
4ـ المساس بالحیاة الخاصة عن طریق إساءة استخدام الهواتف النقالة المزودة بالکامیرا، أو ما فی حکمها.
5ـ التشهیر بالاخرین أو إلحاق الضرر بهم، عبر وسائل تقنیات المعلومات المختلفة.
المَادَّة الرابعة: یُعَاقَبُ بِالسِّجْنِ مدة لا تَزِیدُ عَلَی 3 سنوات و بِغَرامَةٍ لا تَزِیدُ عَلَی
ص:302
1- صحیفة الوطن: الجمعة 18 ربیعالاول 1428 ه . الموافق 6 أبریل 2007 م العدد (2380) السنة السابعةwww.alwatan.com.sa/news/newsdetail.asp?issueno=0832&id=472
2- من مادة نَصَتَ: استمع خفیة و من دون إذن.
ملیونی ریال، أو بإحدی هاتَیْنِ العُقُوبَتَیْنِ. کل شخص یرتکب أیا من الجرائم المعلوماتیة الاتیة:
1ـ الاستیلاء لنفسه أو لغیره عَلَی مال منقول أو عَلَی سند، أو توقیع هذا السند، و ذلک عن طریق الاحتیال، أو اتخاذ اسم کاذب أو انتحال صفة غیر صحیحه.
2ـ الوصول (دون مسوغ نِظَامی صحیح) إلی بیانات بنکیة أو ائتمانیة أو بیانات متعلقة بملکیة أوراق مالیة للحصول عَلَی بیانات أو معلومات أو أموال أو ما تتیحه من خدمات.
المَادَّة الخَامِسَة: یُعَاقَبُ بِالسِجْنِ مدة لا تَزِیدُ عَلَی 4سنوات وبِغَرامَةٍ لا تَزِیدُ عَلَی 3 ملایین ریال، أو بإحدی هاتَیْنِ العُقُوبَتَیْنِ. کل شخص یرتکب أیا من الجرائم المعلوماتیة الاتیة:
1ـ الدخول غیر المشروع لالغاء بیانات خاصة أو حذفها أو تدمیرها أو تسریبها أو إتلافها أو تغییرها أو إعادة نشرها.
2ـ إیقاف الشبکة المعلوماتیة عن العمل أو تعطیلها أو تدمیر أو مسح البرامج أو البیانات الموجودة أو المستخدمة فیها أو حذفها أو تسریبها أو تعدیلها.
3ـ إعاقة الوصول إلی الخدمة أو تشویشها أو تعطیلها بأی وسیله کانت.
المَادَّة السادسة: یُعَاقَبُ بِالسِّجْنِ مدة لا تَزِیدُ عَلَی 5 سنوات وبِغَرامَةٍ لا تَزِیدُ عَلَی 3 ملایین ریال، أو بإحدی هاتَیْنِ العُقُوبَتَیْنِ کل شخص یرتکب أیا من الجرائم المعلوماتیة الاتیة:
1ـ إنتاج ما مِنْ شأنِهِ المساس بالنِظَام العام أو القیم الدینیة أو الاداب العامة أو حرمة الحیاة الخاصة أو إعداده أو إرساله أو تخزینه عن طریق الشبکة المعلوماتیة أو أحد أجهزة الحاسب الالی.
2ـ إنشاء موقع عَلَی الشبکة المعلوماتیة أو أحد أجهزة الحاسب الالی أو نشره للاتجار فی الجنس البشری أو تسهیل التعامل به.
3ـ إنشاء المواد أو البیانات المتعلقة بالشبکات الاباحیة أو أنشطة المَیْسِر المُخِلَّة بالاداب العامة أو نشرها أو ترویجها.
ص:303
4ـ إنشاء موقع عَلَی الشبکة المعلوماتیة أو أحد أجهزة الحاسب الالی أو نشره، للاتجار بالمخدرات أو المُؤثِّرات العقلیة أو ترویجها أو طرق تعاطیها أو تسهیل التعامل بها.
المَادَّة السابعة: یُعَاقَبُ بِالسِّجْنِ مدة لا تَزِیدُ عَلَی 10 سنوات وبِغَرامَةٍ لا تَزِیدُ عَلَی 5 ملایین ریال، أو بإحدی هاتَیْنِ العُقُوبَتَیْنِ کل شخص یرتکب أیا من الجرائم المعلوماتیة الاتیة:
1ـ إنشاء موقع لمنظمات إرهابیة عَلَی الشبکة المعلوماتیة أو أحد أجهزة الحاسب الالی أو نشره لتسهیل الاتصال بقیادات تلک المنظمات أو أی من أعضائها أو ترویج أفکارها أو تمویلها، أو نشر کیفیة تصنیع الاجهزة الحارقة أو المتفجرات أو أی أداة تستخدم فی الاعمال الارهابیة.
2ـ الدخول غیر المشروع إلی موقع إلکترونی أو نِظَام معلوماتی مباشرة أو عن طریق الشبکة المعلوماتیة أو أحد أجهزة الحاسب الالی للحصول عَلَی بیانات تَمُسُّ الامن الداخلی أو الخارجی للدولة أو اقتصادها الوطنی.
المَادَّة الرابعة عشرة: تتولی هیئة الاتصالات وتقنیة المعلومات وفقا لاختصاصها تقدیم الدعم والمساندة الفنیة للجهات الامنیة المختصة خلال مراحل ضبط هذه الجرائم والتحقیق فیها أثناء المحاکمة.
المَادَّة الخَامِسَة عشرة: تتولی هیئة التحقیق والادعاء العام التحقیق والادعاء فی الجرائم الواردة فی هذا النِظَام.
المَادَّة السادسة عشرة: یُنشر هذا النِظَام فی الجریدة الرسمیة ویُعمَل به بعد (120) یوما من تاریخ نشره.
ص:304
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:305
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:306
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:307
الفصل العاشر
1ـ مصطلحاتٌ قانونیةٌ خاصة
اشاره
أخذت المملکة العربیة السعودیة بمصطلح النِظَام کردیف لمصطلح القانون. والنِظَام، کلمة مُستخدمة فی علم القانون یحدد فیها نوع واحد من أنواع القانون؛ مثاله: نِظَام المرور أو نِظَام الاجراءات الجزائیة.
والنِظَام ـ کالقانون ـ قد یکون دُستورا، أو لائحة، أو لوحة إرشادیة مرتبط مخالفتها بعقوبة، أو حتی تعلیمات أو إجراءات محددة.
بعض المصطلحات القانونیة
1ـ الامر الملکی: وثیقة رسمیة مکتوبة بتوقیع الملک تُعّبر عن إرادة الملک المُباشرة والمُنفردة. هذا الامر هام جدا لانه نابع عن إرادة الملک.
الإسناد القانونی للأمر الملکی: هو سلطة أو رغبة الملک وفقا لما یراه من مصلحة، باعتباره ولیا للامر، ولا یوجد وقت ُمحدد تصدر فیها الاوامر الملکیة (الامر الملکی وبکل هذه الخصائص یُعد أقوی أداة تنظیمیة فی السعودیة).
2ـ المَرْسُوم الملکی: وثیقة رسمیة، ُتعبر عن إرادة الملک، بالموافقة عَلَی موضوع سبق أن عُرض عَلَی مجلسی الوزراء والشوری، واتخذ کلٌ منهما قرارا عَلَی حیال ذلک الموضوع یکون التعبیر هنا بالموافقة عَلَی موضوع ٍ ما بعد عرضه عَلَی کلٍ من مجلس الوزراء والشوری، ویستلزم الامر موافقة الملک، لیصبح نافذا ورسمیا. إن الاسناد القانونی
ص:308
هنا، هو سلطة / رغبة الملک بأمرٍ معروض علیه من قبل جهتین تبقی موافقته لیدخل حیز التطبیق رسمیا. معظم المراسیم الملکیة تکون بالموافقة عَلَی «مشروع نِظَام أو قانون» أو الموافقة عَلَی اتفاقیات دولیة.
3ـ الأمر السامی: وثیقة رسمیة تُعبر عن إرادة رئیس مجلس الوزراء سواء کان الملک أو نائبه الاول (حال رئاسته للمجلس) أو النائب الثانی.
4ـ قرار مجلس الوزراء: وثیقة رسمیة ذو صیغة محددة تُعبر عن إرادة مجلس الوزراء. إن قرارات مجلس الوزراء، من أهم هذه الانظمة (لیس من ناحیة القوة وحسب) بل لاعتبارها أکثر الانظمة والقوانین صدورا ومساسها بالشؤون الیومیة وهی تعبیر عن إرادة مجلس الوزراء (جمیع الوزراء الاعضاء) کما أنها قرارات تشریعیة تنظیمیة وتنفیذیة. وتصدر هذه القرارات بعد اجتماع المجلس کل یوم إثنین، وتنشر فی الجریدة الرسمیة وتعلن فی الاخبار.
5ـ قرارات المجالس العلیا: عبارة عن وثائق رسمیة، تعبر عن إرادة المجلس وفی مجال إختصاصه. فی المملکة العدید من المجالس العلیا، وهی مجالس متخصصة فی مجالات معینة، محّددة صلاحیاتها واختصاصاتها وفقا لنِظَامها. مثال ذلک: مجلس القضاء الاعَلَی، ومثال قرارته: إعلان الرؤیة الشرعیة لهلال رمضان.
2ـ النظام القضائی
(المَادَّة 52) یتم تعیین القضاة و إنهاء خدمتهم بأمر ملکی بناء عَلَی اقتراح من المجلس الاعلی للقضاء.
و یتولی مجلس القضاء الاعلی مسؤولیة تفسیر الشریعة ومراجعة جمیع الاحکام الصادرة عن المحاکم کفرض عقوبة الاعدام وبَتْرِ الاطراف والرجم.(1)
ومن أعضاء المجلس الذین یعینهم الملک، وکیل وزارة العدل فی حال غیاب أعضاء
ص:309
1- المادة السادسة من القانون الأساسی للقضاء؛ راجع: دراسة الدکتورة آمال الفزایری فی مؤتمر العدالة العربی الاول الذی عُقد فی بیروت، 1999 م.
مجلس القضاء الاعلی عن أحد الاجتماعات، یعود إلی وزیر العدل، اختیارُ بدائل لهم.(1)
سلطات الاعتقال الرئیسیة هی: 1ـ شرطة الامن العام. 2ـ المباحث العامة. 3ـ الشرطة الدینیة المعروفة باسم «المطوِّعین» أو هیئة الامر بِالمَعْرُوفِ والنهی عن المنکر. والسلطتانِ الاولیانِ مسؤولتانِ أمام وزیر الداخلیة.
أما المطوِّعون المکلفون بضمان التقیُّد الصارم بقواعد السلوک القائمة، فهم، نظریا، هیئةٌ شبه مستقلة، ولکنها فی الممارسة العملیة تعمل بشکل وثیق مع الشرطة وأمراء المناطق. ویُطلب منها تسلیم المشبوهین إلی شرطة الامن العام بعد استجوابهم.
یتم تنفیذ الاعدام عادة بقطع الرأس بالسیف علنا فی أیام الجمعة، وإن کان تنفیذ أحکام الاعدام فی الزنا قد تتم بالرجم.
3ـ بعض نِظَام مکافحة الغش التجاری
اشاره
(2)
صُدرَ هذا النِظَام بالمَرْسُوم الملکی رقم م/11 و تاریخ 29/5/1404 ه . بناءً عَلَی قرار مجلس الوزراء رقم 107 و تاریخ 12/5/1404 ه .
المخالفات
المَادَّة الثانیة: یُعَدُّ مخالفا لاحکام هذا النِظَام کل من:
1ـ خَدَعَ أو شَرَع فی الخداع بأی طریقة من الطرق فی أحد الامور التالیة:
أ) ذاتیة المنتج، أو طبیعته، أو جنسه، أو نوعه، أو عناصره، أو صفاته الجوهریة.
ب) مصدر المنتج.
ج) قدر المنتج، سواء فی الوزن، أو الکیل، أو المقاس، أو العدد، أو الطاقة، أو العیار.
2ـ غشَّ أو شَرَعَ فی غشِّ المُنْتَج.
ص:310
1- المَادَّة التاسعة من القانون الاساسی للقضاء.
2- www.aljazirah.com/36969/ln15d.htmجریدة الجزیرة، العدد 12142، الاثنین 24، ذو القعدة 1426 ه . 26 دیسمبر 2005 م.
3ـ باعَ منتجا مغشوشا أو فاسدا، أو عرضه.
4ـ حازَ منتجا مغشوشا أو فاسدا.
5ـ صَنَعَ منتجات مخالفة للمواصفات القیاسیة المعتمدة، أو أنتجها أو حازها، أو باعها، أو عرضها.
6ـ استعمل آنیة، أو أوعیة، أو أغلفة، أو عبوات، أو ملصقات، مخالفة للمواصفات القیاسیة المعتمدة.
7ـ عَبَّأَ منتجا، أو حَزمه، أو ربطه، أو وَزَّعَهُ، أو خَزَّنَهُ، أو نقله، بالمخالفة للمواصفات القیاسیة المعتمدة.
8ـ اِسْتَوْرَدَ عَبَواتٍ، أو أَغْلِفَة، أو مطبوعات تستعمل فی الغش، أو صنعها، أو طبعها، أو حازها، أو باعها، أو عرضها.
9ـ اِسْتَوْرَدَ منتجا مغشوشا أو فاسدا.
المَادَّة الرابعة عشرة: یُعَاقَبُ بِغَرامَةٍ لا تَزِیدُ عَلَی خمسمائة ألف ریال، أو السجن مدة لا تَزِیدُ عَلَی سنتین، أو بهما معا، کل من ارتکب إحدی المخالفات المنصوص علیها فی المَادَّة (الثانیة).
المَادَّة الخَامِسَة عشرة: یُعَاقَبُ بِغَرامَةٍ لا تَزِیدُ عَلَی (000,000,1) ملیون ریال، أو بِالسِّجْنِ مدة لا تَزِیدُ عَلَی ثلاث سنوات، إذا اقترن فعل الخداع أو الشروع فیه باستعمال موازین أو مقاییس أو مکاییل، أو کان المنتج المغشوش أو الفاسد أو المواد المستعملة فی غشه مضرا بصحة الانسان أو الحیوان.
المَادَّة السابعة عشرة: یجوز الحکم بإغلاق المَحَلّ المخالف مدة لا تَتَجاوَزُ سنة فی المخالفات المنصوص علیها فی المَادَّة (الثانیة).
المَادَّة الثامنة عشرة: یترتب فی جمیع الاحوال عَلَی ثبوت غش المنتج أو فساده الحکم بإتلافه ومصادرة الادوات التی استُعمِلتْ فی الغش أو الخداع.
المَادَّة التاسعة عشرة: یلتزم المخالف بِسَحبِ المنتج المغشوش أو الفاسد وإعادة قیمته إلی المشتری.
ص:311
المَادَّة الحادیة والعشرون: إذا عادَ المخالف إلی ارتکاب أی من المخالفات الواردة فی هذا النِظَام خلال خمس سنوات من تاریخ صدور الحکم نهائیا، یُعَاقَبُ بعقوبة لا تَزِیدُ عَلَی ضعف الحد الاعلی للعقوبة المقررة للمخالفة، فإن عاد مرة أخری فبالاضافة إلی العقوبات المقررة، یُحرم من مزاولة النشاط التجاری مدة لا تَزِیدُ عَلَی خمس سنوات.
المَادَّة السابعة والعشرون: یُنْشَرُ هذا النِظَام فی الجریدة الرسمیة، و یُعْمَلُ به بعد تسعین یوما من تاریخ نشره.
4ـ نِظَام مکافحة التزویر
(1) صُدر بقرار مجلس الوزراء رقم 653، و تاریخ 25/12/1380 ه ؛ و المَرْسُوم الملکی رقم 114، و تاریخ 26/11/1380 ه .
المَادَّة الأولی: مَنْ قَلَّدَ بقصد التزویر الاختام والتواقیع الملکیة الکریمة، أو أختام المملکة العربیة السعودیة أو توقیع أو خاتم رئیس مجلس الوزراء، وکذلک من استعمل أو سَهَّلَ استعمال تلک الاختام والتواقیع مع علمه بأنها مزورةٌ عُوقِبَ بِالسِّجْنِ من خمس سنوات إلی عشر سنوات وبِغَرامَةٍ مالیة من خمسة آلاف إلی خمسة عشر ألف ریال.
الماده الثانیة: مَنْ زَوَّرَ أو قَلَّدَ خاتما أو میسما أو علامةً عائدةً لاحدی الدوائر العامة فی المملکة العربیة السعودیة أو للممثلیات السعودیة فی البلاد الاجنبیة، عوقب بِالسِّجْنِ من ثلاث إلی خمس سنوات وبِغَرامَةٍ من ثلاثة آلاف إلی عشرة آلاف ریال.
5ـ نِظَام الاسلحة و الذخائر
(2) وافق مجلس الشوری بالاغلبیة عَلَی نِظَام (قانون) جدید للاسلحة والذخائر:
المَادَّة الرابعة والثلاثون:
یُعَاقَبُ بِالسِجْنِ مدة لا تَتَجاوَزُ ثلاثین سنة وبِغَرامَةٍ لا تَتَجاوَزُ ثلاثمائة ألف ریال کل
ص:312
1- جریدة أم القری، الرسمیة للمملکة العربیة السعودیة، العدد 1874 فی 10/1/1381 ه .
2- جریدة الجزیرة العدد 11883 بتاریخ الأثنین 2، ربیع الاول 1426 ه .
من یثبت قیامه بأی مما یأتی:
أـ تهریب أسلحة حربیة أو فردیة أو قطع منها أو ذخائرها إلی داخل المملکة بقصد الاخلال بالامن الداخلی.
ب ـ استعمال الاسلحة الحربیة أو الفردیة أو ذخائرها أو قِطَع منها، أو صُنْعها أو تجمیعها أو بیعها أو شرائها أو حیازتها، للقصد الوارد فی الفقرة (أ) من هذه المَادَّة.
المَادَّة السادسة والثلاثون
یُعَاقَبُ بِالسِّجْنِ مدة لا تَتَجاوَزُ خمس عشرة سنة وبِغَرامَةٍ لا تَتَجاوَزُ مائة وخمسین ألف ریال، أو بإحدی هاتَیْنِ العُقُوبَتَیْنِ کل من ثَبَتَ حَمْله سلاحا حربیا أو ذخیرته أو باعَهُ أو اشتراهُ.
المَادَّة الثامنة والثلاثون
یُعَاقَبُ بِالسِّجْنِ مدة لا تَتَجاوَزُ خمس سنوات وبِغَرامَةٍ لا تَتَجاوَزُ ثلاثین ألف ریال، أو بإحدی هاتَیْنِ العُقُوبَتَیْنِ کل من ثبت قیامه بأی مما یأتی:
أـ تهریبُ أسلحة صید أو قِطَع منها أو ذخائرها إلی المملکة بقصد الاتجار.
ب ـ تهریب أسلحة ناریة فردیة أو قطع منها أو ذخیرتها إلی المملکة بقصد الاستعمال الشخصی.
المَادَّة الخمسون:
إضافة إلی العقوبات المنصوص علیها، یُصادَرُ بحکم قضائی جمیع ما یضبط من أسلحة وذخائر ومعدات متعلقة بها.
6ـ نِظَام السجن والتوقیف
(1) مادة 4: لوزیر الداخلیة فی الجرائم التی تَمُسُّ الامن الوطنی أن یأمر بتنفیذ السجن والتوقیف. وله کذلک أن یأمر بتنفیذ سجن الاجانب وتوقیفهم فی أماکن خاصة.
ص:313
1- جریدة أم القری العدد 2729، بتاریخ 11/7/1398 ه .
مادة 8: یجب أن یفتش کل مسجون أو موقوف قبل دخوله السجن أو دار التوقیف وأن یؤخذ ما معه من نقود أو أشیاء ذات قیمة وتودع فی خزانة السجن أو دار التوقیف لتسلیمها إلیه عند الافراج عنه.
مادة 20: الجزاءات التی یجوز توقیعها عَلَی المسجون أو الموقوف فی حالة إخلاله بالنِظَام داخل السجن أو دار التوقیف هی:
1) الحبس الانفرادی لمدة لا تَزِیدُ عَلَی خمسة عشر یوما.
2) الحرمان من کل أو بعض امتیازات الزیارة والتراسل وغیرها من الامتیازات.
3) الجلد بما لا یزید عَلَی عشر جلدات.
و فی حالة تکرار المسجون أو الموقوف ارتکاب المخالفات:
الف) یجوز فی هذه الحالة بالاضافة إلی جلد المسجون أو الموقوف مضاعفة مدة الحبس الانفرادی.
ب) یجوز لمدیر السجن أن یأمر بتکبیل المسجون أو الموقوف بحدید الایدی إذا وقع منه هیاج أو تعدٍ، ولا یجوز أن تجاوز مدة التکبیل اثنین وسبعین ساعة.
مادة 27: یجوز استعمال الاسلحة الناریة ضد المسجونین أو الموقوفین فی الاحوال الاتیة:
1) صد هجوم أو مقاومة مصحوبة باستعمال القوة إذا لم یکن فی مقدورهم صدها بوسائل أخری.
2) منع الفرار إذا لم یمکن منعه بوسائل أخری.
و یجوز إطلاق النار أولاً فی الفضاء، فإذا لم یجد ذلک جاز للاشخاص المکلفین بالحراسة إطلاق النار فی اتجاه ساقی المسجون أو الموقوف أو یدیه بما یوقف هجومه أو مقاومته أو محاولته الفرار.
3) هَرَّبَ مسجونا أو موقوفا أو حاول أن یُهَرِّبَهُ.
ص:314
7ـ نِظَام مکافحة المخدرات
نِظَام مکافحة الاتجار بالمواد المخدرة بموجب الامر السامی الکریم رقم /4ب/966 و تاریخ 10/7/1407
المَادَّة السابعة والثلاثون:
أولاً: مع مراعاة ما ورد فی البند (ثانیا) من هذه المَادَّة یُعَاقَبُ بالقتل تعزیرا من ثبت شرعا بحقه شیء من الافعال الاتیة:
1ـ تهریب مواد مخدرة أو مُؤثِّرات عقلیة.
2ـ تلقِّی مواد مخدرة أو مُؤثِّرات عقلیة من مهرب.
3ـ جلب أو استیراد أو تصدیر أو صنع أو إنتاج أو تحویل أو استخراج أو زراعة أو تلقی مواد مخدرة أو مُؤثِّرات عقلیة بقصد الترویج.
4ـ المشارکة بالاتفاق فی ارتکاب أی من الافعال المنصوص علیها فی الفقرات السابقة.
5ـ ترویج مواد مخدرة أو مُؤثِّرات عقلیة للمرة الثانیة بالبیع أو الاهداء أو التوزیع أو التسلیم أو التسلم أو النقل بشرط صدور حکم سابق مثبت لادانته بالترویج فی المرة الاولی.
ثانیا: یجوز للمحکمة لاسباب تقدرها النزول عن عقوبة القتل إلی عقوبة السجن التی لا تَقِلُّ عن خمس عشرة سنة وبالجلد الذی لا یزید عَلَی خمسین جلدة فی کل دفعة وبالغرامة التی لا تَقِلُّ عن مائة ألف ریال.
ثالثا: إذا کان الجانی ممن تنطبق علیه الحالات الاتیة، ولم یحکم علیه بعقوبة القتل المنصوص علیها فی البند (أولا) من هذه المَادَّة، فیُعَاقَبُ بِالسِّجْنِ لمدة لا تَقِلُّ خمس و عشرین سنة وبالجلد بما لا یزید عَلَی 50 جلدة فی کل دفعة، وبِغَرامَةٍ لا تَقِلُّ عن 150 ألف ریال.
و هذه الحالات هی:
1ـ إذا عاد الجانی إلی ارتکاب إحدی هذه الجرائم بعد الحکم علیه لارتکابه إحداها،
ص:315
وکانت العقوبة استنادا إلی نص هذه المَادَّة.
2ـ إذا کان الجانی موظفا عاما أو مستخدما أو من المکلفین بتنفیذ أحکام هذا النِظَام، أو من المنوط بهم مکافحة المواد المخدرة، أو المُؤثِّرات العقلیة أو الرقابة عَلَی تداولها أو حیازتها.
3ـ إذا کان الجانی شریکا فی عصابة منظمة وکان من أغراضها تهریب المخدرات أو المُؤثِّرات العقلیة إلی المملکة أو الاتجار فیها أو تقدیمها للتعاطی، أو إذا تلازمت جریمته مع جریمة دولیة کتهریب الاسلحة أو تزییف العملة أو الارهاب.
4ـ إذا کان الجانی مسلحا واسْتخدمَ سلاحه أثناء تنفیذ جریمته.
المَادَّة الثامنة والثلاثون:
1ـ یُعَاقَبُ بِالسِّجْنِ مدة لا تَقِلُّ عن خمس سنوات ولا تَزِیدُ عَلَی خمس عشرة سنة، وبالجلد بما لا یزید عَلَی خمسین جلدة فی کل مرة، وبِغَرامَةٍ من 1000 ریال إلی 50 ألف ریال، کُلّ مَنْ حازَ مادةً مخدرةً أو بذورا أو نباتا من النباتات التی تنتج مواد مخدرة أو مُؤثِّرات عقلیة أو باع شیئا من ذلک أو اشتراه أو مَوَّلَهُ أو مَوَّنَ به.
المَادَّة السابعة والاربعون: إبعاد مدمن المخدرات أو المُؤثِّرات العقلیة الذی قَدَّمَ بتأشیرة حج أو عمرة وبحوزته مواد مخدرة أو مُؤثِّرات عقلیة لا تفیضُ عن حاجته واستعماله الشخصی.
المَادَّة الثانیة والخمسون:
1ـ تُصادر المواد المخدرة(1) أو المُؤثِّرات العقلیة المضبوطة.
2ـ تُتلف المواد المخدرة أو المُؤثِّرات العقلیة التی تُصادر.
المَادَّة الثالثة والخمسون: تصادر بحکم قضائی الاشیاء الاتیة:
1ـ الالات، والادوات، و وسائط النقل المضبوطة التی استخدمت فی ارتکاب الجریمة.
ص:316
1- منها الافیون و یُستخرَج من العصارة اللبنیة لنبات الخشخاش؛ و یحتوی علی أکثر من 35 مرکب کیمیائی أهمها المورفین والکودایین.
2ـ الاموال والاشیاء المُحَصَّلة بطریق مباشر أو غیر مباشر من ارتکاب الجریمة.
3ـ المتحصلات الناتجة عن أفعال جرمیة یُعَاقَبُ علیها هذا النِظَام ولو حولت إلی أموال من نوع آخر.
المَادَّة الثالثة والسبعون: یلغی هذا النِظَام نِظَام منع الاتجار بالمواد المخدرة أو المُؤثِّرات العقلیة الصادر بالامر السامی ذی الرقم 3318 و التاریخ 9/4/1353 ه .
المَادَّة الرابعة والسبعون: ینشر هذا النِظَام فی الجریدة الرسمیة، ویعمل به بعد تسعین یوما من تاریخ نشره.
8ـ أخبار المخدرات
اشاره
لقد أُعْدِمَ 44 شخصا بتهمة تهریب، ترویج وحیازة المخدرات منذ بدایة العام 2008 م لغایة الشهر التاسع.
تُطَبِّقُ السعودیةُ عقوبةَ الاعدام فی حقِّ أشخاصٍ تثبتُ إدانتهم فی تهریب، ترویج و حیازة المخدرات.
و أُعدِمَ 153 شخصا عَلَی الاقل فی عام 2007 م و 37 شخصا فی عام 2006 م بینما أُعدِمَ 83 فی عام 2005 م و 35 فی عام 2004 م فیما اعدم 113 شخصا فی عام 2000 م.
نماذج من أخبار المخدرات
1ـ أَعْلَنَتْ وزارةُ الداخلیةِ السعودیة فی 24 نوفمبر 2007 فی بیانٍ بَثَّتْهُ وکالةُ الانباء السعودیة أنه تم تنفیذ حکم الاعدام فی باکستانی «بتهریب کمیة من الهیروین والافیون المُخَدّرَیْنِ داخلَ أحشائِهِ إلی المملکةِ».
2ـ أُعْدِمَ سُوریَّانِ الجمعة، 18 نیسان 2008 م بِضَرْبِ عُنُقَیْهِمَا فی شمال غرب السعودیة بعد أن تَمَتْ إدانتُهما بتهمةِ استقبال الحبوب المخدرة عَلَی ما أعلنتْ وزارةُ الداخلیة السعودیة.
ص:317
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:318
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:319
الفصل الحادی عشر
1ـ هیئة الامر بِالمَعْرُوفِ و النهی عن المنکر
اشاره
صرح الرئیس العام لهیئة الامر بِالمَعْرُوفِ والنهی عن المنکر بالمملکة العربیة السعودیة، موضحا مهام جهاز الهیئة ودوره، طبقا للنِظَام.
هناک من یری تحدید نشاطه، ودمجه مع جهاز الشرطة، ولکن یبقی الامر بِالمَعْرُوفِ والنهی عن المنکر رکنا أساسیا من أرکان النِظَام، وجهاز له اختصاصاته ومیزانیته ولوائحه ونظمه.
أهم وظائف الهیئة
یمکن تلخیص أهم وظائف الهیئة مکافحة المخالفات التالیة:(1)
ـ إدارة البیوت أو أماکن ارتکاب الفاحشة.
ـ محاولة اغتصاب، و الزنا.
ـ تعرض الرجال للنساء المصاحب لقول أو فعل.
ـ الخَلْوَةُ المُحَرَّمَة.
ص:320
1- نِظَام هیئة الامر بِالمَعْرُوفِ والنهی عن المنکر الصادر بالمَرْسُوم الملکی رقم م/37 و تاریخ 26/10/1400 ه . نقلا عن موقع إسلام ویب بتاریخ 26/6/2008.
/archive/aboutus_a.htm2www.islamweb.net/ver
و جریدة المدینة، 1 جمادی الأول 1429 ه . الموافق 6/5/2008 م. علی اساس: اللائحة التنفیذیة لنظَام هیئة الامر بِالمَعْرُوفِ والنهی عن المنکر رقم 3203 بتاریخ 30/7/1408 ه .
ـ ملاحقةُ السیارات المُقِلَّة للنِّساء واحتجازها.
ـ تشبُّهُ أحدِ الجنسَیْنِ بالاخَر.
ـ استعمال المُسْکِر وحیازته وترویجه وتصنیعه.
ـ التعاون عَلَی ترویج المسکر و تصنیعه.
ـ مخالفات العبادة داخل مراکز الهیئة.
ـ التخلف عن الصلاة واستمرار العمل بعد الاذان.
ـ المخالفات الاخلاقیة.
ـ مخالفات الاداب العامة.
ـ رفع صوت الاغانی فی مکان عام.
ـ عمل قصات شعر غریبة.
ـ التدخین فی الاماکن العامة وقرب المساجد.
ـ وارتداء ملابس غیر لائقة.
ـ تشغیل المذیاع، أو التلیفزیون، أو المسجلات وما ماثل ذلک بالقرب من المساجد أو عَلَی أی نحو یشوش عَلَی المُصَلِّین.
ـ ارتکاب الزنا واللواط والقمار.
ـ تطفیف الموازین، والمکاییل.
و منها أیضا:
1ـ مراقبةُ الاسواقِ العامة والطرقات والحدائق وغیر ذلک من الاماکن العامة والحیلولة دون وقوع المنکرات الشرعیة ومنها:
إظهار غیر المسلمین عدم الاحترام لشعائر الاسلام وأحکامه، عرض أو بیع الصور والکتب أو التسجیلات المرئیة أو الصوتیة المنافیة للاداب الشرعیة أو المخالفة للعقیدة الاسلامیة اشتراکا مع الجهات المعنیة، عرض الصور الخلیعة أو شعائر الملل غیر الاسلامیة کالصلیب أو نجمة داود أو صور بوذا أو ما ماثل ذلک، البدع الظاهرة کتعظیم بعض
ص:321
الاوقات أو الاماکن غیر المنصوص علیها شرعا(1)، أو الاحتفال بالاعیاد(2)والمناسبات البدعیة غیر الاسلامیة، أعمال السحر والشعوذة والدجل لاکل أموال الناس بالباطل.
2ـ أعمال الاحتساب فی الصلاة، النداء لکل صلاة، التجوال فی الشوارع والاسواق لحث الناس عَلَی المسارعة فی الصلاة فی أوقاتها، وإذا وُجِدَ متهاونٌ احتسبُوا علیه.
3ـ مراقبة المسالخ، للتحقق من الصفة الشرعیة للذبح.
4ـ مراقبة المعارض، و محلات حیاکة ملابس النساء.
5ـ فی مجال الاداب العامة حَدَّدتِ اللائحةُ وظیفةَ رجال الهیئة فی الاحتساب فی کل الامور التی لها علاقة بحمایة المجتمع.
الصفة الضبطیة
ونصت المَادَّة «العاشرة» من نِظَام الهیئة عَلَی تمتع رجال الهیئة بصفة الضبطیة «ضبط مرتکبی المحرمات أو المتهمین بذلک، أو المتهاونین بالواجبات الشرعیة». ونصت المَادَّة «الثانیة عشرة» عَلَی أنه «للهیئة حق المشارکة فی مراقبة الممنوعات مما له تأثیر عَلَی العقائد أو السلوک أو الاداب العامة مع الجهات المختصة وطبقا للاوامر والتعلیمات وتحدد اللائحة کیفیة مشارکة الهیئة فی المراقبة». أما المَادَّة «الثالثة عشرة» فقد نصت عَلَی أن «عَلَی المراکز الفرعیة لهیئات الامر بِالمَعْرُوفِ والنهی عن المنکر أن ترسل من تضبطه فی أمر یستوجب عقابه إلی المقر الرئیسی للهیئة التی تتبعها لاستکمال التحقیق» وأوجبت المَادَّة «الرابعة عشرة» مشارکة «مندوب من هیئات الامر بِالمَعْرُوفِ والنهی عن المنکر فی تحقیق القضایا التی یتعلق اختصاص الهیئة بها وتم ضبطها بمعرفة سلطات الامن أو الامارات وبعد صدور الحکم فی القضایا التی یتعلق اختصاص الهیئة بها یشترک مندوب من هذه الهیئات فی تنفیذ العقوبة».
ص:322
1- المقصود من تعظیم بعض الاوقات هو ما أشرنا إلیها سابقا فی «إقامة الاحتفالات والمهرجانات والذکریات حرام فی السعودیة». و المقصود من الاماکن غیر المنصوص علیها شرعا هو قبور الائمة المعصومین فی البقیع.
2- والمقصود منه هو الاحتفال بعید مولد النبی صلیاللهعلیهوآلهوسلم . و لیلة النصف من شعبان مولد الامام المهدی عجل اللّه تعالی فرجه الشریف.
وأوجبت المَادَّة «السادسة عشرة» عَلَی «المحاکم الشرعیة أن تشعر هیئات الامر بِالمَعْرُوفِ والنهی عن المنکر بالحکم الصادر فی القضایا التی تختص بها هذه الهیئات»، وتؤکد المَادَّة «السابعة عشرة» عَلَی «تزوید هیئات الامر بِالمَعْرُوفِ بعدد کافٍ من رجال الشرطة للقیام بمهامهم».
2ـ جرائم الاعراض
اشاره
لقد حُدِّد حکم تهمة «الخلوة غیر الشرعیة» من قبل القضاة فی السعودیة هو جلد تعزیریلکل من الرجل أو المرأة 90 جلدة.
حکم قبل الشهور بالجلد والسجن لاستاذ جامعی بجامعة أم القری بالسعودیة.(1) صُدِرَ ضده حکم بالجلد 150 جلدة والسجن لمدة ثمانیة شهور لمقابلته امرأة لم تکن من أهله و تناوله القهوة معها.
جرائم الاعراض فی السعودیة لا تَخْضَعُ لقانونٍ مُطَّردٍ، فتُوجَدُ قضایا متشابهة أو قریبة من بعضها لکن العقوبة تختلف.
اتهام الخلوة بغیر المحرم
شُرْبُ القهوة أو الشای فی المقاهی أو المطاعم أو الفنادق والدخول إلی قسم العائلات فی مکان عام أو خاص ینطبق علیه وصف الخلوة بغیر المحرم حتی إذا بدءا یتباحثان فی شؤون العمل لانَّ:
أولاً: عملُ المرأة مع الرجال بصورة مختلطة لا توافق علیه وزارة العمل.
ثانیا: أقسام العوائل فی المقاهی والمطاعم مُعِدَّة للمحارم والاسر التی تصطحب أطفالَها.
کتبت جریدة «الوطن» الرسمیة الصادرة فی المملکة العربیة السعودیة: (2)بمجرد أن
ص:323
1- www.alekhbariya.org/news.php?action=show&id=598
2- راجع: جریدة الوطن الثلاثاء 12 صفر 1429 ه . الموافق 19 فبرایر 2008 م العدد 2699 السنة الثامنة.
تتکلم امرأة من دون محرم مع رجل فی المقاهی أو المطاعم او الفنادق یدخل المکانَ عناصرُ من هیئة الامر بالمعروف والنهی عن المنکر فیجبرونهما علی الرکوب معهم فی سیارتهم. وأثناء القبض لاتسمح لهما للاتصال بذویهما بالهاتف الجوال.
فیما یلی نص خبر وَرَدَ فی جریدة «الوطن» بعنوان «قضیة مسنة بتهمة الخلوة غیر الشرعیة».(1)
الریاض: منصور الحاتم
تنظر هیئةُ التحقیق والادعاء العام بالریاض فی قضیة مسنة سعودیة فی الخامس و الستین من العمر اتهمتْها هیئةُ الامر بالمعروف والنهی عن المنکر فی أواخر رمضان الماضی بالخلوة غیر الشرعیة.
قال وکیلُ المتهمةِ: إنَّ موکلته قُبِضَ علیها فی منزلها عندما کان أحد المحسنین یَطَّلِعُ علی أحوالها ویعطیها مبلغا من المال.
وأکد وکیلُ السیدة ل «الوطن» أنَّ الهیئةَ ألْقَتِ القبضَ علی موکلته، والرجل الذی کان معها حیث أُحِیلَتْ أوراقُهما إلی هیئة التحقیق والادعاء العام (قسم العرض) بعد أن أُطْلِقَ سراحُهما بکفالة.
وأضاف أنَّ موکلتَه امرأةٌ مسنةٌ ولیس لدیها عائلٌ ومصابةٌ بعدد من الامراض التی أکدتْها التقاریرُ الطبیةُ حَصَلَتِ «الوطنُ» علی نسخة منها، ولدیها 4 بنات إحداهن معاقةٌ وتعتمدُ بَعْدَ اللّه علی إعانات المحسنین.
واستغربَ وکیلُها اتهامَ امرأة فی هذا السن بهذه التهمة دون وجود أی إثبات فعلی تعتمد علیه الهیئة عند قبضها علی موکلته فی نهار رمضان، أو حتی وجود أمر رسمی أو جهة أخری أمنیة برفقة أعضاء الهیئة أثناء القبض لاثبات التهمة.
ص:324
1- www.alwatan.com.sa/news/newsdetail.asp?issueno=3592&id=52757& groupID=0
3ـ تهمة التجسس
إن الاقتراب من المناطق العسکریة فیما یسمونه بالمناطق المحظورة یؤدی الی تهمة التجسس. عقوبة هذه التهمة هی الاعدام وفقا للقوانین السعودیة.
4ـ قانون ولی الامر
یتعین عَلَی السعودیات الحصول عَلَی تصریح (إذن کتابی) من ولی أمرهن (الاب أو الزوج أو الابن، أو الجد (:
1ـ السفر: لا یجوز السفر لوحدها أو مع أطفالها دون إذن کتابی من والد الطفل. و عَلَی الرغم من قرار وزارة الداخلیة بالسماح للنساء الاکبر من 45 عاما بالسفر دون إذن، فإن مسؤولی المطارات مستمرون فی مطالبة کل النساء بتوفیر إثبات کتابی عَلَی سماح ولی الامر لهن بالسفر.
فی الواقع لا یمکن للمرأة السعودیة أن ترکب الطائرة دون إذن کتابی من ولی أمرها ولو کان ولیُّ الامر ابنها الذی له من العمر 20 سنة.
2ـ مراجعة المستشفی: لا یُسمح لهن بمراجعة المستشفی للعلاج أو للحصول عَلَی الرعایة الصحیة (1)إذا لم تکن بصحبة أحد أقاربهن الذکور.
3ـ رفع الدعوی فی المحاکم القضائیة: یُطلب من النساء ارتداء النقاب فی المحاکم وأن یکنّ بصحبة قریب من الرجال یمکنه التعرف إلیهنّ. فلا یمکن لهن التحدث فی المحکمة دون تواجد ولی أمرهنَّ. (2)
4ـ فتح الحسابات البنکیة: لایسمح لهنَّ بفتح الحسابات البنکیة لانفسهنَّ أو لاطفالهنَّ إلا بإذن أولیاء أمورهنَّ.
5ـ إلحاق أطفالهن بالمدارس أو الحصول عَلَی ملفاتهم المدرسیة: لایُسمح لهن بإلحاق أطفالهن بالمدارس أو الحصول عَلَی ملفاتهم المدرسیة دون إذن کتابی من
ص:325
1- www.hrw.org/legacy/arabic/docs//8002/40/12saudia70681.htm
2- http://hrw.org/arabic/reports/8002/saudiarabia/80040
والد الاطفال.
6ـ الدراسة و الزواج: لا یُسمح لهن أیضا بالدراسة و الزواج إلا بإذن أولیاء أمورهنَّ.
5ـ حکم سفر النساء
سفرُ المرأة ـ بِغَضِّ النظر عن عمرها و منزلتها العلمیة ـ من دون محرمها ممنوع فی السعودیة. والشاهد علی هذا هو الفتوی التالیة لمرکز الفتوی:(1)
عنوان الفتوی: حکم الکبیرة السن کغیرها فی السفر
رقم الفتوی: 13855
تاریخ الفتوی: 07 ذو الحجة 1422
أنا طبیب أعمل فی السعودیة وزوجتی أیضا طبیبة وجاءتنا أم زوجتی فی زیاره من مصر وتتنقل بین بیتنا وبیت أختها فی مدینة أخری وکذلک بیت ابنتها الاخری فی بلدة ثالثه وسؤالی هل یجوز شرعا أن تقیم أم زوجتی عند أختها مع العلم أنها فوق الستین من العمر وأختها تقیم مع زوجها ولیس عندها أولاد وعمر أختها وزوجها أیضا فوق الستین مع العلم أنَّ أمَ زوجتی أرملةٌ مِن حوالی ثلاثینَ عاما؟
الفتوی: فلا یحل لام زوجتک السفر بدون محرم ـ ولو کان عمرها فوق الستین سنة!!
6ـ سیاقة النساء
لیس هناک فی قانون المرور السعودی نص قاطع علی عدم قیادة المرأة للسیارة ولکن الحکومة السعودیةُ تَمنعُ النساءَ من قیادة السیارات استنادا إلی فتاوی رجال الدین الذین یقولون:
1ـ إنها تخالف القرآن والسنة النبویة.
2ـ الاسباب الفطریة فی عنصر النساء تمنعهن من سیاقة السیارة لانها آلة عنیفة فی
ص:326
1- موقع الشبکة الاسلامیة، المفتی: مرکز الفتوی بإشراف د. عبداللّه الفقیه، http://www.islamweb.net
طبیعتها وبنائها فلا تناسب الطبیعة الانثویة.
3ـ وضع الصورة الشمسیة للمرأة فی رخصتها لایجوز شرعا.
4ـ حدوث المفاسد بسبب کثرة خروج المرأة من البیت.
5ـ خلع النقاب بحجة رؤیة الطریق.
6ـ لزوم السفر وحدها بدون محرم.
لقد نَشَرتْ وسائلُ الاعلام السعودیة عددا من الحالات فی العام الماضی انتهکتْ فیها بعض النساء الحظر الذی بدأ نشطاء الحقوق المدنیة فی الضغط عَلَی الحکومة علنا من أجْل رَفْعِهِ.
ورغم المنع الرسمی، إلا أن قیادة المرأة للسیارة تُعَدُّ أمرا متعارفا علیه فی القری البعیدة عن المدن، خاصة بین النساء الکبیرات اللاتی یعتمدن عَلَی أنفسهن فی قضاء أمورهن.
یصل عدد الحوادث المروریة منذ عام 2005 التی کانت من بین أطرافها نساء یقدن سیارات إلی 8 حوادث.
تُلقی الشرطةُ القبضَ عَلَی کل امرأةٍ تَقُودُ السیارةَ فَتَعْتَقِلُها وتطلبُ مِنْ زوجها أو أبیها (الولیّ) أن یُوَقِّعَ عَلَی تَعَهُّدٍ بأنَّه لن یسمحَ لها بقیادة السیارة مرة أخری.
خیر شاهد علی هذا هو التقریر التالی بحسب ما نقلته جریدة المدینة یوم الجمعة 11-7-2008 م، نقلا عن موقع «اسلام اون لاین»:
أفرجت السلطات الامنیة السعودیة بمدینة جدة عن فتاة جامعیة تبلغ من العمر 23 عاما بعد توقیفها وهی تقود سیارة أحد أقاربها فی حی العزیزیة (شمال شرق جدة). واضطرت السلطات الامنیة إلی استدعاء ولی أمرها الذی قدم کفالة للافراج عن ابنته. یتم استکمال الاجراءات النظامیة غدا السبت أمام ضابط التحقیق.
7ـ نِظَام الکفالة
اشاره
نِظَام الکفالة وهو نِظَام معمول به السعودیة و فی سائر دول الخلیج الفارسیّ.
الکفیل: صاحب العمل المسؤول عن العامل الاجنبی أمام أجهزة الدولة.
ص:327
یستلزم موافقة الکفیل أولاً قبل إتخاذ أیة خطوة بشأن السفر أو الحصول عَلَی إجازة أو تجدید الاقامة أو إستقدام الاسرة.
هام جدا:
ـ لا یُسمح للأجنبی العمل لدی کفیل آخر دون موافقة کفیلة الاصلی.
ـ یجب أن یکون عقد العمل من خلال مصدر رسمی موثوق.
ـ یُفضل أن یکون العقد مُصدقا علیه من مدیریة القوی العاملة والهجرة المختصة و ذلک لضمان جدیته وشرعیته.
ـ یُنصح بعدم قبول أیة تعدیلات عَلَی شروط العقد.
ـ تَحظرُ المملکة االعربیة السعودیة دخول المرأة إلیها وإقامتها بها إلا بصحبة محرم و ضرورة مراعاة الشروط الخاصة بالزی.
ـ لا یسمح لحاملی تأشیرة العُمرة أو الحج بالتحرک إلا فی نطاق کلٍّ من جدة و مکة المکرمة والمدینة المنورة، ولکن یمکن للشرکة السعودیة التی تتولی ترتیبات الاقامة والسفر داخل المملکة أن تحصل للمعتمر عَلَی تصریح زیارة أماکن أخری بالمملکة ولمدة محددة.
ـ إقامة الأجنبی بعد إنتهاء مدة صلاحیة التاشیرة تعرضه للسجن والترحیل ومنعه من دخول السعودیة لمدة خمس سنوات بالاضافة إلی غرامة تقدر بخمسین ریال عن کل یوم بعد إنتهاء صلاحیة التأشیرة.
عیوب نِظَام الکفالة
1ـ یصبح العامل تابعا لبعض الکفلاء کالخدم بحیث تنعدم فیها حریة المتعاقد الاجنبی تماما.
2ـ قد یضع بعضُ الکفلاء شروطا تصل إلی حد منع اصطحاب أسرته أحیانا، بما یعنی تشتیت شمل الاسرة.
ص:328
3ـ قد یُتجَر بالمتعاقدِینَ وذلک بکفالة أعداد کبیرة منهم لا تتناسب مع حجم أعماله، ثم یُطلب منهم بعد ذلک البحث عن عمل آخر لیدفعوه عمولة شهریة تصل أحیانا إلی نسبة 50% من الراتب.
4ـ یقرر نِظَام الکفالة حقوقا للکفیل وتکون معظم حالات إنهاء الخدمة والترحیل نتیجة حتمیة لسوء معاملة بعض الکفلاء للعامل المتعاقد معهم ما یدفعه إلی طلب فسخ العقد والعودة إلی بلاده.
5ـ احتفاظ بعض الکفلاء بجواز سفر العامل بدعوی أنه المتحمل للمسئولیة عن العامل، و لکیلا یهرب العامل، مما یُمَثِّلُ قیدا عَلَی حریة المکفول.
6ـ تَقاعُسُ بعض الکفلاء عن القیام بإجراءات تجدید الاقامة ما یعرض العامل للغرامة.
7ـ تَعَنُّتُ بعض الکفلاء بالمماطلة فی تسلیم جواز السفر حتی بعد انتهاء العقد لاجبار العامل عَلَی التنازل عن استحقاقاته المالیة لدیه.
8ـ قیام بعض الکفلاء بتسلیم العامل إلی الشرطة بدعوی الخوف من هربه ما یعرض العامل للقبض علیه والحبس حتی تنتهی إجراءات إنهاء الاقامة ثم ترحیله.
8ـ نظام العمل
اشاره
(1)یشتمل نظام العمل فی السعودیة علی بنود و مواد مختلفة حیث اخْتِیرَ أهمُها:
المادة الثانیة والثلاثون: لا یجوز الاستقدام (غیر السعودیین) بقصد العمل إلا بعد موافقة الوزارة.
المادة الثالثة والثلاثون: لا یجوز لغیر السعودی أن یمارس عملاً، ولا یجوز أن یسمح له بمزاولته، إلا بعد الحصول علی رخصة عمل من الوزارة. ویشترط لمنح الرخصة ما یأتی:
ص:329
1- أـ جریدة امالقری السنة 82 العدد: 4068 الجمعة 25 رمضان 1426 ه . الموافق 28 أکتوبر 2005 م. صدر المرسوم الملکی رقم م/51 و تاریخ 23/8/1426 ه . بالموافقة علی قرار مجلس الوزراء رقم (219) و تاریخ 22/8/1426 ه .
1ـ أن یکون العامل قد دخل البلاد بطریقة مشروعة ومصرحا له بالعمل.
2ـ أن یکون من ذوی الکفایات المهنیة أو المؤهلات الدراسیة التی تحتاج إلیها البلاد، و لا یوجد من أبناء البلاد من یحملها أو کان العدد الموجود منهم لا یفی بالحاجة، أو یکون من فئة العمال العادیین التی تحتاج إلیها البلاد.
3ـ أن یکون متعاقدا مع صاحب عمل وتحت مسؤولیته. ویقصد بکلمة (العمل) فی هذه المادة کل عمل صناعی أو تجاری أو زراعی أو مالی أو غیره وأی خدمة بما فی ذلک الخدمة المنزلیة.
المادة الثامنة والثلاثون: لایجوز لصاحب العمل توظیف العامل فی مهنة غیر المهنة المدونة فی رخصة عمله، ویحظر علی العامل الاشتغال فی غیر مهنته قبل اتخاذ الاجراءات النظامیة لتغییر المهنة.
المادة التاسعة و الثلاثون: لا یجوز ـ بغیر اتباع القواعد والاجراءات النظامیة المقررة ـ أن یترک صاحب العمل عامله یعمل لدی غیره، ولا یجوز للعامل أن یعمل لدی صاحب عمل آخر، کما لا یجوز لصاحب العمل توظیف عامل غیره.
المادة الاربعون:
1ـ یتحمل صاحب العمل رسوم استقدام العامل غیر السعودی، ورسوم الاقامة ورخصة العمل و تجدیدهما وما یترتب علی تأخیر ذلک من غرامات، ورسوم تغییر المهنة، والخروج والعودة، وتذکرة عودة العامل إلی موطنه بعد انتهاء العلاقة بین الطرفین.
2ـ یتحمل العامل تکالیف عودته إلی بلده فی حالة عدم صلاحیته للعمل أو إذا رغب فی العودة دون سبب مشروع.
3ـ یتحمل صاحب العمل رسوم نقل خدمات العامل الذی یرغب فی نقل خدماته إلیه.
4ـ یلزم صاحب العمل بنفقات تجهیز جثمان العامل ونقله إلی الجهة التی أبرم فیها العقد أو استقدم العامل منها، ما لم یدفن بموافقة ذویه داخل المملکة. ویُعْفَی صاحبُ العملِ فی حالة التزام المؤسسة العامة للتأمینات الاجتماعیة بذلک.
المادة الثانیة والخمسون: یجب أن یحتوی عقد العمل بصورة أساسیة علی:
ص:330
اسم صاحب العمل و مکانه، واسم العامل و جنسیته، وما یلزم لاثبات شخصیته، والاجر المتفق علیه، ونوع العمل ومکانه، وتاریخ الالتحاق به، ومدته إن کان محدد المدة. مع مراعاة ما نصت علیه المادة (السابعة والثلاثون) من هذا النظام.
المادة الثمانون: لا یجوز لصاحب العمل فسخ العقد دون مکافأة أو إشعار العامل أو تعویضه إلا فی الحالات الاتیة، وبشرط أن یتیح له الفرصة لکی یبدی أسباب معارضته للفسخ:
1ـ إذا وَقَعَ من العامل اعتداءٌ علی صاحب العمل أو المدیر المسوؤل أو أحد رؤسائه أثناء العمل أو بسببه.
2ـ إذا لم یُؤَدِّ العاملُ التزاماته الجوهریة المترتبة علی عقد العمل أو لم یطع الاوامر المشروعة أو لم یراع عمدا التعلیمات ـ المعلن عنها فی مکان ظاهر من قبل صاحب العمل ـ الخاصة بسلامة العمل والعمال رغم إنذاره کتابة.
3ـ إذا ثبت اتباعه سلوکا سیئا أو ارتکابه عملاً مخلاً بالشرف أو الامانة.
4ـ إذا وَقَعَ مِنَ العاملِ عمدا أیَّ فعلٍ أو تقصیرٍ یَقْصُدُ به إلحاقَ خسارةٍ مادیة بصاحب العمل علی شرط أن یبلغ صاحب العمل الجهات المختصة بالحادث خلال أربع وعشرین ساعة من وقت علمه بوقوعه.
5ـ إذا ثبت أن العامل لجأ إلی التزویر لیحصل علی العمل.
6ـ إذا کان العامل معینا تحت الاختبار.
7ـ إذا تَغَیَّبَ العاملُ دون سببٍ مشروع أکثر من عشرین یوما خلال السنة الواحدة أو أکثر من عشرة أیام متتالیة، علی أن یسبق الفصل إنذار کتابی من صاحب العمل للعامل بعد غیابه عشرة أیام فی الحالة الاولی وانقطاعه خمسة أیام فی الحالة الثانیة.
8ـ إذا ثبت أنه استغل مرکزه الوظیفی بطریقة غیر مشروعة للحصول علی نتائج و مکاسب شخصیة.
9ـ إذا ثبت أن العامل أفشی الاسرار الصناعیة أو التجاریة الخاصة بالعمل الذی یعمل فیه.
ص:331
المادة الحادیة والثمانون: یحق للعامل أن یترک العمل دون إشعار، مع احتفاظه بحقوقه النظامیة کلها، و ذلک فی أی من الحالات الاتیة:
1ـ إذا لم یقم صاحب العمل بالوفاء بالتزاماته العَقْدِیَّة أو النظامیة الجوهریة إزاء العامل.
2ـ إذا ثبت أن صاحب العمل أو من یمثله قد أدخل علیه الغش وقت التعاقد فیما یتعلق بشروط العمل و ظروفه.
3ـ إذا کلفه صاحب العمل دون رضاه بعمل یختلف جوهریا عن العمل المتفق علیه، و خلافا لما تقرره المادة الستون من هذا النظام.
4ـ إذا وقع من صاحب العمل أو من أحد أفراد أسرته، أو من المدیر المسؤول اعتداء یتسم بالعنف، أو سلوک مخل بالاداب نحو العامل أو أحد أفراد أسرته.
5ـ إذا اتسمت معاملة صاحب العمل أو المدیر المسؤول بمظاهر من القسوة والجور أو الاهانة.
6ـ إذا کان فی مقر العمل خطرٌ جسیمٌ یُهَدِّد سلامةَ العامل أو صحته، بشرط أن یکون صاحب العمل قد علم بوجوده، ولم یَتَّخذ من الاجراءات ما یدل علی إزالته.
المادة الحادیة والتسعون: إذا تَسبَّبَ عاملٌ فی فَقْد أو إتلاف أو تدمیر آلاتٍ أو منتجاتٍ یملکها صاحبُ العمل أو هی فی عهدتِهِ وکان ذلک ناشئا عن خطأ العامل أو مخالفته تعلیمات صاحب العمل ولم یکن نتیجة لخطأ الغیر أو ناشئا عن قوة قاهرة، فلصاحب العمل أن یقتطع من أجر العامل المبلغ اللازم لاصلاح أو لاعادة الوضع إلی ما کان علیه علی ألا یزید ما یقتطع لهذا الغرض علی أجر خمسة أیام فی کل شهر، ولصاحب العمل الحق فی التظلم عند الاقتضاء، وذلک بطلب ما هو أکثر من ذلک إذا کان للعامل مال آخر یمکن الاستیفاء منه . وللعامل أن یتظلم مما نسب.
المادة الرابعة عشرة بعد المائة: للعاملِ الحقُّ فی الحصول علی إجازة بأجر لا تَقِلُّ مدتُها عن عشرة أیام ولا تزید علی خمسة عشر یوما بما فیها إجازة عید الاضحی.
المادة السابعة عشرة بعد المائة: للعامل الذی یثبتُ مرضُهُ الحقُّ فی إجازة مَرَضِیَّة بأجْرٍ عن الثلاثین یوما الاولی، و بثلاثة أرباع الاجر عن الستین یوما التالیة، ودون
ص:332
أجر للثلاثین یوما التی تلی ذلک خلال السنة الواحدة، سواء أکانت هذه الاجازات متصلة أم متقطعة. و یقصد بالسنة الواحدة: السنة التی تبدأ من تاریخ أول إجازة مرضیة.
المادة الثالثة والثلاثون بعد المائة: إذا أصیب العامل بإصابة عمل، أو بمرض مِهَنِیّ، فإن صاحب العمل یلتزم بعلاجه، ویتحمل جمیع النفقات اللازمة لذلک، بطریقة مباشرة أو غیر مباشرة، بما فیها الاقامة فی المستشفی، والفحوص والتحالیل الطبیة، والاشعة، ونفقات الانتقال إلی أماکن العلاج.
المادة الثامنة والثلاثون بعد المائة: إذا نَتِجَ عن الاصابة عجزٌ دائمٌ کلّیٌ، أو أدت الاصابة إلی وفاة المصاب فللمصاب أو المستحقین عنه الحقُّ فی تعویضٍ یُقَدَّرُ بما یُعادل أجرَهُ عن مدة ثلاث سنوات بحد أدنی قدره أربعة وخمسون ألف ریال.
المادة الحادیة والخمسون بعد المائة: للمرأة العاملة الحقُّ فی إجازة وَضْعٍ لمدة الاسابیع الاربعة السابقة علی التاریخ المحتمل للوضع، والاسابیع الستة اللاحقة له.
نظام الاقامه
(1)نحن عبد العزیز بن عبد الرحمن الفیصل ملک المملکة العربیة السعودیة بناءً علی ما عرضه علینا نائبنا العام برقم 3712 و تاریخ 17 شعبان 1371 ه و بناءً علی قرار مجلس الشوری رقم 80 و تاریخ 12 شعبان 1371 ه . فَقَدْ أَمَرْنا بما هو آت:
الفصل الاول
لا یُعتبر دخول الاجنبی إلی أراضی المملکة أو خروجه منها مشروعا إلا إذا کان:
أ) عن طریق البحر ـ من الموانئ المخصصة لذلک . ب) عن طریق البر ـ من مراکز الحدود المعدة لذلک . ج) عن طریق الجو ج من المطارات المدنیة المصرح بالهبوط فیها.
المادة الخامسة: علی کل أجنبی یُصَرَّحُ له بالدخول إلی المملکة بالطرق المشروعة المنصوص علیها فی المادتین الثانیة والثالثة أن یقدم لممثلیات الحکومة فی الخارج قبل
ص:333
1- جریدة أم القری 1421 فی 26/10/1371 ه ؛ الأمر الملکی رقم 2/25/1337 فی 11/9/1371 ه .
سفره وللجهة المختصة بمراقبة الاجانب عند وصوله إلی البلاد علاوة علی البیانات الموضحة فی جواز سفره الایضاحات الاتیة:
أ) الغرض من الدخول.
ب) المال الذی یحمله ساعة دخوله نقدا أو شیکات.
ج) الجهة التی ستمده بالمال فی حال عجزه عن الانفاق علی نفسه فی المملکة.
د) کفیله علی تعهداته والتزاماته وضمان ترحیله حالة لزوم سفره أو المتعاقد معه من أصحاب الاعمال أو الشرکات ) وفی حال عجزه عن الکفیل ) یُکَلَّف بدفع رصید من المال یُعادل تکالیف إعادته إلی الجهة التی تأشر جوازه منها لاخر مرة، مع أخذ تعهد منه بالحضور لدی مکتب مراقبة الاجانب فی کل أسبوع مرة علی الاقل.
ه ) عنوانه فی میناء أو بلد الوصول.
و) الجهة التی سیواصل سفره إلیها وعنوانه فیها.
المادة الخامسة المکررة: الاجنبی القادم للزیارة والذی لا یرغب فی الاقامة الدائمة لا یُکَلَّف بالتسجیل خلال ثلاثة أیام و یُمْنَح تأشیرةُ الخروج من المطار أو المیناء أو المرکز الذی ینوی المغادرة عن طریقه دون مطالبته بکفیل.
المادة العاشرة: الاجانب الذین یُصَرَّح لهم بالدخول بموجب استماراتهم ویرغبون فی التنقل المتکرر بین بلدین معینین لا تزید المسافة بینهما عن مائة وخمسین کیلومترا أو ضمن منطقة معینة فی المملکة یمنحون رخصة تسمی (رخصةُ تَنَلُّل داخل المملکة) صالحة لمدة لا تزید عن مدة التأشیرة الممنوحة لهم من السلطة القنصلیة أو الدبلوماسیة لحکومة جلالة الملک فی الخارج وتتضمن المعلومات التالیة:
ـ الاسم واسم الاب
ـ الجنسیة
ـ جواز السفر
ـ تاریخ انتهاء التأشیرة
ـ رقم الاستمارة
ص:334
ـ و ینص فیها علی أن حاملها مصرح له بالتنقل:
بین کل من ......................... و ..............................
أو فی منطقة
علی کفالة کفیله حین الدخول
وتُوَقَّع هذه الرخصة من قبل مدیر مکتب مراقبة الاجانب أو ممن یقوم مقامه من سلطات الامن العام.
المادة الحادیة عشرة: کفالة الکفیل فی جمیع أحکام هذا النظام نهائیة لا سبیل إلی الانفکاک منها ما لم یتقدم کفیل آخر بنفس الالتزامات وله نفس الصفات المرضیة التی للکفیل الذی یطالب بالانفکاک وفی حالة عدم تقدیم کفیل جدید وإصرار الکفیل الاول علی فسخ کفالته لاسباب قویة، یُوقَفُ الاجنبیُّ أنّی وُجِدَ، ویُکَلَّفُ بالرحیل خلال مدة لا تزیدُ عن أسبوع واحد.
المادة الثانیة عشرة: لیس للاجنبی الذی یحملُ استمارةَ الدخول أو بطاقة التنقل حق مزاولة أی عمل بأجر أو بغیره بأی شکل من الاشکال إلی أن یحصل علی تصریح الاقامة.
المادة الواحدة والعشرون: یعتبر الحاج بعد انتهاء موسم الحج أجنبیا یطبق علیه أحکام هذا النظام.
المادة السابعة والعشرون: کل أجنبی تنتهی مدة التأشیرة الممنوحة له من السلطات القنصلیة أو الدبلوماسیة لحکومة جلالة الملک فی الخارج ولم تتوفر فیه الشروط اللازمة لمنحه الاقامة یکلف بمغادرة البلاد مختارا، خلال مدة لا تزید عن أسبوع واحد فإذا امتنع ترحله إدارة الامن العام برصیده الذی دفعه عند دخوله أو علی حساب کفیله المنصوص علیه فی المادة الخامسة من هذا النظام.
ص:335
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:336
یادداشت
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
ص:337
الفصل الثانی عشر
1ـ مؤسسات الطوافة
مؤسسات الطوافة هی:
1ـ المؤسسة الاهلیة لمطوفی حجاج ترکیا و مسلمی أوربا و أمریکا و أسترالیا.
2ـ المؤسسة الاهلیة لمطوفی حجاج إیران.
3ـ المؤسسة الاهلیة لمطوفی حجاج جنوب آسیا.
4ـ المؤسسة الاهلیة لمطوفی حجاج إفریقیا غیر العربیة.
5ـ المؤسسة الاهلیة لمطوفی حجاج شرق آسیا.
6ـ المؤسسة الاهلیة لمطوفی حجاج الدول العربیة.
ارقام هواتف مؤسسة مطوفی حجاج إیران
عنوان: مکة المکرمة ـ مخطط الحمراء
صندوق برید (5578)
نوع الاتصال الرقم مفتاحالمنطقة
سنترال 5488466 02
فاکس 5488467 02
www.mhi-est.com الموقع علی الإنترنت
ص:338
الجهات ذات العلاقة بمؤسسات الطوافة.
1ـ مکتبُ الوکلاءِ الموحدُ بجدة ((1)
وظائف هذا الدفتر هی: استقبال الحاج فی منافذ الدخول واستلام جوازه و شیکات أجور الخدمات واجور النقل. و فی الحقیقة یُعتبر ممثلاً للمؤسسات وللنقابة العامة للسیارات ولشرکات النقل. المکتب مسؤول عن ترحیل الحجاج الی مکة المکرمة أو المدینة المنورة کما أنه المسؤول عن مغادرة الحجاج الی أوطانهم بالتنسیق مع ادارة الجوازات وشرکات الطیران.
2ـ النقابة العامة للسیارات
هذه النقابة هی الجهاز المشرف عَلَی الشرکات المعتمدة لنقل الحجاج و هی الجهة التی تقوم بالتنسیق بین مکتب الوکلاء الموحَّد ومؤسسات الطوافة والادلاء. فیما یختص بنقل الحجاج و النقابة هی المسؤولة عن تأمین وسائط النقل المناسبة للحجاج.
تفصیل المبالغ المطلوبة من الحاج عند حصوله عَلَی تأشیرة الحج هی عَلَی النحو التالی:
یدفع الحاج «594» ریالا سعودیا لمؤسسات الطوافة بمکة المکرمة والادلاء بالمدینة المنورة ومکتب الوکلاء الموحد بجدة ومکتب الزمازمة بمکة المکرمة.
أجورُ سَکَنِ الخیمة فی عرفات ومنی التی تشمل الماء والکهرباء والنظافة والحراسة والفرش والتکییف فی الخیام بمنی: 300 ریال.
ص:339
1- لتسمیته ثلاثة آراء: «جِدَّة» بکسر الجیم: یقال أن جِدة سمیت باسم شیخ قبیلة قضاعة وهو جدة بن جرم بن ریان بن حلوان بن علی بن إسحاق بن قضاعة. «جُدَّة» بضم الجیم: تعنی شاطیء البحر. وهی التسمیة التی یذکرها یاقوت الحموی فی معجم البلدان، ج 3، ص 324 و ابن بطوطة فی رحلته، ص 127. «جَدَّة» بفتح الجیم: (بمعنی والدة الاب أو الام). تنسب التسمیة لجدتنا حواء التی دفنت فی هذه المدینة و لها مقبرة باسمها.
3ـ مکتب الزمازمة الموحّد
هذا المکتب مکلَّف بإیصال الماء الی الحجاج فی أیام الحج.
أُنْشِئَ مکتبُ الزمازمة الموحد عام 1403 ه . بقرار من وزیر الحج والاوقاف السعودی.
4ـ المؤسسة الاهلیة للادِلاء
تُعد المؤسسةُ الاهلیة للادلاء بالمدینة المنورة إحدی المؤسسات الاهلیة التی تقدم خدماتها بإشراف مباشر من وزارة الحج لخدمة زوار المسجد النبوی الشریف. تلتزم المؤسسة بتقدیم جمیع الخدمات للحجاج من استقبالهم و الترحیب بهم و تزویدهم بالمعلومات الوافیة المتصلة بالزیارة وإسکانهم والاشراف علی راحتهم طیلة إقامتهم فی المدینة المنورة.
و للمؤسسة مکتب لمتابعة الحالة الصحیة للحجاج وتقدیم الخدمات لهم فی مستشفیات المدینة المنورة. ولها أیضا أربعة کبائن لخدمة الحجاج التائهین وإرشادهم إلی مقار سکنهم والتنسیق فی ذلک مع وزارة الحج. ومرکز واحد فی میقات ذی الحلیفة لتنظیم و إرشاد الحجاج إلی المیقات وإعادتهم إلی الحافلات المخصصة لهم.
و قد استقطبت المؤسسة الکثیر من الشباب السعودی المؤهل للعمل فی موسم الحج وصل عددهم هذا العام أکثر من 3600 شاب.
تعاون الموسسة مع بعثات الحج لاختیار المساکن المناسبة للحجاج والکشف علیها والتأکد من المواصفات من الجهات المختصة بشأن مساکن الحجاج وتصدیق عقود الاسکان التی تبرمها بعثات الحج من المجموعات السکنیة وملاک ومستأجری الدور.
ص:340
ارقام هواتف المؤسسة الأهلیة للأدِلاء
المدینة المنورة ـ أرض الکردی
صندوق برید (4486)
نوع الاتصال الرقم مفتاحالمنطقة
سنترال 5488466 04
فاکس 5488467 04
الموقع علی الإنترنت: WWW.ADILLA.COM.SA
2ـ قوانین الدفاع المدنی فی الخیام بالمشاعر
قوانین الدفاع المدنی فی الخیام بالمشاعر المقدسة لسلامة الحجاج هی:
1ـ یُمْنَعُ منعا باتا تخزین أی مواد بترولیة کالبنزین داخل الخیام.
2ـ یُمْنَعُ استخدام المُولِّدات الکهربائیة الصغیرة فی منطقة المشاعر.
3ـ یُمْنَعُ منعا باتا إشعال النار داخل الخیمة أو بالقرب من السیارات.
4ـ یُمْنَعُ إلقاء أعقاب السجائر بین الخیام دون إطفائها.
5ـ یُمْنَعُ اقتراب المصابیح الکهربائیة لاروقة الخیمة لانها تتسبب الحریق.
6ـ یَجِبُ فصلُ التیار الکهربائی عند مغادرة الخیمة.
7ـ یُمْنَعُ منعا باتا استخدام الغاز فی منطقة المشاعر وفقا للامر السامی الکریم رقم /7ب/11460 و تاریخ 3/8/1418 ه .
3ـ قوانین البقیع
الاعمال الممنوعة:
1ـ التقاط الصور أو الافلام. 2ـ أداء الصلاة فی البقیع. 3ـ قراءة الأدعیة و المراثی بصوت عال. 4ـ الوقوف و النوم بجوار جدران البقیع.
ص:341
ساعات فتح الابواب
تُفْتَحُ أبوابُ البقیع بعد صلاتَی الصبح و العصر لمدة ساعتین للرجال فقط دون النساء. فالنسوان بإمکانهن الدخول من البوابات و قراءة الادعیة من وراء القضبان الحدیدیة فقط.
ص:342